Müslümanlar içki içer mi?
Hayır, çünkü içki bu dinde haramdır.
O zaman şu soruyu soralım, Uhud Savaşı’nda müşriklere (tanrıya ortak koşanlar) karşı savaşan Müslümanların içki içtikleri savı doğru mudur?
Bu sorunun yanıtı ne yazık ki “evet”tir.
Sizlerle paylaşacağım bilgileri dipnottaki kaynaktan aldım. Ciddi oldukları için güveniyorum. Bu kaynakta sorular yanıtlanmakta ve Müslümanların dinleriyle ilgili kafalarında oluşan soru işaretlerini gidermeye yönelik açıklamalar yapılmakta.
Benim rastladığım yer ise şans eseri Uhud Savaşı ile ilgiliydi. Bu konuda Müslümanların yenildikleri dışında bir şey bilmiyordum ve açıkçası bu konu üzerine hiçbir yapıt okumamıştım.
Bu sitedeki bilgiler tamamen sağlam bilgiye dayanıyor yani kaynaklar belli. Ancak yorumlamada sorun var ki zaten ben de bu konuya ilişkin bir şeyler söylemeye çalışacağım. Sitenin koyduğu dipnotları ve rakamlarını özellikle yerlerinde bıraktığımı ekleyeyim.
Başlayalım mı?
Önce siteye sorulan soruya bakalım:
– Uhud savaşının kaybedilme nedeni bu insanların içki içip sarhoş olmasından dolayı mıdır?
– Okçulardan dolayı kaybedildi iddiası bahane midir?
– Cabir radıyallâhu anh’ın rivayet ettiği hadis şöyledir: “Birtakım insanlar Uhud harbi gecesi sabaha kadar içki içmişlerdi. O gün bunların hepsi şehîd olarak öldürüldüler. Bu, şarabın haram kılınmasından önce idi.” (Buhari, Tefsîru’l-Kur’an (Maide Suresi) Bab 10; Tecrid-i Sarih, 2/94-97)
Site yöneticilerinin ya da uzmanlarının bu soruya verdikleri yanıt şöyle başlıyor:
“Uhud harbi gecesi sabaha kadar içki içmişlerdi” şeklindeki tercüme isabetli değildir. Evvela hadiste “Uhud gecesi” değil, “ يَوْمَ أُحُدٍ – uhud günü” ifadesi kullanılmıştır.
İkincisi, hadiste yer alan “اصْطَبَحَ الخَمْر ” ifadesi, “geceden sabaha kadar” değil, “sabah kahvaltısında içki içtiler” demektir. (bk. Buhari, Tefsir, 109; Mustafa el-Buğa’nın Ta’liki; Umdetu’l-Kari Şerhu Sahihi’l-Buhari, 14/113)
Buna göre hadisin sahih tercümesi:
“Birtakım insanlar Uhud (harbi) günü sabah kahvaltısında içki içmişlerdi. Ve o gün bunların hepsi şehit olarak öldürüldüler. Bu, şarabın haram kılınmasından önceydi.” şeklindedir.
Burada araya girip sorulması gereken sorular var.
Müslümanların geceden sabaha kadar değil de sabah kahvaltısında içki içmeleri onların içki içtikleri sonucunu değiştirir mi?
Geceden sabaha kadar değil kahvaltıda içki içtiklerini söylemek Müslümanların içki içmedikleri anlamına mı geliyor?
Lafı ne kadar eğip bükseniz de sonuç değişmiyor. Müslümanlar o gün içki içmişler. Hem de biraz sonra savaşa gideceklerini bilerek içki içmişler. Bunun alınan mağlubiyette bir etkisi olmadığını ileri sürmek okuyanı aptal yerine koymak olmuyor mu?
Sitenin uzmanları Müslümanların savaşı kaybetme nedeni olarak okçuların yerlerini terk etmesini gösteriyor. Bakın ne diyorlar. (Yazım yanlışlarını olduğu gibi bıraktım.)
“- Uhud savaşının sonundaki yenilgi sebebi olarak, bütün kaynaklarda ‘Okçular’ gösterilmiştir. Ondan fazla şerh ve konuyla ilgili açıklamalara baktık, sorudaki yoruma uygun bir açıklamaya rastlayamadık.
– İbn Hacer gibi, otorite kabul edilen bir muhaddis, değişik tarih ve siyer sahiplerinin verdiği bilgileri nakletmiş ve ‘Uhud savaşındaki mağlubiyetin meşhur 50 kişilik okçular olduğunu ’ bildirmiştir. (bk. Fethu’l-Bari, 7/346-347)
– Bin yıldan beri, ‘Uhud savaşının mağlubiyeti’nin zahiri sebebi olarak ‘Okçular’ olduğu konusunda yüzlerce kaynak ittifak ettiği halde, hiçbir emaresi olmayan başka bir sebep aramak ilmi olmadığı gibi, müminlerin iman midesini bulandırmaktan başka bir işe de yaramaz.”
Görüldüğü gibi geleneksel Müslüman tavrı takınılmış ve soru soranlar müminlerin midesini bulandırmakla suçlanmış. Oysa içki içildiğini kendileri de kabul ediyor. Yani ortada yalan yok. Hiçbir emaresi (belirti, ipucu, iz) olmayan başka bir sebep yok. İçki içildiğini söyleyip sonra da buna emaresi olmayan “başka bir sebep” demek ne demek acaba?
Eğer okçular içkili olmasaydı yerlerini terk ederler miydi? Belki de ederlerdi çünkü ganimet Müslümanların her zaman üzerine atıldıkları bir şeydir. 2. Viyana bozgununda Osmanlı ordusu da ganimet toplamak için savaşmayı bırakmış ve bu yüzden bozguna uğramamış mıydı?
Neyse devam edelim…
Soruyu yanıtlayanlar “Uhud Savaşı’nda Müslümanların bozguna uğramalarının en önemli sebebi Hz. Peygamber aleyhissalatü vesselamın emirlerine uyulmamasıdır. Ayneyn tepesindeki okçular hiçbir emir ve izin olmadan savaşın kazanıldığı ve ganimet almak düşüncesiyle yerlerinden ayrılınca savaşın seyri tamamıyla Müslümanların aleyhine değişmişti. Bu olay Uhud Savaşı’nda Müslümanların uğradığı yenilginin en büyük sebebi olarak açıklanmıştır” diyor. (1)
Sitede Uhud Savaşı’ndaki yenilgiye okçular dışında başka nedenler de bulunmuş.
“Bunun yanında, Hz. Peygamber’in öldürüldüğü haberi üzerine Müslümanların silahlarını bırakarak savaşmaktan vazgeçmesi Uhud bozgununun ikinci önemli sebebi olarak karşımıza çıkmaktadır. (2)
Savaşta Müslümanların aldığı darbenin diğer bir nedeni ise, savaşın ilk aşamasında zafer kazanan Müslümanların düşmanı takip etmek yerine ganimet toplamaya girişmesi olarak gösterilmiştir. (3)
Klasik kaynaklar Uhud Savaşı’nda Müslümanların bozguna uğramalarının nedeni olarak okçuların yerlerini terk etmesini gösterirken, bazı yazarlar Buhârî’nin Câbir b. Abdullah’tan naklettiği rivayete (4) dayanarak savaş öncesinde ashab-ı kiramın içki içmesini savaşın kaybedilme nedenlerinden biri olarak iddia etmişlerdir. İddialarına göre, güya sarhoşluğun etkisiyle, okçuların Hz. Peygamber’in yerlerinden ayrılmamaları gerektiği uyarısını unuttuklarını ve ganimet toplamak için yerlerinden ayrıldıklarını böylece müşriklerin arkadan baskın yapmalarına ve savaşın kaybedilmesine neden olduklarını belirtmiştir”. (5)
“Bak gördün mü, içki içilmesini savaşın kaybedilme nedenlerinden biri olarak onlar da göstermiş” diyeceksiniz. Bence acele etmeyin. Evet, nedenlerden biri olarak bu gösterilmiş ama onu da başka bir nedene bağlayarak reddediyorlar.
“Ancak kaynaklarda okçuların komutanı Abdullah b. Cübeyr’in yerlerini terk etmek isteyen askerlere Hz. Peygamber’in emrini hatırlattığı nakledilmektedir. Bu sebeple okçuların emr-i nebevîyi unutmuş olmalarından değil savaşın Müslümanların lehine sonuçlandığını düşündüklerinden görevli oldukları yerleri terk ettiklerindedir.(6)
Āyetin gelmesinde gecikme mi oldu?
Şimdi en önemli yere geldik. İslamcı yazarlar Uhud Savaşı’nı kaybedenlerin sabah kahvaltısında içki içmelerini dert etmiyor. Daha doğrusu içki içmişlerse ne olmuş, savaşı o yüzden kaybetmediler ki diyorlar. Ama yanıtlamak zorunda oldukları bir soru var o zaman:
Uhud Savaşının kaybedilmesiyle sabah kahvaltısında içki içilmesi arasında hiçbir bağlantı yoksa içki neden alelacele haram kılındı?
Savaş kaybetmekle içki arasında hiçbir ilişki yoksa Muhammed neden aşağıda okuyacağınız soruya muhatap oldu?
“Buhârî’de yer alan hadisle ilgili olarak, içkinin kesin olarak yasaklanması ile ilgili hüküm içeren,
’Ey iman edenler! (Aklı örten) içki (ve benzeri şeyler), kumar, dikili taşlar ve fal okları ancak, şeytan işi birer pisliktir. Onlardan kaçının ki kurtuluşa eresiniz.’ (Mâide, 5/90)
āyeti gelince, insanlar ‘Ey Allah’ın Resûlü, daha önce Allah yolunda cihat ederken öldürülmüş veya yatağında ölmüş Müslümanlar içki içiyor ve kumardan kazandıklarını yiyorlardı; Yüce Allah bunların, şeytanın işinden birer pislik olduklarını beyan etti. Şimdi onların hali ne olacaktır diye Uhud Savaşı öncesinde içki içen sahabīlerin durumunu sordular.(7)
Bunun üzerine Yüce Allah şu ayeti indirdi:
‘İman edip salih ameller işleyenlere; … Allah’a karşı gelmekten sakındıkları ve iyilik ettikleri takdirde, daha önce tatmış olduklarından dolayı bir günah yoktur. Allah iyilik edenleri sever.’ (Maide, 5/93)
Hz. Peygamber de şöyle buyurmuştur:
‘Eğer içki onların zamanında haram kılınmış olsaydı, sizin terk ettiğiniz gibi elbette ki onlar da terk ederlerdi.’ (8)
Tefsirlerde, mealini verdiğimiz Maide suresinin 93. ayetinin nüzul sebebi açıklanırken Câbir b. Abdullah’ın rivayetine de yer verdikleri görülür. (9)
Āyet ve rivāyetlerden Câbir b. Abdullah kanalıyla gelen hadisin, savaşın kaybedilme nedenini açıklamadığı, aksine içkinin yasak kılınması üzerine daha önce içki içen sahabīlerin durumu hakkında soru sorulması ile ilgili olduğu anlaşılmaktadır. (10)
Ayrıca bazı sahabīlerin içki içmesinin savaşın kaybedilme nedenlerinden biri olarak gündeme getirilmesinde içkinin askerlerde hareket kabiliyetini zayıflatacağı ihtimali düşünülmüş olabilir. Oysa İslâm ordusunda içki içilmesinden veya sarhoşluktan kaynaklanan herhangi bir zayıflık ortaya çıkmamış, Müslümanlar savaşın ilk aşamasında müşriklere karşı üstünlük sağlamış ve galibiyet elde etmişlerdi.
Bu doğrultuda İslâm ordusunun bozguna uğramasında içki içilmesinin bir etkisi olmadığı, hemen bütün kaynakların ittifakla belirttiği üzere okçuların yerlerinden ayrılmalarının sebep olduğu açıktır.” (11)
Söyleyecek sözüm yok. Çünkü birileri zaten kendi söylediklerini bir sonraki cümlede yalanlıyor. Müslümanlar savaşın ilk aşamasında müşriklere karşı üstünlük sağlamış ve galibiyet elde etmişlermiş. Hemen bir sonraki cümle ise “bu doğrultuda İslam ordularının bozguna uğramasında…” diye başlıyor. Bir savaşın başlangıcında galibiyet alınıp sonra bozguna nasıl uğranır bilemiyorum. Türkiye Diyanet Vakfı’nın İslam Ansiklopedisi’ne göre müşriklerin kuvvetlerinin toplamı üç bin, Muhammed’in kuvvetlerinin toplamı ise yedi yüz kişi. Yapılan savaş minik bir çatışma, Müslümanların ölü sayısı ise yetmiş. Yani günlerce süren bir savaştan söz edilmiyor. Müslümanlar bozguna uğruyor ve savaş böyle sona eriyor. İçki içmeselerdi yenilgiye uğramazlar mıydı sorusu sorulabilir. Bence uğrarlardı çünkü bir Müslümana karşı dört müşrik savaşmış. Tabii ki yenilgi kuramsal olarak kesin, savaş alanında ise durum Müslümanlar için iç açıcı değil. Ama yine de Muhammed aşkına savaşarak bu dengesizliği tersine çevirebilirlerdi. Ama bilinmez tabii.
Allah kendisi savaşanları niye korumadı, niye üstün kılmadı diye düşünüyorum ama Müslümanlar buna da kılıf bulmuş: “Uhud’da başlarına gelen musibetin kendi kusurlarından kaynaklandığı (Âl-i İmrân 3/165), bunun da kimin mümin kimin münafık olduğunun anlaşılması bakımından Allah’ın izniyle gerçekleştiği (Âl-i İmrân 3/166-167), Allah yolunda öldürülenlerin ‘ölü’ değil ‘diri’ oldukları ve Allah’ın büyük nimetlerine ulaşmış olmanın sevincini yaşadıkları (Âl-i İmrân 3/169-170) gibi hususlara işaret edilmektedir (Vâkıdî, I, 319-329).” (12)
Her şey Allah’tan geldiğine göre bu açıklamayı da doğru kabul etmek gerekiyor tabii ki. Yenselerdi yine Allah istediği için yenmiş olacaklardı. Berabere kalsalar da öyle…
Ama şu açık, Müslümanlar Uhud Savaşı’na kadar hem içki içiyor hem de kumar oynuyorlarmış. Yani içki kötü olduğu için değil savaş kaybettirdiği için yasaklanmış. Dışarıdan bakan bir göz olarak benim gördüğüm ve anladığım bu.
Herkese keyifli günler dilerim.
Görsel: Uhud Savaşı’nda Muhammed ve Müslüman ordusunu tasvir eden bir çizim.
YAZININ KAYNAKLARI:
1) Semhûdî, Vefâ, 1/291; Ebû Şühbe, Muhammed b. Muhammed, es-Sîretü’n-nebeviyye fî dav‘i’l-Kur’ân ve’s-Sünne, Dımaşk, Dârü’l-Kalem, t.y., 2/219; Mahmudov, Hz. Peygamber’in Savaşları, s. 120.
2) Diyarbekrî, Târîhu’l-Hamîs, 1/429; Mahmudov, Hz. Peygamber’in Savaşları, s. 121.
3) Mahmud Şît Hattâb, Komutan Peygamber, çev. Ahmed Ağırakça, İstanbul, Bir Yayıncılık, 1988, s. 123; Mahmudov, Hz. Peygamber’in Savaşları, s. 121.
4) Buhari, Tefsir, 109.
5) Nadir Özkuyumcu, “Asr-ı Saadet’te İçki ve Yasaklanışı”, Bütün Yönleriyle Asr-ı Saadet’te İslâm, ed. Vecdi Akyüz, İstanbul, Ensar Neşriyat, 2007, 4/282.
6) Vâkıdî, Kitâbü’l-Meğâzî, 1/280-281; İbn Sa‘d, Tabakât, 2/41; İbn Hazm, Cevâmi, s. 159.
7) er-Râzî, Tefsîr-i Kebîr, 9/211.
8) Taberî, Tefsîr, 3/385; İbn Kesîr, Tefsîrü’l-Kur’âni’l-Azîm, 5/2450-2451.
9) İbn Kesîr, Tefsîrü’l-Kur’âni’l-Azîm, 5/2457
10) İbn Kesîr, Tefsîrü’l-Kur’âni’l-Azîm, 5/2456-2457.
11) Detaylı bilgi için bk. İbn İshak, Siyer, s. 387; Vâkıdî, Kitâbü’l-Meğâzî, 1/323; İbn Hişâm, es-Sîre, 3/100; İbn Sa‘d, Tabakât, 4/340; İbn Hazm, Cevâmi, s. 160; Beyhakî, Delâil, 3/246; İbnü’l-Esîr, Üsdü’l-gābe, 2/86; İbn Seyyidünnâs, Uyûnu’l-Eser, 2/18-19; Makrîzî, İmtâ, 1/163; Halebî, İnsânü’l-Uyûn, 2/525; Asım Köksal, Medine Devri, 3/124-125; Serdar Sevmezler, “Uhud Savaşı (H.3/M.625)”, Yükse Lisans, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih/Ortaçağ Tarihi Haziran, 2017.
https://sorularlaislamiyet.com/uhud-savasinin-kaybedilme-nedeni-sahabilerin-sarhos-olmasi-midir
