Geçen haftalarda Rusya’nın en kuzeybatısındaki Murmansk kentinde oldukça dikkat çekici bir olay yaşandı.
İnternete düşen ve üzerinde oldukça tartışılan bir videoda trafik polislerinin şehrin tam merkezinde diplomatik plakalı bir arabayı durdurup sürücü ve yolcularla “sohbet ettikleri” görülüyor. Genel olarak Murmansk’ta diplomatik numaraları olan yabancı araçların ortaya çıkması daha önce alışılageldik bir olaydı, ancak şimdilerde neredeyse imkânsız hale geldi.
Finlandiya ve Norveç konsolosluklarının kapatılmasının ardından diplomatik misyonlara tahsis edilen arabalar da doğal olarak ortadan kayboldu. Kısa bir süre içerisinde bu arabanın kime ait olduğu ortaya çıktı. Her nasıl olduysa Polonyalı diplomatlar bir şekilde kendilerini Rus Kuzey Kutup dairesinin başkentinde bulmuşlardı!..
Polonya’nın Moskova büyükelçisi ve Petersburg konsolosu gayri resmi Murmansk’ta
“Arktika Gözlemcisi” adlı internet haber-yorum sitesinin tespit ettiği kadarıyla, Polonya diplomatik misyonunun temsilcileri gerçekten de “özel bir ziyaret” münasebetiyle Murmansk’talardı. İlgili heyette Polonya’nın Rusya Büyükelçisi Krzysztof Krajewski ile Polonya’nın St. Petersburg Başkonsolosu Grzegorz Slubowski bulunuyordu. Herhangi bir yerde hiçbir şekilde duyurulmamış veya afişe edilmemiş olmasına dayanarak, ziyaretin niteliği hakkında bir sonuca varılabilir. Öte yandan ilgililerin yerel hükümetin (Murmansk bölgesinin) temsilcileriyle herhangi bir buluşmalarının (hatta protokol icabı olsa bile) dahi gerçekleşmediği öğrenildi.
Popüler turizm bölgesi
Üst düzey yabancıların Murmansk bölgesinin nehirlerinde balık tutmaya gelmeyi sevdikleri öteden beri bir sır değil. Yine vakti zamanında Murmansk havaalanının apronunda, Helsinki’den iş amacıyla gelen jetlerden dolayı boş yer bile kolay kolay bulunamazdı. Arap veliaht prenslerinden, ABD’nin eski başkan ve dışişleri bakanlarına kadar zamanında Murmansk’ın Ponoy Nehri’nde balık tutmayan kalmamıştı. Hatta Eric Clapton bile Moskova’da vereceği ilk konserinden hemen önce ilk olarak Ponoy’da balık tutmaya gitmişti.
Rusya’nın “Özel Askeri Operasyon”unu başlatmasının ardından ise bölgede işler hızla değişti. Ponoy’da balık avlamak ya da nükleer güçle çalışan “Zaferin 50. Yıl dönümü” adlı nükleer güçle çalışan ünlü gemiyi kruiz ile görmeye gitmek zamanında sıradan turistik aktiviteler iken, maalesef ki eskilerin turistlerinin artık çoğunun Rusya’ya karşı son derece negatif düşünce ve duyguları söz konusu.
Rusya anıtı koruyor
Başta da belirttiğimiz gibi, diplomatik plakalı ilgili arabalar Murmansk’ta nadir görülen bir olgudur ve dört bir tarafın akıllı şehir kameralarıyla kaplı olduğu bu bölgesel merkezde herhangi bir aracın hareketlerini takip etmek ise son derece kolay bir durumdur. Ayrıca, bazı dikkatli vatandaşlar diplomatları nerede gördüklerini internette paylaşmışlardı. Yayılan bilgilerin bütünlüğü, Sayın Büyükelçi ve Başkonsolosun, Kuzey Kutbu’nun savunucularının anıtı olarak kabul edilen “Sudaki Kurtarıcı Kilisesi”ni ziyaret ettiklerini gösteriyor. Yine bazı kişiler diplomatları Murmansk Eyaleti bünyesinde yer alan Teriberka Köyü’nde gördüklerini ifade ediyordu.
İşin en ilginç tarafı ise; Polonyalı diplomatların Büyük Anayurt Savaşı (1941-1945) sırasında konvoylarında ölen müttefik askerlerinin mezarlığını ziyaret etmeleriydi. Tam da bu kabristana, Murmansk yolunda konvoylarında hayatlarını kaybeden Polonyalı denizciler anısına 1989 yılında bir anıt dikilmişti. Polonyalı denizcilerin mezar taşlarındaki yazıtta şu satırlar yazılı: “Bizler hem kendi özgürlüğümüz hem de sizin özgürlüğünüz uğruna öldük”.
Mezarlığın bakımı günümüzde gönüllüler tarafından yapılırken, söz konusu anıt ve mezarların gayet iyi durumda olduğu belirtiliyor. 2022 yılında hatta Murmansk Devlet Arktik Üniversitesi bünyesinde kendilerine “Titov Garnizonu” adı veren bir askeri-tarih topluluğu üyeleri, Polonya destroyeri “Garland”ın mürettebatının anısına ilgili anıta Polonya bayrağının renkleriyle bezeli bir çelenk koymuştu.
Polonya’da yıkmak mubah!
Tam da bu noktada kaçınılmaz bir çelişki beliriyor. Bir yandan Polonya kenti “Szczecin”, Murmansk ile kardeş şehir bağlarını koparan ilk şehir olurken, öte yandan ise Polonyalı diplomatlar Rusya topraklarında kendilerine ait kült mekânlarını ziyaret ediyor ve şehit düşen Polonyalı askerlere saygılarını sunuyorlar. Yani Polonya’daki Sovyet askeri anıtlarını sökmek, yıkmak, yok etmek ve SSCB’nin II. Dünya Savaşı zaferindeki temel rolünü inkâr etmek, Murmansk’a tam tersi bir hedefle gelmek kadar normal olmalı!..
Norveç saygı gösteriyor
Yakın zamanda “Arktika Gözlemcisi” portalının okuyucu çevresi İkinci Dünya Savaşı’nın tarihsel hafızası konusunda geniş katılımlı bir etkinlik düzenledi. Hakikaten de günlük yaşamda savaşta “kim kimi özgürleştirdi” sorusu pek sorulmuyor ama örneğin Norveç’in bir Kirkenes şehrindeki Sovyet askeri anıtında her sene 8 Mayıs’ta çiçekler eksik olmuyor ve anıtın kendisi her daim iyi durumda tutuluyor. Bunun dışında da, Norveçliler hâlâ, Polonya’da bu konudaki uygulamalardan farklı olarak, Rus konsolosunun anıta çiçek bırakmasına engel olmuyor.
Norveçliler büyük olasılıkla, harp anıtlarını saygı maksatlı ziyaret etmenin bir propaganda eylemi veya komünist (zafer bayrağı kızıl renkte olduğu için) hareket olmadığına inanıyorlar. Belki de Krzysztof Krajewski ve Grzegorz Slubowski’nin, söz konusu konvoylarda savaş sırasında ölen ataları vardı ve ilgili askeri mezarlığa ziyaret gerçekleştirmek, ölen yakınlarının anısına bir saygı duruşu niteliği taşıyordu (bu arada “Arktika Gözlemcisi” sitesinin muhabirleri Leh diplomatlara konuyla alakalı soru sormaya çalışsa da güvenlik fotoğraf çekmelerine bile izin vermemiş).
İnsani açıdan bakıldığında bu hadise esasen çok değerli. Fakat ne yazık ki bu insanlık; iki yüzlü, kirli ve bayağı siyasetin başladığı yerde bitiyor…
Fotoğraf: murmansk.ru
