“Bilgi sahibi olmadan fikir sahibi olmak” rahmetli meslek büyüğümüz Uğur Mumcu ile özdeşleşmiş ama aslında Konfüçyüs’e ait olduğu düşünülen bir söz…
Bilgi sahibi olmadan fikir sahibi olmak sadece bize özgü bir durum değilse de Türkiye galiba bu konuda ön sıralarda yer alan ülkelerden biri.
Özellikle televizyon izleyicilerinin artık ezberlediği ve dalga geçmeye başladığı şekilde herhangi bir meslek dalındaki görüşleri için programlara davet edilen kişiler ekonomiden siyasete, hukuktan sağlığa her konuda konuşuyor.
24 Şubat’ta başlayan Rusya-Ukrayna savaşında da durum çok farklı değil; çok farklı meslek kollarından kişiler sadece medyadan takip edebildikleri, üstelik uzmanlık gerektiren bir konuda çok kesin ifadelerle konuşabiliyor.
Aralarında gazetecilerin de bulunduğu bu kişiler hiçbir kaynağa ya da temele dayanmadan ekranlarda, gazete sayfalarında ya da internet sitelerinde yorum yapabiliyor.
Kimine göre Rusya köşeye sıkıştı, kimine göre karşılaştığı beklenmedik direniş nedeniyle Rus ordusu Kiev’e ilerleyemiyor, kimine göre Rusya’nın asıl amacı Kiev’e saldırmak değil. Sanki Rusya’nın savaş planını önceden görmüş gibi yorumlar havada uçuşuyor.
Elbette yorum yapabilmek için illa Rusya’nın savaş planını görmek gerekmiyor ama bu durumda da söylenen sözler tahmine dayanacağı için kesin ve iddialı ifadeler kullanmaktan kaçınmak gerekiyor.
Örnek mi?
BBC Türkçe servisi savaşın gidişatını askeri uzmanlara yorumlatmış.
Örneğin bir uzman şöyle diyor:
“Rusya, tıpkı diğer birçok güçlü orduya sahip ülke gibi, kendi askeri gücünü de gözünde fazla büyütmüş olabilir. Devlet Başkanı Vladimir Putin uzunca bir süredir Rusya ordusunun modernizasyon programı için hırsla çalışıyor ve bu çalışmaların karşılığında ordusunun gerçekte olduğundan çok daha fazla güçlendiğini düşünmüş olabilir.”
Bir başkası ise, “Moskova, özel kuvvetlerinin çok hızlı ve belirleyici bir rol oynayabileceğini öngörmüş olabilir” diyor.
Bu yorumların ortak noktası tahmine dayanması, bu nedenle “olabilir” denilerek yanılgı payı bırakılması.
Batılı askeri uzmanların sonuç olarak vardığı nokta ise şöyle:
“Ukrayna ordusu bugüne kadar etkili bir savunma göstermiş olsa da, çok ciddi anlamda bir destek ve tedarik gelmediği sürece ellerindeki malzemenin hızla bitebileceği konusunda da uyarıda bulunuyor Batılı uzmanlar. Çünkü savaşın başındaki kadar olmasa da üstünlük hâlâ Rusya ordusunda.”
