Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in emri ile, Rus ordusunun 24 Şubat 2022’de “özel askeri operasyon” adı altında Ukrayna’ya saldırmasının üzerinden bir yıl geçti. Putin’in Ukrayna’ya karşı başlattığı savaş, on binlerce kişinin ölümüne, Ukrayna kentlerinin yerle bir olmasına ve ağır ekonomik hasarlara yol açtı. İşte bir yıllık savaşın bilançosu:
Ordulardaki kayıplar
Norveç’te savaşı yakından takip eden kaynakların son tahminlerine göre çatışmalarda bugüne dek 180 bin Rus askeri ya öldü ya da yaralandı. Ukrayna tarafında ise 100 bin askerin öldüğü veya yaralandığı tahmin ediliyor. Diğer Batılı ülkelerin yaptıkları değerlendirmelere göre ise her iki tarafta da savaş kurbanlarının sayısı 150 bin civarında. Bir karşılaştırma yapmak gerekirse, eski Sovyetler Birliği döneminde 1979 ile 1989 yılları arasında Afganistan’a karşı yürütülen savaşta 15 bin Sovyet askeri hayatını kaybetmişti.
Sivil kayıplar
Batılı kaynaklara göre Ukrayna’da 30 bin ila 40 bin sivil hayatını kaybetti. Birleşmiş Milletler’in (BM) Ocak ayı sonu verilerine göre Ukrayna’da en az 18 bin sivil öldü veya yaralandı. Ancak bu sayının çok daha yüksek olduğu tahmin ediliyor. Sivillerin çoğu Rus bombardımanları sonucu hayatını kaybetti. Ukraynalı yetkililer, savaşta en az 400 çocuğun öldüğünü belirtiyor.
Kiev’in verdiği bilgilere göre Ukrayna topraklarının yüzde 30’una mayın döşendi. İnsan Hakları İzleme Örgütü (HRW), Ukrayna birliklerinin de İzyum’un doğu bölgelerinde anti personel mayınları döşediğini iddia ediyor. Uzmanlar, Ukrayna topraklarındaki mayınların temizlenmesinin onlarca yıl sürebileceğine dikkat çekiyor.
Savaş suçları
Avrupa Birliği (AB) Komisyonu’nun adaletten sorumlu üyesi Didier Reynders, bugüne kadar yaklaşık 65 bin muhtemel savaş suçunun kayıtlara geçtiğini belirtiyor. BM uzmanları Rusya’yı Ukrayna’da infaz, işkence ve cinsel şiddet dahil “büyük ölçekte” savaş suçu işlemekle itham ediyor.
Kiev, Moskova’nın 16 binden fazla çocuğu Rusya’ya ve Rusya yanlısı ayrılıkçıların kontrolündeki bölgelere sürdüğünü de savunuyor. Ancak bağımsız kuruluşlara göre, Ukrayna da Rus savaş esirlerinin haklarını ihlal eden uygulamalarda bulunuyor.
Cephe
Ukrayna Silahlı Kuvvetleri Başkomutanı Valeriy Zalujniy, sıcak çatışmaların sürdüğü cephenin kuzeyden güneye kadar yaklaşık bin 500 kilometreyi bulduğunu söylüyor. Şiddetli çatışmaların yoğun olarak yaşandığı kentlerden biri birçok Ukrayna askerinin “Dünyadaki cehennem” olarak tanımladığı Bahmut.
Rus askerleri ve paramiliter güçlerden oluşan Wagner Grubu’na mensup paralı askerler son haftalarda Bahmut’ta ilerleme sağladı. Washington’daki Savaş Araştırmaları Enstitüsü’nün (ISW) verdiği bilgilere göre, ülkenin yaklaşık beşte biri halen Rus birliklerinin kontrolü altında. Zalujniy, Rusya’nın saldırıları başlatmasından bu yana Ukrayna ordusunun Rus işgalindeki toprakların yüzde 40’ını geri aldığını belirtiyor.
Sarsılan ekonomi
Dünya Bankası’nın tahminlere göre, Ukrayna ekonomisi 2022’de yüzde 35 daraldı. Rusya’nın kış aylarında ülkenin elektrik şebekelerine yönelik kasti saldırıları elektrik kesintilerine ve ısınma sorunlarına yol açarken, Ukrayna’nın altyapısında da büyük hasara neden oldu.
Kiev Ekonomi Okulu’nin (KSE) Ocak ayında açıkladığı tahminlere göre savaşta hasar gören altyapının yeniden inşa edilmesi yaklaşık 138 milyar dolara mal olacak. Savaş, dünyanın tahıl deposu sayılan Ukrayna’daki tarıma da büyük zarar verdi. KSE’nin Kasım ayı tahminlerine göre tarımda Ukrayna’nın kaybı 34 milyar doları buldu. Avrupa Birliği (AB) ve Dünya Bankası, Ukrayna’daki altyapı ve binaların yeniden inşasının yaklaşık 350 milyar dolara mal olacağı değerlendirmesini yapıyor.
Milyonlarca sığınmacı
BM Mülteci Örgütü’nün (UNHCR) verilerine göre savaşın başından bu yana 8 milyondan fazla Ukraynalı ülkesinden kaçmak zorunda kaldı. Ukraynalıların yaklaşık 1,5 milyonu komşu ülke Polonya’ya gitti. Alman Federal İstatistik Dairesi’nin verilerine göre, çoğunu kadın ve çocukların oluşturduğu 1,1 Ukraynalı ise Almanya’ya sığındı, yaklaşık 130 bini ise ülkesine geri döndü. UNHCR verilerine göre, 5 milyondan fazla Ukraynalı ülkesinde yer değiştirmek zorunda kaldı. Moskova’nın verdiği bilgilere göre 5 milyon kişi Rusya’ya kaçtı. Ancak Ukrayna yönetimi Rusya’yı halkı zorla tahliye etmekle suçluyor.
Batı’nın askeri yardımları
Rusya, Ukrayna’ya saldırıları başlattığı zaman Ukrayna ordusu büyük ölçüde Sovyetler Birliği döneminden kalma silah ve teçhizata sahipti. Ancak geçen bir yıl süresince Batılı ülkelerin silah ve teçhizat yardımı Ukrayna birliklerinin modern silahlarla Rus güçlerine karşı koymasını sağladı. Örneğin Amerika Birleşik Devletleri’nin (ABD) gönderdiği 80 kilometre menzilli çok namlulu roketatar sistemi Himars’ın Rus birliklerini caydıracak nitelikte olduğu söylenebilir.
Kiel Dünya Ekonomi Enstitüsü’nün Kasım ayı tahminlerine göre, Batılı müttefikler Ukrayna’ya yaklaşık 38 milyar euro hacminde askeri yardım taahhüdü verdi. Almanya, diğer Avrupa ülkeleri ve ABD’nin Ocak ayında onay verdiği tank sevkiyatı ise bu tutara dahil değil.
(DW Türkçe, BBC Türkçe)
