KKTC’de iktidardaki politikacılar tarafından pek çok proje gündeme getirilir ama çoğu gerçekleşmez ya da tamamlanmadan açılışı yapılır, ondan sonra da tamamlanmış gibi davranılır.
Hemen bir iki örnek vereyim.
Pandeminin toplumda ciddi tedirginlik yarattığı günlerde, dönemin Sağlık Bakanı Girne-Karaoğlanoğlu yolu üzerinden, Oğuz Veli Ortaokulu ile Karaoğlanoğlu arasında bir hastane yapılacağını müjdelemişti. Seçilen yer Evkaf’a ait bir araziydi. Girne Amerikan Üniversitesi, bu arazi üzerinde Türkiye’nin köklü hastane gruplarından Florence Nightingale ile iş birliği içerisinde bir üniversite hastanesi yatırımı yapmak istemiş, kaba inşaatı tamamladıktan sonra bu projeden vazgeçmişti. İşte devlet, Evkaf arazisi üzerine yapılmış olan bu yarım inşaatı devralacak ve hızla tamamlayacaktı. Sonuç: iki buçuk yıl geçti, çivi bile çakılmadı. (Manşet fotoğrafı)
Ancak, 20 Ocak 2022’de koalisyon ortaklarından DP’nin Genel Başkan Yardımcısı ve Sağlık Komitesi Başkanı Dr. Gardiyanoğlu, bu konuya açıklık getirmiş, aynı zamanda başka müjdeler de vermiş. Kıbrıs Gazetesi’nin haberine göre, verdiği demeç şöyle:
“Genel Başkanımız Sayın Fikri Ataoğlu’nun da bazı programlarda açıkladığı üzere, Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Sayın Recep Tayyip Erdoğan’ın bizzat kendisinin yapılacağını açıkladığı 500 yataklı yeni Lefkoşa Devlet Hastanesi projesinin gerçekleşmesi için gereken adımları mutlaka atacağız. Girne Amerikan Üniversitesi’nden alınan ve bir türlü ihalesi yapılarak bitirilemeyen binanın yeni Girne Devlet Hastanesi olarak hizmete girmesi, yapacaklarımız arasında ön planda olacaktır. Güzelyurt Devlet Hastanesi artık tamamlanacak ve devreye sokulacaktır. Gazimağusa Devlet Hastanesi daha da geliştirilecek ve ilk etapta kalp ameliyatlarının da yapılabileceği duruma getirilecek. Bafra turizm bölgesindeki otel sayısı giderek artıyor. İskele bölgesinde yoğun bir konut yapımı söz konusu. Karpaz ve İskele’nin ihtiyaçlarını giderecek bir projeyi uygulamaya koymak da Demokrat Parti olarak hedeflerimiz arasındadır.”
Demecin üzerinden altı ay daha geçti, ortada yine hiçbir şey yok. Ancak, Perşembe günü yeni Sağlık Bakanı İzlem Gürçağ Altuğra noktakibris.com portalında Hasan Hastürer’le yaptığı mülakatta Kurban Bayramı öncesi ihaleye çıkmak için parasal kaynağı bulduğunu, teknik ekiplerin projeyi tamamladığını, ancak Maliye Bakanlığı’nda gecikme ortaya çıktığından ihalenin gerçekleşemediğini anlatmış. Bugüne kadar verilen sözleri ve sonuçlarını yukarıda anlattım. Bakalım sayın Altuğra diğer sağlık bakanlarından farklı çıkacak ve inşaat başlayacak, hatta daha da önemlisi makul bir sürede bitecek mi? Benim bu konuda bir yargım var ama değerlendirmeyi yine de okuyuculara bırakayım. Sayın Bakan’a da başarılar dilerim.
İkinci örnek Gönyeli Çemberi Projesi… Haberimiz Gündem Kıbrıs’tan. Tarih 16 Mayıs 2016. Dönemin UBP’li Bayındırlık ve Ulaştırma Bakanı Dr. Kemal Dürüst projeyle ilgili şöyle bir müjde vermiş:
“Örneğin Girne’den gelen bir vatandaş direk Gazimağusa’ya gidecekse, hiç çembere girmeden, önceden ayrılarak yoluna güvenli bir şekilde devam etmesi veya Güzelyurt ve bölgeden gelecek olan sürücülerin hiç çembere girmeden geriden ayrılabilmesi veya Lefkoşa’dan Güzelyurt bölgesine gidecek sürücülerin hiç çembere girmeden daha gerilerden ayrılmasını sağlayabileceğimiz çok katlı bir yonca süratle projelendirilip, 3-4 ay içerisinde ihaleye çıkıp, bu arada da kaynak bulunarak hayat bulması sağlanacak.”
Kavşağın bitmesi halinde alacağı görünümü de Gündem Kıbrıs gazetesinde görmek mümkün.
Aradan 15 ay geçtikten sonra bu kez Kıbrıs Postası’nda 12.9.2017 tarihinde bir başka haber yayınlanmış:
“Lefkoşa, Girne, Güzelyurt, Gazimağusa yönünden gelen trafiğin kesiştiği ana çember olma özelliğiyle önemli bir trafik yükü barındıran Gönyeli çemberinin rahatlatılması için hazırlanan “Gönyeli Çemberi Projesi”nin birinci etabı olan kaçış yolları, cuma günü düzenlenecek törenle trafiğe açılıyor.
Yol projesinin açılışını saat 16.00’da Başbakan Hüseyin Özgürgün yapacak.
Projenin ikinci etabında üst geçit yapılması öngörülüyor.”
TAK muhabirinin konuyla ilgili sorularını yanıtlayan Dürüst Bakan,
“Çok geciken bir adımı hayata geçirmenin huzuru içinde olduklarını söyledi.
Projenin, bölgedeki trafik sıkışıklığını tamamen ortadan kaldırmasa bile, sorunu azaltacağına inanç belirten Dürüst, kaçış yollarıyla ilgili yapılan eleştirileri de değerlendirdi.
Dürüst, basında yer alan bazı haberlerin hatırlatılması üzerine de, her olumlu adımın eleştiriye maruz kalmasından ötürü hayret içinde olduğunu söyledi.”
Aradan beş yıl daha geçti. Projenin ilk aşaması olarak tanımlanan kaçış yolları dışında hiçbir hareketlilik yok. Yonca yaprağı filan da yapılmıyor. Proje yarım kalmış durumda. Dürüst bakanı bilmem ama bizler hiç hayretler içerisinde değiliz.
Bu arada dünyanın en komik kavşaklarından biri de KKTC’de… Lefkoşa-Girne Anayolu ile Lefkoşa Kuzey Çevreyolu’nun kesiştiği kavşaktan bahsediyorum. Bu kavşağın 2012’de temeli atılmış, kaynaksızlık ve istimlak sorunları nedeniyle ancak 2021’de Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından kısmen açılabilmiş. Lefkoşa Kuzey Çevreyolu’nun geri kalan kısmını oluşturan Gönyeli-Güzelyurt yolu bağlantısı ise yine aynı nedenlerle iptal edilmiş. Bir işe başlarken nasıl olur da bu kadar hesapsız kitapsız, plansız projesiz yapılıyor diye sormamak elde değil.
Sonuç olarak bugünkü haliyle, Lefkoşa Kuzey Çevreyolu’na, Girne yönünden yaklaşırsanız kolaylıkla çevre yoluna çıkabiliyorsunuz, ama Lefkoşa tarafından gelirseniz, Girne Boğazı’na kadar, takriben 7 km gidip ‘U’ dönüşü yapmanız gerekiyor. Ercan veya Gazimağusa’dan geliyorsanız da Girne istikametine gitmek için önce Lefkoşa istikametine gitmeniz ve 3 km uzaklıktaki Gönyeli Çemberi’nden geri dönmeniz gerekiyor. Kavşak inşaatı yarım kalmış, ne zaman bitirileceği de meçhul. Bence bu kavşağın fotoğrafını KKTC turizm broşürlerinin kapağına koymak KKTC’ye yurt dışında ilgiyi artıracaktır. Eski turizm bakanlarından olan, şimdiki Başbakan sayın Üstel’in bu konuda gerekli talimatı ilgili bakana vermesinden turizm büyük yarar sağlayacaktır.
Şimdi KKTC’de yeni bir Bayındırlık ve Ulaştırma Bakanı var; Sn. Erhan Arıklı. İki hafta önceki yazımda geçen “herolog” tanımına çok uygun, zira daha önceki hükümette de Ekonomi ve Enerji Bakanı idi. Sayın bakanın ağzından adeta bal damlıyor. Kıbrıs Postası TV’de 20 Haziran 2022’de yaptığı açıklamada bakın neler demiş, okuyalım:
“Bakan Arıklı, ülkedeki yol projelerinin gayet iyi gittiğini, tüm yükü Türkiye Cumhuriyeti’nin omuzladığını ve iki firmanın bu yönde çalışmalarını sürdürdüğünü belirtti. Güzelyurt-Lefke Yolu’nun tamamlandığını, oradaki direklerin Kıb-Tek tarafından kaldırılması sonrasında 20 Temmuz’da yolun açılışının yapılacağını kaydeden Arıklı, “Dipkarpaz-Manastır Yolu Eylül’de başlayacak ve yıl sonuna bitecek. Girne-Alsancak yolu için 26 milyon TL kaynak ayrıldı. Bu özveriyi gören Türkiye Cumhuriyeti de yolun Lapta’ya kadar gitmesi için 64 milyon TL veriyor. Umarım yıl sonuna kadar Alsancak-Lapta Yolu tamamlanacak” dedi.
Bakan Arıklı ayrıca “Gazimağusa Limanı ile Gemikonağı Limanı’nın yap-işlet-devret modeliyle özelleştirileceğini ancak bunun hemen olacak bir şey olmadığını, Türkiye’den gelecek bir uzman ekip ile çalışmaların birlikte sürdürüleceğini” de sözlerine eklemiş.
Şimdi gelelim demecin bence en can alıcı kısmına…
Bakan Arıklı, yeni Ercan Havalimanı’nın fiziki inşaatının neredeyse tamamlandığını ancak yurt dışında sipariş üzerine üretilen teknik cihazların zamanında yetiştirilmesi ve havalimanının 20 Temmuz’da açılabilmesi için tüm paydaşların seferber olduğunu” söylemiş.
Benim açımdan müjdeler selinin başında, 2014 yılından beri bir türlü bitmeyen Ercan Havalimanı terminalinin 20 Temmuz’da açılma ihtimali vardı. Ancak sayın Bakan geçen hafta sonu ciddi şekilde moralimi bozdu. Teknik ekipman yetişmeyeceğinden Ercan’ın açılışı bir başka bahara kalmış.
Artık Şener Şen’den bir benzetmeyle, yüklenici mi Bakan’la eğlenir, yoksa Bakan Bey mi bizimle eğlenir, bilemiyorum.
Bir diğer büyük müjde ise, yap-işlet-devret modelinde Ercan terminali ile büyük başarı sağlanan ülkede, şimdi Gazimağusa ve Gemikonağı limanlarında da aynı yöntemin uygulanacağı açıklaması. Umarım Türkiye’de bu tür yatırımlarda uygulandığı gibi devlete beş kuruş yük yaratmayan yolcu/yük garantileri vermeyi de unutmazlar.
Son olarak, sayın bakanın 13 Temmuz 2022’de yaptığı bir açıklama da beni çok üzdü. Girne-Alsancak-Lapta yolunun, yıl sonunda biteceği sözünü verdiği Alsancak-Lapta kesimi için ihaleye çıkılmış ancak ihaleye giren yüklenici çıkmamış.
Bakan Bey’e birisi bu enflasyonist ortamda Türk lirası ile kimsenin teklif vermeyeceğini, verenin de zaten işi bitiremeyeceğini anlatmamış herhalde. İhale dokümanında bir eskalasyon maddesi var mıydı bilmiyorum ama, gerçekçi bir eskalasyon maddesi olsaydı ve istihkakların zamanında ödeneceğine güven duyulsaydı işi yapacak yüklenici bulunurdu diye de düşünmeden edemiyorum. Ne de olsa bir şirket için bu ekonomik krizde ihale kazanmak çok önemli olmalı.
Bir KKTC vatandaşı olarak ben yine de umut dolu bir şekilde bu projelerin peyderpey tamamlanmasını ve devreye girmesini dört gözle bekliyorum.
Ah bir de bu yazıları yazarken her an elektrik kesilecek korkum olmasa…
