Göz kuruluğu sıcak yaz aylarında sık görülen bir sorundur. Sıcak havanın ve bir dizi diğer faktörlerin vücut sıcaklığında neden olduğu artış, göz yüzeyindeki nemin azalmasına yol açar.
Gözyaşının işlevi, göz yüzeyini nemlendirmek, gözü temizlemek ve korumaktır. Göz yüzeyindeki ince ve saydam gözyaşı katmanı, göz kapaklarının hareketiyle dağıtılır ve bu sayede göz yüzeyi nemli ve kaygan tutulur.
Ancak gözyaşı salgısı çeşitli nedenlerle gereken miktarda üretilmez ya da niteliği yetersiz olursa gözyaşı bu görevlerini yerine getiremez. Bu durumda, göz yüzeyinde kuruluk, tahriş ve diğer rahatsızlıklar meydana gelebilir.
Göz kuruluğu riskini artırabilecek etkenler şunlardır:
- Çevresel faktörler: Sıcak iklim, rüzgâr, toz, duman, sigara dumanı, kum fırtınası, vantilatör, klima cihazı ve güneş
- Dijital cihazlar: Uzun süreli TV, bilgisayar, akıllı telefon veya diğer dijital ekranlara bakmak
- İlaçlar: Alerji ilaçları, antidepresanlar, bağışıklık sistemini baskılayıcı ilaçlar, tansiyon ilaçları ile burun tıkanıklığı, soğuk algınlığı, grip, alerji ve sinüzit tedavisinde alınan bazı ilaçların yan etki olarak gözde kuruluğa yol açabilir
- Diğer hastalıklar: Diyabet, iltihaplı eklem romatizması, hormonal değişiklikler ve cilt hastalıkları da göz yüzeyinin duyarlılığını etkileyebilir
Bu etkenler vücutta A vitamini düzeyinin azalmasına yol açabilir, hekiminiz A vitamini takviyesi alınmasını önerebilir.
Göz kuruluğunun belirtileri arasında şunlar yer alabilir: Yanma, kaşıntı, batma, kızarıklık, sulanma, bulanık görme, göz yorgunluğu ve aşırı göz kırpma. Bu belirtiler ileri yaşlarda yakınmaya dönüşebilir.
Ayurveda göz kuruluğunu hafifletmek ve geriletmek için beslenme ve yaşam biçiminde düzenlemeye gidilmesini önerir. İşte belli bir oranda rahatlama sağlayacak pratik öneriler:
Tüketimi sakıncalı (önerilmeyen) gıdalar: Acılı, ekşili ve tuzlu yiyecekler, sirke, bal, beyaz şeker, et, kümes hayvanları, balık, mısır, greyfurt, ananas, pancar, patlıcan, sarımsak, soğan, zencefil, safran şalgam, domates, salçalar, siyah çay, kahve, alkol, her tür kızartma, tüm işlenmiş ve paketli gıdalar.
Tüketimi yararlı (önerilen) gıdalar:
Meyve: Trabzon hurması, elma, muz, incir, üzüm, kavun, karpuz, armut, kuru erik, kayısı gibi meyvelerin yanı sıra tüm tatlı, sulu ve olgun meyveler.
Sebze: Salatalık, patates, kabak, brokoli, lahana, karalahana, havuç, karnabahar, kereviz ve özellikle de ıspanak gibi yeşil yapraklı sebzeler.
Yeşillik: Başta marul olmak üzere tüm salatalık yeşillikler.
Tatlılar: Şeker katılmış yiyecekler yerine, kendi doğal haliyle tatlı lezzete sahip gıdalar. Mesela kavun, taze veya kuru üzüm, keçiboynuzu tozu, incir ve kuru hurma.
Baharat: Nane, fesleğen, defneyaprağı, kimyon, kakule, kişniş, rezene, Hindistan cevizi, dargun, vanilya, papatya, lavanta, çemen otu, meyan kökü.
Diğerleri: Arpa ve buğday ürünleri, pirinç, nohut, mercimek, fasulye, tuzsuz ya da az tuzlu zeytin, eritilmiş sadeyağ, ayçiçeği yağı, taze az tuzlu peynir, yoğurt, ayran.
Cacık, süper bir yaz yiyeceğidir. Siyah çay, kahve ve alkollü içecekler yerine oda sıcaklığında bitki çayları tüketilebilir.
Yapılması sakıncalı (önerilmeyen) davranışlar: Sigara içilen yerde bulunmak, parlak ışıklı ve gürültülü ortamlarda bulunmak, yemeği ve çay gibi sıcak içecekleri çok sıcak tüketmek, rüzgâr veya cereyanda kalmak, aşırı fiziksel efor sarf etmek, işleri hızlı yapmak, stres altında olmak ve güneş altında kalmak göz sağlığını olumsuz etkileyebilir.
Yapılması yararlı (önerilen) davranışlar: Gözlere soğuk kompres uygulamak, yüzü, koltuk altını, saçları ve gözleri düzenli olarak suyla nemlendirmek ve gün boyunca bol su içmek.
Gün içinde düzenli molalar vererek dinlenmek, egzersizleri orta düzeyde yapmak, dışarı çıkmak için gün ortası yerine erken veya geç saatleri yeğlemek. Güneş gözlüğü ve geniş kenarlı şapka kullanmak, gölgede ve serin yerlerde bulunmak.
Kuruluk sürdüğü sürece deniz kenarı aktivitelerine katılmamak ya da denize saat 08:00’den önce girmek. Havuzda klor ve diğer kimyasalların, denizde ise tuzun göz kuruluğunu artıracağını hatırlamalı ve gözleri korumak için yüzme gözlüğü kullanmalı.
Sonuç olarak, yukarıdaki genel önerilerin etkilerini belirlemenin en iyi yolu bunları denemek ve nasıl hissettiğinizi gözlemlemektir.
Not: Alternatif tıp diye bir şey yoktur, sağlık bilimi tektir. Göz kuruluğu ya da başka rahatsızlık belirtileri gözlemlediğinizde mutlaka bir göz doktoruna danışmanız ve uygun tedavi yöntemleri hakkında bilgi almanız önerilir. Tıbbi tavsiye almadan asla gözlerinize yağ veya başka bir ilaç uygulamayınız.
halilocakli@yahoo.com
