Fuad Safarov, Moskova
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Türkolog sözcüsü Dmitriy Peskov uzun süredir Türk kamuoyunda da biliniyor. Bilinmeyen ise, mükemmel Türkçe konuşan Peskov’un resmi bir görüşmede özellikle yanlış çeviri yaparak Rusya ile Türkiye arasında diplomatik krizi önlemesi.
Nijegorodskaya Pravda gazetesi Peskov’un, 1999 yılında İstanbul’da Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel’le Rusya Devlet Başkanı Boris Yeltsin arasındaki diyaloğun bazı bölümlerini farklı çevirerek gerginlik çıkmasını engellediğini yazdı.
Nella Pributkovkaya imzalı haberde, uluslararası kamuoyunda da tanınan Peskov’un hayatı kaleme alındı. 1990’lı yıllarda Peskov’un Rusya’nın Ankara Büyükelçiliği’nde görev yaptığını hatırlatan gazeteci, 1999 tarihindeki AGİT zirvesi dolayısıyla Türkiye’ye gelen Yeltsin’le Demirel arasındaki görüşmeye de değindi.
Rusya Doğal Kaynakların Denetlenmesi Federal Servisi (Rosprirodnadzor) eski Başkanı Oleg Mitvol’un anılarına atıfta bulunulan haberde, “Mitvol’a göre zirvede Yeltsin’in özel tercümanı olarak görev yapan Peskov, Demirel’in Yeltsin’in nasıl bir durumda ve ruh halinde bulunduğunu anlamaması için mümkün olan her şeyi yaptı” denildi.
Peskov’un yıldızının bu olaydan sonra parladığına işaret edilen makalede Mitvol’un, “Aslında Yeltsin bir şeyler söyledi, Peskov ise müzakereleri kurtarmak için bambaşka bir şey tercüme etti… Elbette, Peskov bundan sonra fark edildi ve Rusya Devlet Başkanlığı’nda çalışmaya davet edildi” sözleri aktarıldı.
Gazete Peskov’un Yeltsin’in hangi sözlerini kasıtlı olarak yanlış çevirdiğine değinmedi. Ancak Yeltsin’in iktidarda bulunduğu bütün 1990’lı yıllar boyunca Türkiye ile Rusya arasındaki ilişkiler son derece gergindi. Rusya Türkiye’yi Çeçen direnişçilere, Türkiye ise Rusya’yı PKK’ya yardım etmekle suçluyor, ayrıca Moskova Ankara’nın Kafkasya ve Orta Asya’da güç kazanma çabalarına son derece öfkeleniyordu. Yeltsin’in AGİT zirvesi için İstanbul’a geldiği 1999’dan bir yıl önce Rusya Çeçenistan’daki savaşı kaybetmiş ve barış anlaşması imzalamak zorunda kalmıştı. Başkanlık dönemi süresince Türkiye’ye hiç resmi ziyarette bulunmayan Yeltsin’in Demirel’le görüşmesinde Peskov tarafından çevrilmeyen bölümlerin Çeçenistan’la ya da genel olarak Türkiye’nin eski Sovyet cumhuriyetlerine yönelik siyasetiyle ilgili olabileceği düşünülüyor.
Uluslararası kamuoyu da Peskov’u ilk olarak 1999 yılının Kasım ayında İstanbul’da yapılan AGİT zirvesi sırasında tanıdı. Çeçen savaşı nedeniyle konuşmalar sırasında Yeltsin’le ABD Başkanı Bill Clinton arasında yaşanan gerginlik televizyon ekranlarına yansırken, kameralar tercümeleri yapan Peskov’un üzerindeydi. Medya Günlüğü’ne konuşan Rusya’nın eski Ankara Büyükelçisi Aleksandr Lebedev’e göre, Peskov’un görevini çok profesyonel şeklinde yapması Kremlin Genel Sekreterliği’nin de dikkatini çekti ve zirvenin ardından Kremlin Sarayı’ndaki basın bürosunda çalışması teklif edildi.
2020 yılında devlete ait Rossiya-1 kanalında, 1999 tarihindeki AGİT zirvesinde Yeltsin ile Demirel arasındaki ilginç diyalog da ekrana getirildi.
Sözleri Peskov tarafından çevrilen Yeltsin, “Uzun zamandır görüşemedik zatıalinizle” deyince Demirel, “Türkiye’ye gelmenizden mutluyuz sayın Başkan. Sizi defalarca davet ettim. Nihayet geldiniz” diyor ve gülümsüyor. Diyalog şöyle devam ediyor:
Yeltsin: Ben sizi çok davet ettim. Siz de gelmediniz…
Demirel: “Ben geldim. 1992 yılında geldim.
2000 yılların başlarında, Türkiye ile Rusya arasında dönemin Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer, ardından da dönemin Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan ile görüşmeler yapıldı ve Peskov’a tercüman olarak yine büyük iş düştü. Tabii, onun açısından Türk liderlerle olan görüşmelerin içeriği, sıcaklık bakımından diğer ülke liderleriyle yapılan görüşmelerden biraz farklıydı. Peskov zengin Türkçesi sayesinde bu görüşmelere önemli katkı sağlıyordu. Okul hocası Rusya’nın Türkoloji duayeni Prof. Dr. Mihail Meyer öğrencisini anlatırken, “İkili ilişkilerin gelişmesinde Peskov’un rolü büyüktür. Kendisi Erdoğan ve Putin arasındaki konuşmaları gayet başarılı çevirdi, böylece iki lider arasında karşılıklı, güzel bir anlayış ortamı doğmasına katkıda bulundu “demişti.
İlgili yazı: https://medyagunlugu.com/haber/turkce-ile-gelen-sans-44165
