Salı, 24 Haz 2025
  • My Feed
  • My Interests
  • My Saves
  • History
  • Blog
Subscribe
Medya Günlüğü
  • Ana Sayfa
  • Yazarlar
  • Hakkımızda
  • İletişim
  • 🔥
  • MG Özel
  • Günlük
  • Serbest Kürsü
  • Köşe Yazıları
  • Beyaz Önlük
  • Mentor
Font ResizerAa
Medya GünlüğüMedya Günlüğü
  • MG Özel
  • Günlük
  • Serbest Kürsü
  • Köşe Yazıları
  • Beyaz Önlük
  • Mentor
Ara
  • Anasayfa
  • Yazarlar
  • Hakkımızda
  • İletişim
Bizi takip edin
© 2025 Medya Günlüğü. Her Hakkı Saklıdır.
Webmaster : Turan Mustak.
EditörSerbest Kürsü

Türkiye’nin sürdürülebilir büyüme potansiyeli

Yıldırım Aktuğan
Son güncelleme: 23 Haziran 2025 19:51
Yıldırım Aktuğan
Paylaş
Paylaş

Bir ekonominin büyümesi; emek, sermaye ve bu üretim faktörlerinin verimliliği ile şekillenir.

Bu birleşimin yarattığı büyüme oranı, ülkenin ekonomik performansının temel göstergelerinden biridir. Elde mevcut kaynakların en verimli biçimde kullanılmasıyla ulaşılabilecek en yüksek büyüme oranı ise, o ülkenin potansiyel büyüme oranını ifade eder. Bu potansiyelin, makroekonomik istikrarı bozmadan sürdürülebilmesi bizi sürdürülebilir büyüme potansiyeli kavramına götürür.

Türkiye ekonomisinin büyüme potansiyelini değerlendirmek için kullanılabilecek birçok yöntem vardır. En basiti, geçmiş dönem büyüme oranlarının ortalamasını almaktır. Ancak ekonomi durağan değil, sürekli değişen bir yapıya sahiptir. Bu nedenle yakın dönem performansına daha fazla ağırlık vererek yapılan değerlendirmeler daha sağlıklı sonuçlar verir.

Gerçekleşen büyüme oranları

OECD ve çeşitli bağımsız araştırmalar, Türkiye’nin sürdürülebilir büyüme potansiyelinin yüzde 4– 5,5 aralığında olduğunu ortaya koymaktadır. OECD tahminlerine göre potansiyel büyüme yüzde 4 civarındadır. Diğer akademik çalışmalar, 2005–2018 arasında bu oranın yüzde 5,5, 2017–2018’de ise yüzde 4,8 seviyelerine gerilediğini belirtmektedir. Bu durumda, Türkiye ekonomisinin potansiyel büyümesinin zaman içinde düşme eğilimine girdiği görülmektedir.

Cumhuriyetin ilk 15 yılında (1923-1938) yıllık ortalama büyüme yüzde 7,3 olarak gerçekleşmiştir.1924 – 2011 yılları arasındaki büyüme ortalaması ise yüzde 5 olarak bulunmaktadır. Türkiye’nin 2011–2023 döneminde gerçekleşen yıllık büyüme oranları dikkate alındığında ortalama büyüme oranı yaklaşık yüzde 4,9 seviyesindedir. 2021–2023 döneminde ise büyüme oranı üç yıl boyunca potansiyel büyüme oranının üzerinde seyretmiştir:

  • 2021: yüzde 11,4
  • 2022: yüzde 5,5
  • 2023: yüzde 5,1

Bu veriler, Türkiye’nin son yıllarda güçlü bir büyüme sergilediğini göstermektedir. Ancak bu büyüme, çoğu zaman çeşitli dengesizlikleri beraberinde getirmiştir.

Türkiye bu potansiyelin üzerine çıktığında, tarihsel olarak çeşitli ekonomik dengesizliklerle karşılaşmıştır. Geçmişte bu dengesizlikler daha çok bütçe açığı şeklinde ortaya çıkarken, son yıllarda cari açık biçiminde kendini göstermektedir. Başka bir deyişle, Türkiye büyümeyi potansiyelinin üzerinde zorladığında, ya kamu açıklarını artırmakta ya da dışa bağımlılığı yükselten ithalat artışlarıyla karşılaşmaktadır.

Potansiyeli artırmak

Türkiye’nin sorunu büyümek değil, büyümeyi sağlıklı bir şekilde finanse etmek ve istikrarlı kılmak meselesidir. Mevcut potansiyelin üzerinde büyümek, kısa vadeli kazanımlar sağlayabilir; ancak bu durum genellikle ardından gelen sert düzeltmelerle kazanımların bir kısmını geri aldırmaktadır.

Bu noktada Türkiye’nin yapması gereken, potansiyel büyümesini yukarıya taşıyacak yapısal reformlara odaklanmaktır. Bu reformlar şunları kapsamalıdır:

  • Eğitim, teknoloji ve iş gücü kalitesine yatırım yapılması
  • Tasarruf oranlarının artırılması
  • Tarafsız öngörülebilir hukuk sisteminin yerleştirilmesi
  • Vergi sisteminde etkinliğin artırılması ve kayıt dışı ekonomiyle mücadele

Bu adımlar atılmadan büyümenin zorlanması, geçmişte olduğu gibi inişli çıkışlı bir büyüme patikasında ilerlememize yol açacaktır. Birkaç yıl süren yüksek büyümenin ardından gelen durgunluk dönemleri, uzun vadede Türkiye’nin refah düzeyini yükseltmesini zorlaştırmaktadır.

Sonuç olarak, Türkiye’nin sürdürülebilir büyüme potansiyeli yaklaşık yüzde 4–5,5 aralığındadır. Bu potansiyelin üzerine çıkıldığında ekonomik kırılganlıkların artması kaçınılmaz hale gelmektedir. Bu nedenle, geçici önlemlerle değil, kalıcı yapısal dönüşümlerle büyüme potansiyelini artırmak, Türkiye ekonomisinin en önemli önceliği olmalıdır.

***

Medya Günlüğü sosyal medya hesapları:

X

Bluesky

Facebook

Instagram

EtiketlendiEkonomi
Bu yazıyı paylaşın
Facebook Email Bağlantıyı Kopyala Print
YazanYıldırım Aktuğan
Takip et:
1958 yılında İzmir’de doğan Yıldırım Aktuğan, 1982 yılında Orta Doğu Teknik Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümünü tamamlamasının ardından iş hayatına 1984 yılında Başbakanlık Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığı’nda başlamıştır. 1989 yılında Müsteşarlık bursu ile Boston Üniversitesinde Finans alanında yüksek lisans eğitimini tamamladıktan sonra Müsteşarlıkta çeşitli kademelerde yönetici olarak görev yapmıştır. Yurtdışında Şikago ve Tokyo’da ekonomi müşaviri olarak görev yapan Aktuğan, ayrıca Eti Bor A.Ş.de Yönetim Kurulu üyeliği ve Halk Bankası’nda Denetim Kurulu üyeliği görevlerinde bulunmuştur. Müsteşarlıktan ayrıldıktan sonra bir süre Çeşme Belediye Başkan Yardımcılığı ve Çeştur A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanlığı görevlerini yapan Aktuğan halen Çeşme ilçesinde Kurumsal Yönetim Danışmanı olarak görev yapmaktadır.
Önceki Makale “Meşru müdafaa” bahanesi
Sonraki Makale Bugünkü köşe yazıları

Medya Günlüğü
bağımsız medya eleştiri ve fikir sitesi!

Medya Günlüğü, Türkiye'nin gündemini dakika dakika izleyen bir haber sitesinden çok medya eleştirisine ve fikir yazılarına öncelik veren bir sitedir.
Medya Günlüğü, bağımsızlığını göstermek amacıyla reklam almama kararını kuruluşundan bu yana ödünsüz uyguluyor.
FacebookBeğen
XTakip et
InstagramTakip et
BlueskyTakip et

Bunları da beğenebilirsiniz...

EditörGünlük

Fatih Altaylı’dan mesaj var

Medya Günlüğü
24 Haziran 2025
EditörGünlük

“Meşru müdafaa” bahanesi

Medya Günlüğü
23 Haziran 2025
EditörGünlük

Nükleer savaşla ilgili filmler

Medya Günlüğü
23 Haziran 2025
Serbest Kürsü

“Kirli işler” ve “kirli ilişkiler…”

Gürsel Demirok
23 Haziran 2025
Medya Günlüğü
Facebook X-twitter Instagram Cloud

Hakkımızda

Medya Günlüğü: Medya eleştirisine odaklanan, özel habere ve söyleşilere önem veren, medyanın ve gazetecilerin sorunlarını ve geleceğini tartışmak isteyenlere kapısı açık, kâr amacı taşımayan bir site.

Kategoriler
  • MG Özel
  • Günlük
  • Köşe Yazıları
  • Serbest Kürsü
  • Beyaz Önlük
Gerekli Linkler
  • İletişim
  • Hakkımızda
  • Telif Hakkı
  • Gizlilik Sözleşmesi

© 2025 Medya Günlüğü.
Her Hakkı Saklıdır.
Webmaster : Turan Mustak

Welcome Back!

Sign in to your account

Username or Email Address
Password

Lost your password?