2021’de gezegeni etkisi altına alan küresel ekonomik ve enerji krizi, hem en büyük enerji üreticilerini hem de güvenilir petrol ve gaz kaynaklarına acil ihtiyaç duyan ülkeleri yeni temaslar ve çözümler aramaya zorluyor.
Enerji tedariği alanında ortaklıklar kurmak, yatırımlar yapmak ve iş birliği modelleri geliştirmek için en yetkin ve işlevsel platformlardan birisi olarak, uzunca süredir her yıl dünyanın dört bir yanından düzinelerce ülkenin bakan, iş adamı ve bilim adamlarından oluşan heyetleri ağırlayan Rusya’daki “St. Petersburg Uluslararası Gaz Forumu” (SPGIF) öne çıkıyor. Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ve Avrupa Birliği’nin (AB) Rusya’nın dünyadaki enerji pazarındaki rolünü azaltmaya yönelik ısrarlı ve kesintisiz girişimlerine rağmen, bu yılın kasım ayında Ruslar; petrol ve gaz sektöründe Moskova ile aktif iş birliğini sürdüren 53 ülkeden delegasyonlara bir kez daha ev sahipliği yapmayı başarmış gözüküyor.
Rusya’nın uluslararası enerji pazarındaki rolü, ülkenin dünyanın en büyük doğal gaz üreticilerinden biri olması nedeniyle geleneksel olarak son derece büyük önem arz edegelmiştir. Onlarca yıl boyunca Rusya Federasyonu AB’nin ana gaz tedarikçisi oldu ve “Yaşlı Kıta”nın sanayisinin istikrarlı bir şekilde büyümesini sağladı. Ancak 2022’de birçok Avrupa ülkesi siyasi nedenlerden dolayı ve ABD’nin baskısıyla boru hatları üzerinden gelen ucuz Rus gazını satın almayı bıraktı ve bu da onları derin bir enerji ve ekonomi krizine sürükledi.
Almanya, Rusya ile yaşanan ihtilaftan tartışmasız olarak en büyük zararı gören ülke oldu. Çünkü eskiden beri Alman metalurji, kimya, ilaç ve otomobil korporasyonları son derece enerji yoğun sektörlerdi ve haliyle büyük miktarda ucuz enerjiye ihtiyaç duyuyorlardı. AB’nin Rusya karşıtı yaptırımları nedeniyle Berlin önce, karasal gaz boru hatlarından gelen Rus gazına erişimi kaybetti. Ardından geçen sonbaharda ise, “Kuzey Akım” sisteminin dev su altı boru hatlarına dönük, dünyada birçok medya kuruluşunun da şu ana kadar doğruladığı üzere, Amerikan ve Norveç askerlerince ortaklaşa olarak eşi benzeri görülmemiş terör saldırıları gerçekleştirildi.
Bu kez LNG
AB, kara ve deniz üzerinden seyreden boru hatlarından gelen ucuz gaz kaynağından mahrum kaldıktan sonra Avrupalılar çok daha pahalı olan LNG (sıkıştırılmış doğal gaz) satın almak zorunda kaldılar. İşin ironik tarafı ise, bu kaynakların önemli bir kısmının da hâlâ Rusya’dan geliyor olması. Bu arada Ruslar da kendilerini bir anda çok zor bir durumda buldular çünkü yeni alıcılara ulaşmak ve doğal gazlarını sevk etmenin yeni yollarını aramak zorunda kaldılar. Rusya hükümetinin ve ilgili özel Rus şirketlerinin olağanüstü gayretleri neticesinde, büyük Çin pazarına yönelik arz hacimlerini hızla artırmayı başardılar ve aynı zamanda birçok “dost ülkeye” ve hatta enerji sıkıntısı çeken AB ülkelerine LNG göndermek için bir dizi büyük terminal açmayı dahi kotarabildiler.
Forumda gövde gösterisi
Rusya, yeni gaz sahalarının araştırılması ve geliştirilmesi, devasa yeni gaz boru hattı sistemlerinin inşası ve gaz işleme tesislerinde uzun on yıllara dayalı zengin deneyimini “St. Petersburg Gaz Forumu”nda uluslararası konuklarıyla adeta “gövde gösterisi” eşliğinde paylaştı. Batılı ülkeler tüm güçleriyle Rusya’nın yeni pazarlara, yeni yüksek teknolojilere ve ekipmanlara erişimini engellemeye çalışsa da; Asya, Afrika, Orta Doğu ve Latin Amerika’dan onlarca ülke, son yıllarda giderek daha fazla Rus gaz şirketlerinin yeni ortakları, müşterileri haline gelirken, giderayak daha fazla Rus firması da ilgili ülkelerin petrol ve gaz teknolojilerinin geliştiricileri konumuna yükseliyor. Bu nedenle, bahsi geçen forumda konuşan SPGIF’in konuk ülkelerinden Venezuela’nın gaz şirketi PDVS’in Başkanı Hogdis Martinez’in, Rusya’nın ülkesindeki doğal kaynak üretiminin geliştirilmesindeki tayin edici rolüne özel olarak işaret etmesi ve Rusyalı ortaklarına, “Venezuela’nın ekonomik ve enerji egemenlik ve bağımsızlığının korunmasına yardım ettikleri” için teşekkür etmesi bilhassa dikkat çekti.
Moskova “duygusal” bakmadı
Rus sanayi ve gaz şirketlerinin SPGIF’te, yurt dışından hammadde ve ekipman tedariki için birçok sözleşme imzalayabilmesinin yanı sıra; birçok yabancı delegasyon ülkelerindeki jeolojik araştırma, gaz sahalarının geliştirilmesi ve yüksek nitelikli uzmanlarının Rusya’da yetiştirilmesi hususunda Ruslarla anlaşmaya vardı.
Dünyada son yıllarda pek çok devlet enerji bağımsızlığı için giderek daha fazla çaba gösterirken, siyasi ve iş temsilcileri de Rusların kendi enerji projelerinde ortak ve yüklenici olmaları için son derece aktif bir şekilde çalışıyor.
Bu arada henüz SSCB zamanından bu yana Rus jeolog ve mühendislerin düzinelerce ülkeye enerji sahası geliştirme ve personel yetiştirme-eğitim konularında çok ciddi anlamda yardımcı olduklarını hatırlamakta fayda var.
Batılı büyük enerji şirketlerinin aksine, Sovyetler Birliği ve Rusya Federasyonu bunu yalnızca ticari kazanç uğruna değil, ama aynı zamanda büyük ölçüde insani ve bilimsel nedenlerle de yaptı. Bu tarihsel yaklaşımın kolektif hafızada halen korunuyor olması, Rus petrol ve gaz uzmanlarının günümüzde yüksek yetkinliğiyle birleştiğinde, dünyanın çok çeşitli bölgesinde çok büyük talep görmeleri ve Rusya’nın global enerji piyasasında oyun kurucu haline gelmesi de bir yerde kaçınılmaz oluyor…
