Regl döngüsü, kadın olmanın yıllık değil, aylık aboneliği. Yıllarca “Aman canım, ne var bunda?” deyip geçiştirildi, duygusal dalgalanmalarımız “amatör tiyatro oyunu” gibi görüldü. Ama artık bilim, “Kadınlar, siz haklıymışsınız!” diye el sallıyor.
Bu esprili yaklaşımın ötesinde, aylık döngü kadın bedeni ve zihninin evrimsel bir dansının en karmaşık ve uyumlu performansıdır. Nörobilim ve psikoloji alanındaki çağdaş araştırmalar, bu ritmin kadın zihninin işleyişi üzerinde derin ve anlamlı bir etkisi olduğunu ortaya koyuyor. Bu yazı, sadece bir “adet öncesi gerginlik” hikayesi değil, zihin ile beden arasındaki ayrılmaz bağın aylık senfonisine bir bakıştır.
Geleneksel tıp anlayışı, beden ve zihni ayrı raflara koymayı sever. Oysa menstrüel döngü, tam da bu rafları devirip “Siz aslında aynı takımın oyuncularısınız!” diye haykırır. Östrojen ve progesteron gibi hormonlar, sadece üreme organlarına değil, aynı zamanda beynimizin derinliklerindeki nöronal devrelere de hükmeder; tıpkı bir orkestra şefi gibi zihinsel durumumuzun senfonisini yönetir.
Östrojen
Östrojen seviyelerinin yükseldiği dönemlerde serotonin üretimini artırır. Bu nedenle, bu “ilkbahar” ve “yaz” dönemlerinde kendimizi daha enerjik, yaratıcı ve sosyal hissederiz. Ayrıca hafıza ve öğrenme ile ilgili beyin bölgelerinde sinaptik bağlantıları güçlendirir.
Progesteron
Yumurtlamadan sonra sahneye çıkan progesteron, GABA adlı doğal sakinleştiricinin etkilerini artırır. Bu, lutealfazın başlarında huzur ve içe dönüklük olarak gözlemlenir. Ancak adet öncesi progesteron düşüşü, bu sakinleştirici etkinin kaybolmasına neden olur; sinir sisteminde “geri tepme” yaratır.
Premenstrüel belirtiler (PMS)
Adet öncesi yaşanan duygusal dalgalanmalar, biyokimyasal bir hız trenine binmek gibidir:
• Serotonindeki enerji kesintisi: Östrojen ve progesteron düşüşü, serotonin seviyelerinde çöküşe yol açar; depresif duygular ve öfke artabilir.
• Stres alarmı: Hormonal dalgalanmalar kortizolü tetikler, vücut sürekli hafif bir “savaş ya da kaç” moduna girer.
• Bedenin ekstra yükü: Şişkinlik, baş ağrısı ve yorgunluk, sinir sistemine ekstra yük bindirir.
Zihnin dört mevsimi
Kadınlar, döngülerini mevsimlere benzeterek içsel iklimlerini yönetebilir:
1. İlkbahar (Foliküler faz, 1-13. günler): Enerjinin ve yaratıcılığın filizlendiği dönem; yeni projeler için idealdir.
2. Yaz (Yumurtlama dönemi, 14-16. günler): Öz güven ve iletişim zirvede; sosyalleşmek, sunum yapmak veya flört için uygun zaman.
3. Sonbahar (Luteal Faz, 17-22. günler): Enerji içe döner; detaylara odaklanmak ve planlama yapmak için uygun.
4. Kış (Premenstrüel ve menstrüel faz, 23-28. günler):Dinlenme ve içe dönüş zamanı; kendinize şefkatle yaklaşmak önemli.
Mitolojik ve arkeolojik yansımaları
Adet döngüsü yalnızca biyolojik bir süreç değil; tarih boyunca kültürel ve ritüel bir anlam da taşımıştır.
• Venüs de Laussel (Fransa, 25.000 yıl önce): Kadın figürünün elinde tuttuğu 13 oyuklu boynuz, muhtemelen adet veya ay döngüsünü simgeler. Kadının karnına yerleştirilmiş el, doğurganlık ve yaşamın sürekliliğine dair erken bir semboldür (Wikipedia, 2025).
• Artemis (Yunan mitolojisi): Ay ve doğurganlık tanrıçası, genç kızların adet dönemleriyle ilişkilendirilir. Ritüeller, döngünün toplumsal ve ritüel boyutunu gösterir.
• Kali (Hint mitolojisi): Yıkım ve yeniden doğuş tanrıçası olarak, adet döngüsünü eskiyi temizleyip yeniyi doğuran bir ritüel süreç olarak simgeler (Kinsley, 1988).
Bu örnekler, adet döngüsünün sadece biyolojik değil, toplumsal, kültürel ve ritüel bir süreç olduğunu vurgular.
Yol arkadaşına rehber
Bir erkeğin duygusal durumu düz bir otoyolda ilerlerken, bir kadının aylık döngüsü aynı ay içinde hem otoyolu hem virajlı dağ yollarını hem de engebeli patikaları kullanmaya benzer. Partnerler için altın kurallar:
• “Neden sinirlisin?” sorusu bir savunma duvarı örer; “Nasılsın?” sorusu köprü kurar.
• Dalgalanmaların geçici bir fizyolojik süreç olduğunu hatırlamak ilişkiyi korur.
• Bazen sessizce bir fincan çay getirmek, binlerce kelimeden daha kıymetlidir.
Premenstrüel Disforik Bozukluk (PMDD)
PMS semptomları hayatı çekilmez kıldığında, PMDD olasılığı araştırılmalıdır. Şiddetli depresyon, öfke nöbetleri ve kaygı ile karakterize edilen bu durum, tıbbi ve psikiyatrik destek gerektirir.
Son söz
Kadınlar için kendi biyolojik ritimleriyle savaşmak yerine, onunla uyum içinde dans etmek bir güçtür. Partnerler ve sevdiklerimiz içinse, bu anlayış bir ortaklık gerektirir. Regl döngüsü bir problem değil, aylık bir güncelleme paketidir. Ekrana çıkan mesajı anlayışla onaylayın: “Güncellemeyi kabul ediyorum.”
Kaynakça
-Kinsley, D (1988). Hindu Goddesses: Visions of the Divine Feminine in the Hindu Religious Tradition. University of California Press.
-Wikipedia contributors. (2025). Venus of Laussel. Retrieved from, https://en.wikipedia.org/wiki/Venus_of_Laussel
***
Medya Günlüğü sosyal medya hesapları:
