Yüzücüler sudaki performanslarını arttırmak için büyük bir mücadele veriyorlar.
Diğer taraftan, kullandıkları ekipman ve kıyafetler de performanslarını etkiliyor. Sporcuların daha hızlı yüzmelerini sağlamak amacıyla sürekli geliştirilen ürünlerden biri de giydikleri mayolar. Geçmişte pamuk ve ipek kumaşlardan üretilen mayolar suyu emerek sürtünme kuvvetini arttırıyor dolayısıyla performansı düşürüyordu. Ancak malzeme bilimindeki gelişmeler mayo tasarımını ve üretimde kullanılan malzemeleri de değiştirdi. Günümüzde mayolar yüzücülere suda minimum sürtünme ve maksimum verimlilikle yüzme imkânı sağlayacak şekilde üretiliyor.
Kumaş bileşimi: Bu mayoların malzemelerinde kullanılan kumaşlar, su emilimini en aza indiren ve sürtünmeyi azaltan hidrofobik özelliklidir ve çok hafiftir. Bu kumaşlar, yüzme hareketlerindeki kas salınımını azaltmak için mümkün olduğunca sıkı ama aynı zamanda esneklik sağlayacak şekilde üretilir.
Dikişsiz yapı: Dikişsiz mayolar, suyun mayonun etrafından daha kolay akmasını mümkün kılar. Böylece verimli bir hidrodinamikle daha yüksek performans sağlanır.
Vücudu Kaplama Alanı: Farklı mayoların vücutta kapladığı alanlar da farklılık gösterir. Genel olarak vücudu daha çok örten mayolar suya maruz kalan yüzeyi en aza indirerek sürtünmeyi azaltır. Diğer taraftan vücudun daha geniş bir kısmının örtülmesi yüzme hareketini kısıtlayabilir. Bu nedenle doğru dengeyi tutturmak çok önemlidir. Uluslararası Yüzme Federasyonu (FINA) yarışmalar için erkeklerde göbek üstünü ve diz altını geçmeyen, kadınlarda ise boyun ve omuzları kapatmayan, ayrıca diz altını geçmeyen mayolar giyilmesini şart koşmuştur.
Performansı en üst düzeye çıkaran mayo tasarım trendleri malzeme bilimindeki gelişmeleri yakından takip ediyor. Örnek vermek gerekirse Speedo markasının Pekin’de düzenlenen 2008 Yaz Olimpiyatları için NASA’nın desteğiyle geliştirdiği LZR Racer isimli mayosu, yüzme performansını olumlu yönde etkileyerek yüzücülere rakipleri karşısında üstünlük sağladı. Geliştirilen bu özel mayo, dokuma elastan-naylon ve poliüretandan oluşan yüksek teknoloji ürünü bir kumaştan üretilmişti. Tasarımıyla sürtünmeyi önemli ölçüde azaltan mayoda kullanılan poliüretan malzeme, önemli bir hızlandırıcı etken olan kaldırma kuvvetini artırıyordu. 2008 Yaz Olimpiyatları’nda kırılan 25 rekorun 23’ü bu özelliğe sahip mayo giyen yüzücülere aitti. Madalya kazanan yüzücülerin %98’i de yine bu mayoyu kullanmıştı. Yeni geliştirilen bu özel mayoların avantajlarından dolayı 2010 yılında Uluslararası Yüzme Federasyonu olimpiyatlarda poliüretan ve tekstil olmayan diğer mayoların giyilmesini yasakladı.
(Dr. Elif Ebren Kaya, bilimgenc.tubitak.gov.tr)
Fotoğraf: olympics.com
