Ukrayna’ya ait dört bölgenin Rusya’ya katılımı ile ilgili anlaşma uluslararası kamuoyunun da dikkatle izlediği bir törenle Kremlin’de imzalandı.
Törende konuşan Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, kısa süre önce düzenlenen referandumlara atıfta bulunarak, Luhansk, Donetsk, Zaporijya ve Herson’da yaşayan milyonlarca kişinin seçimini yaptığını söyledi. Bölgede yaşayanlarla Rusya arasındaki tarihsel ilişkilere değinen Putin, “Ortak geleceğimiz için oy kullandılar” dedi. Rusya lideri, “Ukrayna yöneticilerine ve onların gerçek efendileri olan Batı’ya sesleniyorum. Ateşi kesin ve görüşme masasına dönün. Biz hazırız ama bu bölgeleri artık tartışmayız, o iş bitti. Halkın isteğine saygı duymalılar. Onları elimizdeki bütün güçle koruyacağız” diye konuştu.
Batılı ülkelerin demokrasi anlayışını eleştiren Putin, ABD’nin 2. Dünya Savaşı’nda Japonya’da atom bombası kullanarak nükleer silahların kullanımının önünü açtığını söyledi. Putin ayrıca, “Avrupalı siyasetçilerin vatandaşlarını daha az yemeleri, daha az yıkanmaları ve daha sıkı giyinmeleri için ikna etmesi gerekecek” diye konuştu. Rusya liderinin yaklaşık 40 dakika süren konuşmasının başlarında Ukrayna’da ölen Rus askerleri için saygı duruşu yapıldı.
Putin’in konuşmasını tamamlamasının ardından Ukrayna’nın dört bölgesinin Rusya’ya katılımıyla ilgili belgeler imzalandı. Daha sonra beş lider ellerini birleştirirken salonda bulunanlar “Rusya… Rusya…” diye tezahürat yaptı. Benzer bir 2014 yılında yine Ukrayna’ya ait olan Kırım’ın 2014 yılında Rusya’ya katılımı nedeniyle düzenlenmişti.
Rus milli marşıyla son bulan töreni canlı yayınlayan Rusya 1. kanalının spikeri, “Şu anda tarih gözlerimizin önünde yazılıyor. Rusya yakınlarını hiçbir zaman yalnız bırakmaz. Ukrayna’nın terörüne maruz kalanlar ülkemiz tarafından kabul ediliyor” dedi.
Ukrayna lideri Volodimir Zelenski ise, NATO’nun “de facto” (fiili) parçası olduklarını, bu ilişkiyi “de jure”ye (resmi) dönüştürmek için başvuruda bulunacaklarını söyledi. Zelenskiy ayrıca, Putin başta olduğu sürece Ukrayna’nın Rusya ile müzakere masasına oturmayacaklarını açıkladı.
Tüm bu gelişmelerle 24 Şubat’ta başlayan savaş hem bambaşka ve çok daha tehlikeli bir aşamaya geçmiş hem de topraklarının yaklaşık yüzde 15’ini kaybeden Ukrayna fiilen biraz daha bölünmüş oldu. Söz konusu dört bölge uluslararası hukuk açısından değilse de Moskova’ya göre “Rus toprağı” sayılacağı için Ukrayna’nın buralara düzenleyebileceği saldırılar Rusya’ya yapılmış kabul edilecek. Rusya’nın nükleer doktrini, kendisinin ya da müttefiklerinin saldırıya uğraması halinde nükleer silah kullanılmasına olanak sağlıyor.
Luhansk ve Donetsk Ukrayna’nın doğusunda, Zaporijya ve Herson ise güneyinde yer alıyor. Bu nedenle, Putin’in “bu iş bitti” sözlerine rağmen söz konusu iki bölgenin yapılacak görüşmelerde pazarlık kozu olarak kullanılması ihtimali bulunuyor.
Krizin geçmişi
Savaşa kadar uzanan olaylar 2014 yılında Ukrayna’da Batı yanlısı bir hükümetin iktidara gelmesiyle başladı. Kısa süre sonra ülkenin doğusunda başlayan iç savaşa Rusya gayriresmî yoldan müdahil oldu ve Moskova yanlısı ayrılıkçıları destekledi. Aynı yıl Donbas bölgesindeki Luhansk ve Donetsk halk cumhuriyetleri tek yanlı olarak bağımsızlık ilan etti, Rusya bu kararı tanıdı. Bölgede devam eden iç savaş iki ayrı Minsk anlaşmasıyla geçici barış sağlandı. Ukrayna’nın bu anlaşmalara göre söz konusu iki bölgeye özerklik vermesi gerekiyordu ancak Kiev artık fiilen kontrolü dışında kalan Luhansk’la Donetsk’e yönelik bir adım atmadı. Hem bu nedenle hem de Kiev’in NATO’ya üye olma isteğini yüksek sesle dile getirmeye başlaması üzerine Rusya Ukrayna’yı baskı altına alabilmek için ordusunu sınıra yığdı. Ukrayna’nın geri adım atmaması üzerine Rusya 24 Şubat’ta komşu ve akraba ülkeyi işgal etmeye başladı.
