Halil Ocaklı (halilocakli@yahoo.com)
• Dil, insanlığın gelmiş geçmiş en önemli buluşlarından biridir
• Günümüzde 7.000 kadar dil konuşulmakta
• Dilcilerin çoğu, sosyal bağ kurmanın pratik bir yolu olarak ilkel dil formunun yaklaşık 100-110 bin yıl önce türediği görüşünde. Özellikle anne-bebek arasındaki iletişimin ve doğadan yansıyan seslerin yinelenmesi dillere gelişim yolunu açtı
• Dünyanın en yaygın konuşulan dili Mandarin Çincesidir (1,2 milyar kişi)
• Osmanlı atalarımız etki altına aldıkları topraklarda dilimizi öğretmiş olsalardı, günümüzde en az 900 milyon kişi ana dil olarak Türkçe konuşuyor olacaktı. Bırakınız Türkçeyi ikinci dil olarak öğretmeyi, bizimkiler gittikleri yerin dilinden etkilenmiş
• Sömürge politikalarının ve göçlerin bir sonucu olarak, dünyadaki Portekizce konuşanların yalnızca % 5’i Portekiz’de, asıl çoğunluk ise Brezilya’da yaşıyor
• Konuşulan 7.000 dilden 900’ü (8,5 milyon nüfuslu) Papua Yeni Gine’de konuşuluyor
• Rusya’nın Avrupa topraklarını hesaba katarsak, Avrupa’nın en yaygın konuşulan ana dili Rusçadır, sonra Almanca ve Türkçe gelir
• Hazreti İsa’nın dili Aramice idi. Sami dil ailesinin bir üyesi olan bu dile Aramca da denir. Mel Gibson’ın yönettiği “Tutku – İsa Mesih’in Çilesi” adlı filmde Arami dili konuşuluyor
• İsrailliler ve Araplar birbirinden nefret etse de, İbranice ile Arapça amca çocuğu kadar birbirine yakın iki dildir
• Farsça, Kürtçe, Ermenice ve Hintçe, köken olarak Arapçayla değil Almanca ile akraba dillerdir
• Yaklaşık 2 milyon kişi Esperanto dilini konuşuyor. Bazıları ajanlık alanında kullanılan, Esperanto gibi 200’e yakın türetme dil bulunmakta
• Güney Afrika Cumhuriyeti’nin 11 resmi dili varken, Hindistan’ın resmi dili tam 22’dir
• Dünyada 50’ye yakın farklı alfabe kullanılır. Kore alfabesinin en kolayı olduğu söylenir
• Kamboçya’da konuşulan Kmer dili, en ses zengini dildir, alfabesinde 74 harf bulunur. Bebeğinize YouTube’dan Kmerce dinletin, ileride çok rahat yeni diller öğrenir
• İngilizce her ne kadar bir German dili olsa da, söz varlığının % 30’u Fransızcadan, % 28’i Latinceden ödünçlenmiştir.
• ABD’deki Alman kökenlilerin sayısı ise 42 milyonken, günümüzde İspanyolca konuşan (Hispanik kökenlilerin) sayısı 60 milyondur
• Eski Japoncada tıpkı Türkçedeki gibi 8 ünlü ve belli bir ses uyumu vardı. Bugün ise İtalyancadaki gibi 5 ünlü var: A, İ, U, E, O
• “Türkçede felsefe yapılamıyor” savı tutarsızdır. Türkçenin ne kabahati olabilir ki? Zamanında Türk dilinde etkin felsefe yapan birileri çıkmış olsaydı, günümüzde farklı olurdu
• Türkçemiz de ne yazık ki, pek çok olgu gibi toplumsal ayrışmanın simgesine dönüşmüş durumda. Telefonda alo diyorsanız sekülersiniz, “Selamünaleyküm” diyorsanız inançlısınız
• Yazılarının benzediğine bakmayın, Japonca ile Çincenin köken ilişkisi sıfırdır
• Japonca ile Türkçe amca oğlu kadar yakındır diyemeyiz ama akraba değildir de diyemeyiz. Japonların atalarının bir bölümü Türkçe ile soydaş bir Altay dili konuşmuş olmalı. Araştırmalarımız sürüyor
• Bilinen en eski dil Güney Hindistan’da konuşulan Tamilce olabilir. Bülent Ecevit Hint dilleriyle ve felsefesiyle yakından ilgilenmiş, Tamil ve Sanskrit dillerini öğrenmiştir. Ecevit, Bhagavad Gita’yı okur, Türkçe yorumlar ve Nobel Edebiyat Ödüllü Rabindranath Tagore’dan çeviriler yapar.
Not: Bu yazı Medya Günlüğü’nde daha önce yayınlanmıştır.
