İsrail’in 2023 Gazze operasyonun bir geçmişi var. ”İkinci İntifa” olarak da adlandırılan (2000-2005) İsrail ve Filistinliler arasında artan şiddet olaylarının yaşandığı Gazze’de, sık sık tekrarlanan İsrail saldırıları ve operasyonları ile başlamıştır.
Çatışmalar 2008 başlayıp 2009 biten Gazze Savaşı ile devam etmiş, 27 Aralık 2008’de İsrail, “Dökme Kurşun Operasyonu”nu başlatmış, 22 gün süren çatışmalarda binlerce insan hayatını kaybetmiş veya yaralanmıştır. 2023 yılına gelindiğinde ise, 10 Mayıs 2023’de İsrail, Hamas ve İslami Cihad gibi grupların Gazze’den İsrail’e yönelik roket saldırıları dayanak göstererek askeri operasyon başlatmıştır.
Operasyonlar sonucunun bilançosu; Gazze’de 50 bine yakın çoluk çocuk, kadın, sivil demeden yaşanan ölümler, yüzbinlerce yaralı ve binlerce sivilin göçe zorlanmasıdır. İsrail’in 2023 Gazze Operasyonu, İsrail ve Gazze Şeridi arasındaki çatışmaların sürekliliğini bir kez daha gözler önüne sermiştir.
Hamas’ın 7 Ekim’deki saldırılarına misilleme olarak Gazze’yi ağır bir bombardımana tutan İsrail’in ekonomisi 2023’ün son çeyreğinde yüzde 19,4 gerilemiş durumda. Geçtiğimiz günlerde 2023 Gazze operasyonun, İsrail’e 2025 yılı sonuna kadar yaklaşık 70 milyar dolara mal olmasını beklediğini açıkladı İsrail Merkez Bankası.
İsrail Merkez İstatistik Bürosu (CBS), 2023 yılının son çeyreğine ilişkin büyüme verilerinde ise; Gazze’ye saldırıların İsrail ekonomisini olumsuz etkilediği belirterek, gayrisafi yurt içi hasılası (GSYH) geçen yılın dördüncü çeyreğinde bir önceki çeyreğe kıyasla yüzde 19,4 gerilediğini belirtti. Açıklanan son verilerin piyasa beklentilerinin çok üzerinde bir ekonomik daralma ortaya koyması dikkati çekici. 2022 yılında yüzde 6,5 büyüyen İsrail ekonomisi, 2023’te ise yüzde 2 büyüme gösterdi. İsrail’de kişi başına düşen GSYH geçen yıl yüzde 0,1 düşerken, son çeyrekte İsrail’de özel harcamalar yüzde 26,9, ihracat yüzde 18,3, ithalat yüzde 42 azaldı. Yatırımlar yüzde 67,8 geriledi, kamu harcamaları ise bu dönem içinde yüzde 88,1 arttı.
(Prof. Dr. Metin Duyar, tasam.org)
Makalenin devamını okumak için tıklayın
