Geçen yazıda birinci bölümünü verdiğim Türk asıllı olmayan sadrazamlar listesine devam ediyorum.
Damat Halil Paşa (Maraşlı) Ermeni asıllıdır, 17 Kasım 1616-18 Ocak 1619 tarihleri arasında, 1. Ahmed saltanatının son döneminde, 1. Mustafa’nın ilk saltanatında ve 2. Osman saltanatının ilk döneminde iki yıldan biraz fazla bir süre ve daha sonra 4. Murad saltanatı döneminde 1 Aralık 1626-6 Nisan 1628 tarihleri arasında bir buçuk yıla yakın bir süre olmak üzere, iki kez toplam üç yıl yedi ay yedi gün sadrazamlık yapmıştır.
Ohrili Hüseyin Paşa, (Makedonya) Arnavut asıllıdır, 2. Osman döneminde 9 Mart 1621-17 Eylül 1621 tarihleri arasında altı ay dokuz gün ve 20 Mayıs 1622’de bir gün sadrazamlık yapmıştır.
Dilaver Paşa, Hırvat asıllıdır, 2. Osman döneminde 17 Eylül 1621-19 Mayıs 1622 arasında sadrazamlık yapmıştır.
Kara Davut Paşa, Boşnak asıllıdır, 1. Mustafa’nın ikinci sultanlık döneminde 20 Mayıs 1622 – 13 Haziran 1622 arasında sadrazamlık yapmıştır.
Mere Hüseyin Paşa, Arnavut asıllıdır, Türkçe bilmeyen tek sadrazam olduğu söylenir, 5 Şubat 1623-30 Ağustos 1623 arasında sadrazamlık yapmıştır.
Çerkes Mehmed Ali Paşa, Çerkes asıllıdır, 4. Murad’ın ilk dönemlerinde yani yönetimin Valide Kösem Sultan’ın elinde olduğu 3 Nisan 1624-28 Ocak 1625 arasında sadrazamlık yapmıştır.
Hüsrev Paşa, Boşnak asıllıdır, 6 Nisan 1628- 25 Ekim 1631 arasında sadrazamlık yapmıştır.
Topal Recep Paşa, Boşnak asıllıdır, 10 Şubat 1632-18 Mayıs 1632 arasında sadrazamlık yapmıştır.
Tabanıyassı Mehmed Paşa, Arnavut asıllıdır, 18 Mayıs 1632-2 Şubat 1637 arasında sadrazamlık yapmıştır.
Kemankeş Kara Mustafa Paşa, Arnavut asıllıdır, 23 Aralık 1638-31 Ocak 1644 arasında sadrazamlık yapmıştır.
Nevesinli Salih Paşa, Boşnak asıllıdır, 17 Aralık 1645-16 Eylül 1647 arasında sadrazamlık yapmıştır.
Kara Musa Paşa, Rum asıllıdır, 16 Eylül 1647-21 Eylül 1647 arasında sadrazamlık yapmıştır.
Kara Murad Paşa, Arnavut asıllıdır, 11 Mayıs 1655-19 Ağustos 1655 arasında sadrazamlık yapmıştır.
Melek Ahmed Paşa, Abhaz asıllıdır, 5 Ağustos 1650-21 Ağustos 1651 arasında sadrazamlık yapmıştır.
Siyavuş Paşa, Abhaz asıllıdır, 5 Mart 1656- 26 Nisan 1656 arasında sadrazamlık yapmıştır.
Gürcü Mehmed Paşa, Gürcü asıllıdır, 27 Eylül 1651-20 Haziran 1652 arasında sadrazamlık yapmıştır.
Tarhuncu (Sarı) Ahmed Paşa, Arnavut asıllıdır, 20 Haziran 1652-21 Mart 1653 arasında sadrazamlık yapmıştır.
Bıyıklı Koca Derviş Mehmet Paşa, Çerkes asıllıdır, 21 Mart 1653-28 Kasım 1654 arasında sadrazamlık yapmıştır.
İbşir Mustafa Paşa, Abhaz asıllıdır, 28 Ekim 1654-11 Mayıs 1655 arasında sadrazamlık yapmıştır.
Süleyman Paşa’nın (Malatya) Ermeni asıllı olduğu söylenir ancak belgelenmemiştir, 19 Ağustos 1655-28 Şubat 1656 arasında sadrazamlık yapmıştır.
Zurnazen Mustafa Paşa, Arnavut asıllıdır, 5 Mart 1656 günü dört saatlik sadrazamlık yapmıştır.
Köprülü Mehmet Paşa, Arnavut asıllıdır, 15 Eylül 1656-31 Ekim 1661 arasında sadrazamlık yapmıştır.
Köprülü Fazıl Ahmed Paşa, Köprülü Mehmet Paşa’nın oğludur, 30 Ekim 1661-3 Kasım 1676 arasında sadrazamlık yapmıştır.
Sarı Süleyman Paşa, Boşnak asıllıdır, 18 Aralık 1685-23 Eylül 1687 arasında sadrazamlık yapmıştır.
Köprülü Damadı Abaza Siyavuş Paşa, Abhaz asıllıdır, 23 Eylül 1687-2 Şubat 1688 arasında sadrazamlık yapmıştır.
Köprülü Fazıl Mustafa Paşa, Mehmet Paşa’nın diğer oğlu, 25 Ekim 1689-19 Ağustos 1691 arasında sadrazamlık yapmıştır.
Bahadırzade Arabacı Ali Paşa Ohri doğumludur, 19 Ağustos 1691-27 Mart 1692 arasında sadrazamlık yapmıştır.
Sürmeli Ali Paşa Dimetokalıdır, gençken İstanbul’a gelmiş ve Sokullu sülalesinden olan İbrahim Han’ın kethudası Ali Ağa yanına girmiş ve onun tarafından eğitilmiştir. 14 Mart 1694-2 Mayıs 1695 arasında sadrazamlık yapmıştır.
Daltaban Mustafa Paşa, Sırp asıllıdır, 4 Eylül 1702-24 Ocak 1703 arasında sadrazamlık yapmıştır.
Kavanoz Ahmed Paşa, Rus asıllıdır, 22 Ağustos 1703-17 Kasım 1703 arasında sadrazamlık yapmıştır.
Damat Hasan Paşa, Mora doğumludur, 17 Kasım 1703-28 Eylül 1704 arasında sadrazamlık yapmıştır.
Kalaylıkoz Hacı Ahmed Paşa, Kayseri’de doğmuş, Rum asıllıdır, 17 Kasım 1703-28 Eylül 1704 arasında sadrazamlık yapmıştır.
Köprülüzade Numan Paşa, Köprülü Fazıl Paşa’nın (Arnavut asıllı) büyük oğludur, 16 Haziran 1710-18 Ağustos 1710 arasında sadrazamlık yapmıştır.
Gürcü Ağa Yusuf Paşa, Gürcü asıllıdır, 20 Kasım 1711-12 Kasım 1712 arasında sadrazamlık yapmıştır.
Silahdar Süleyman Paşa, Abaza asıllıdır, 12 Kasım 1712-6 Nisan 1713 arasında sadrazamlık yapmıştır.
Hoca İbrahim Paşa Serezlidir, aslı bilinmiyor, 6 Nisan 1713-27 Nisan 1713 arasında sadrazamlık yapmıştır.
Hacı Halil Paşa Arnavut asıllıdır, 5 Ağustos 1716-26 Ağustos 1717 arasında sadrazamlık yapmıştır.
Nişancı Mehmed Paşa, Nusretnâme’de, “Ermeni Mehmet Paşa” diye adlandırılmaktadır. 26 Ağustos 1717-9 Mayıs 1718 arasında sadrazamlık yapmıştır.
Hekimoğlu Ali Paşa, babası Venedikli bir İtalyan tıp doktorudur, sonra Müslüman olup İstanbul’da çalışmaya başlamıştır. 21 Nisan 1742-23 Eylül 174 arasında sadrazamlık yapmıştır.
Gürcü İsmail Paşa, Gürcü asıllıdır, 12 Temmuz 1735-25 Aralık 1735 arasında sadrazamlık yapmıştır.
Silahdar Damat Dimetokalı Mehmed Paşa, Dimetokalıdır, 1. Mahmud döneminde 9 Ocak 1736-5 Ağustos 1737 arasında sadrazamlık yapmıştır.
Muhsinzade Abdullah Paşa, babası Arap asıllıdır, 1. Mahmud döneminde 6 Ağustos 1737-19 Aralık 1737 arasında sadrazamlık yapmıştır.
Hazinedar Şahin Ali Paşa, Gürcü asıllıdır, 30 Nisan 1785-25 Ocak 1786 arasında sadrazamlık yapmıştır.
Koca Yusuf Paşa, Gürcü asıllıdır, 12 Şubat 1791-4 Mayıs 1792 arasında sadrazamlık yapmıştır.
Kethüda Hasan Paşa, Çerkes asıllıdır, 7 Haziran 1789-3 Aralık 1789 arasında sadrazamlık yapmıştır.
Cezayirli Gazi Hasan Paşa, Kafkas kökenlidir, 3 Aralık 1789-17 Mart 1790 arasında sadrazamlık yapmıştır.
Kör Yusuf Ziyaüddin Paşa, Gürcü asıllıdır, Mart 1809-10 Nisan 1811 arasında sadrazamlık yapmıştır.
Çavuşbaşı Memiş Paşa, Arnavut asıllıdır, 19 Kasım 1808-1 Ocak 1809 arasında sadrazamlık yapmıştır.
Laz Aziz Ahmet Paşa, 10 Nisan 1811-5 Eylül 1812 arasında sadrazamlık yapmıştır..
Hurşid Ahmed Paşa, Gürcü asıllıdır, 5 Eylül 1812-1 Nisan 1815 arasında sadrazamlık yapmıştır.
Benderli Ali Paşa, günümüzde Moldova’da bulunan Bender kentinde doğmuştur, padişah emri ile idam olunan 44. ve son sadrazamdır. 26 Mart 1821-30 Nisan 1821 arasında sadrazamlık yapmıştır.
Hacı Salih Paşa, gayrimüslim bir ailede İzmir’de doğmuştur, 30 Nisan 1821-10 Nisan 1822 arasında sadrazamlık yapmıştır.
Benderli Mehmed Selim Sırrı Paşa, günümüzde Moldova’da bulunan Bender kentinde doğmuştur, 14 Eylül 1824-24 Ekim 1828 arasında sadrazamlık yapmıştır.
Reşid Mehmed Paşa, Gürcü asıllıdır, 28 Ocak 1829-18 Şubat 1833 arasında sadrazamlık yapmıştır.
Koca Hüsrev Mehmed Paşa, Abhaz asıllıdır, 2 Temmuz 1839-29 Mayıs 1840 arasında sadrazamlık yapmıştır.
Mustafa Naili Paşa, Arnavut asıllıdır, 6 Ağustos 1857-22 Ekim 1857 arasında sadrazamlık yapmıştır.
Mahmud Nedim Paşa, Gürcü asıllıdır, 26 Ağustos 1875-12 Mayıs 1876 arasında sadrazamlık yapmıştır.
İbrahim Edhem Paşa, Rum asıllı olabilir, 5 Şubat 1877-11 Ocak 1878 arasında sadrazamlık yapmıştır.
Ahmed Vefik Paşa, Rum asıllıdır, 1 Aralık 1882-3 Aralık 1882 arasında sadrazamlık yapmıştır.
Tunuslu Hayreddin Paşa, Çerkes asıllıdır, 4 Aralık 1878-29 Temmuz 1879 arasında sadrazamlık yapmıştır.
Avlonyalı Ferid Paşa, Arnavut asıllıdır, 15 Ocak 1903- 22 Temmuz 1908 arasında sadrazamlık yapmıştır.
Mahmut Şevket Paşa, Gürcü asıllıdır, 23 Ocak 1913-11 Haziran 1913 arasında sadrazamlık yapmıştır.
Said Halim Paşa, Arnavut asıllı olabilir, Kavalalı Mehmet Ali Paşa’nın torunudur, 12 Haziran 1913-3 Şubat 1917 arasında sadrazamlık yapmıştır.
Ahmed İzzet Paşa, Arnavut asıllıdır, 14 Ekim 1918-8 Kasım 1918 arasında sadrazamlık yapmıştır.
Damad Ferid Paşa, ailesinin Karadağlı olduğu söylenir, 5 Nisan 1920-18 Ekim 1920 arasında sadrazamlık yapmıştır.
Herkese keyifli günler dilerim.
Damad Ferid Paşa fotoğraf: Wikipedia
1.Bölüm:
