Moldova’nın Avrupa ile Rusya arasında bir tercih olarak görülen kritik cumhurbaşkanlığı seçiminin ikinci turunda, Avrupa Birliği (AB) yanlısı Cumhurbaşkanı Maia Sandu ikinci kez göreve geldiğini duyurdu.
Rusya yanlısı sosyalistler tarafından desteklenen ve Moskova ile daha yakın bir ilişki sözü veren Alexander Stoianoglo, oy sayımının başında öndeydi.
Ancak artık oyların çoğu sayıldı ve ön sonuçlara göre Cumhurbaşkanı Sandu oyların yaklaşık yüzde 55’ini aldı. Sandu gece geç saatlerde yaptığı bir konuşmada tüm Moldovalıların cumhurbaşkanı olacağına söz verdi.
Oylama sırasında, cumhurbaşkanının ulusal güvenlik danışmanı, Moldova’nın seçim sürecine Rusya’nın “sonucu çarpıtma potansiyeli yüksek bir müdahalesi” olduğunu söylemişti.
Rusya, Gürcistan’da yapılan bir diğer önemli Doğu Avrupa seçiminden bir hafta sonra yapılan bu oylamaya müdahale ettiği yönündeki iddiaları reddetti. Gürcistan Cumhurbaşkanı, bunun “Rus özel operasyonu” olduğunu söylemişti.
Sandıklar kapanırken hem Maia Sandu hem de rakibi seçmenlere teşekkür etti ve Stoianoglu Rusça ve Rumence konuştu. Rumence, Moldova’nın ana dili olmasına rağmen, Sovyet geçmişi nedeniyle Rusça ülkede yaygın olarak konuşuluyor.
Sandu tarafından başsavcılıktan kovulan Alexander Stoianoglo, Kremlin destekçisi olduğunu reddetti.
2020’deki son cumhurbaşkanlığı oylamasında, seçmenler dönemin Rusya destekli Cumhurbaşkanı İgor Dodon’un yerine, Avrupa yanlısı eski Dünya Bankası ekonomisti Sandu’yu tercih etmişti.
Rusya müdahalesi iddiaları
Sandu, oylarını ve ülkelerini satın almaya çalışan “hırsızlar” konusunda “uyardı”.
Cumhurbaşkanlığı ulusal güvenlik danışmanı Stanislav Secrieru, Rusya’nın seçmenleri oy verme merkezlerine götürmek için otobüsler ve uçaklar ayarladığını söyledi.
Bomba ihbarlarının Moldova’da, İngiltere’deki Liverpool ile Northampton’da ve Almanya’daki Frankfurt ile Kaiserslautern’deki oy verme merkezlerinde sandıklara gitmeyi kısa süreliğine aksattığını da sözlerine ekledi.
Moldova seçimi neden önemli?
51 yıl Sovyet cumhuriyeti olan Moldova’nın komşuları Ukrayna ve Romanya.
Avrupa’nın en fakir ülkelerinden biri.
2,5 milyonluk bir nüfusa sahip. 1,2 milyon Moldovalı ise yurt dışında yaşıyor.
Moldova yetkilileri, Ilan Shor adlı kaçak bir oligarkın 138 bin Moldovalıya dağıtılan bağışlarla seçimleri satın almaya çalıştığı, bunun için 39 milyon dolar harcadığı konusunda uzun zamandır uyarıda bulunuyor.
Moskova’da yaşayan Shor, herhangi bir yanlış yapmadığını söylüyor ancak AB’ye “kesin bir hayır” çağrısını desteklemeye hazır olan herkese nakit ödeme sözü verdi.
Yorumcular ve politikacılar, Stoianoglu’nun zaferinin Tuna ve Karadeniz bölgesindeki siyasi manzarayı kökten değiştirebileceği konusunda uyarıyorlar. Bunun nedeni bir tür “Truva atı” olması değil, Rusya’nın onu desteklemesiydi.
Moskova ve Moldova içinde tek taraflı bağımsızlığını ilan eden, çoğunluğu Rusça konuşan Transdinyester bölgesinde seçmenler kuyruk oluşturdu. Transdinyester’dekiler oy kullanmak için Dinyester Nehri’ni geçip Moldova kontrolündeki topraklara girmek zorunda kaldılar.
Transdinyester, bir Rus askeri üssüne ve büyük bir silah deposuna ev sahipliği yapıyor.
Moldova seçim komisyonu, Rusya, Belarus, Azerbaycan ve Türkiye’de seçmenlerin hava ve kara yoluyla organize ve yasa dışı bir şekilde taşındığına dair bildirimlerden haberdar olduğunu söyledi.
Seçimin ilk turu, AB’ye katılım taahhüdünü benimseyen anayasa değişikliğini desteklemek için yapılan bir referandumla aynı zamana denk gelmişti.
Çok az bir farkla seçmen bu referandumda “Evet” dedi ancak Maia Sandu, 300 bin oyun satın alındığına dair “açık kanıtlara” sahip olduğunu belirtmişti.
