Seçim sürecinde Türkiye’de bulunan mülteciler hem iktidar hem de muhalefetin siyasi malzemesi haline geldi. Özellikle Suriyeli mülteciler üzerinden oy kullanabilen yabancı uyruklu vatandaşlar konusunda kamuoyunda farklı rakamlar konuşuluyor. Peki Türkiye’de kimler vatandaş olabiliyor, oy kullanma hangi koşullara bağlı?
Türkiye’de seçim tarihi itibarıyla 18 yaşını dolduran her Türk vatandaşı seçme ve halk oylamasına katılma hakkına sahip. Seçimlere katılabilmenin ilk kuralı ise Türk vatandaşı olmak. Kanuna göre Türk vatandaşı olmayanlar seçimlerde veya halk oylamalarında oy kullanamıyor.
Türkiye’de anne ya da babasının herhangi biri Türk vatandaşı olan bir kişi doğuştan vatandaşlık hakkına sahip oluyor. Türkiye’de doğmuş olmak tek başına ülkenin vatandaşı olmak için yeterli değil. Geçici koruma altındaki Suriyelilerin ise oy kullanma hakkı yok.
Türkiye’de altı aydan fazla ikamet eden yabancılara 99 ile başlayan Yabancı Kimlik Numarası veriliyor. Yabancı kimlik numarasına sahip olmak o kişiye seçimlerde oy kullanma hakkı vermiyor. İkamet izniyle yaşayan yabancılara belli koşulları sağlamaları halinde kesintisiz 5 yıl ikamet sonunda vatandaşlık veriliyor. Böylece bu kişiler arasında reşit olanların oy kullanma hakkı doğuyor.
İçişleri Bakanı Süleyman Soylu 15 Nisan 2023 tarihli açıklamasında 130 bin 914’ü reşit olmak üzere 230 bin 998 bin Suriyelinin Türk vatandaşı olduğunu aktardı. Buna göre Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde 130 bin 914 Suriyeli oy kullanma hakkında sahip. Ancak sığınmacılarla ilgili verilerin güvenilirliğine ilişkin soru işaretleri var.
Göç İdaresi Başkanlığı’nın açıkladığı resmi verilere göre geçici koruma statüsünde olan Suriyeli sayısının 2021’den bu yana azaldığı görülüyor. 2021’de 3 milyon 737 bin 369 Suriyeli geçici koruma kapsamındayken 17 Mayıs 2023 itibariyle bu rakam 3 milyon 381 bin 429’a düşmüş durumda. Aradaki fark yaklaşık 356 bini buluyor. Suriyeli nüfusunun arttığı da düşüldüğünde bu fark vatandaşlık alanlarla ülkeden çıkış yapanlar ve üçüncü ülkelere yerleştirilenlerin sayısını karşılamıyor.
Beş yıl kesintisiz ikamet sonrası yapılan vatandaşlık başvurusu için gerekli kriterler arasında ise Türkiye’ye yerleşmeye karar verdiğini Türkiye’de taşınmaz mal edinmek, iş kurmak, yatırım yapmak, çalışma iznine tabi olarak bir iş yerinde çalışmak gibi davranışlarla teyit etmiş olmak, toplumsal yaşama uyum sağlayabilecek düzeyde Türkçe konuşabilmek, Türkiye’de kendisinin ve bakmakla yükümlü olduğu kimselerin geçimini sağlayacak gelire veya mesleğe sahip olmak, milli güvenlik ve kamu düzeni bakımından engel teşkil edecek bir hali bulunmamak gibi şartlar yer alıyor.
(DW Türkçe)
Haberin devamı için tıklayın
