Türkiye ile Yunanistan arasında gördüğümüz “kültürel çekişme”ye benzer şekilde Ermenistan’la Gürcistan ve Azerbaycan’la Ermenistan arasında da sık sık “mutfak kavgası” yaşanıyor.
Çekişmenin son halkasında Ermenilerle Gürcüler arasında bu kez de “yoğurt savaşı” başladı. Ermeni medyasına göre, Gürcistan kendi toprakları üzerinden Rusya’ya Ermeni “matsun” (yoğurt) ihracatını yasakladı. Bunun nedeni Gürcistan’ın da “Matsoni” isimli yoğurt ürünü bulunması. Gürcistan, belirli bir coğrafi konuma karşılık gelen ürünlerde, Fransa’daki konyak örneğinde olduğu gibi, “Matsoni”yi kendi coğrafi işareti olarak tescil ettirmiş durumda.
Gürcistan’ın yasağı üzerine Ermeni üreticiler, “matsun” ismini “Armyanskiy Gorniy Yogurt“ (Ermeni Dağ Yoğurdu) etiketiyle değiştirerek ihracata başladı. Ermeni üreticilerin bu adımı Ermenistan’da vatandaşlar, gazeteci ve ilgili uzmanlar arasında tepkiye yol açtı. Örneğin Yerevan Today Haber Ajansı tepkisini şöyle dile getirdi: “İş dünyası suçlanamaz, onlar kanunun gereklerine uyar. Sorun burada daha derin: Ermenistan ulusal kimliğini kaybediyor.”
Aynı coğrafyada yaşadıkları için Gürcü ve Ermeni mutfakları arasında çok benzerliklerin olduğu biliniyor. Rus Argumentı i Fakti gazetesine konuşan Ermeni restoranı “Gayane’s”in şef aşçısı Tamara Garanyan, “Mutfaklarımız gerçekten çok benziyor. Hemen hemen aynı ürünleri kullanıyoruz, yeşillikleri seviyoruz. Belki de asıl fark, Gürcülerin yemeklerine çok fazla sarımsak koymaları. Baharat karışımı olan suneli şerbetçiotuna çok düşkünler. Bu nedenle mutfakları daha baharatlı. Benzer yemeklerimiz var. Örneğin Haçapuri (ünlü Gürcü pidesi)” diyor. Haçapuri, Gürcü ve Ermeniler arasında en ciddi “mutfak kavgalarından” biri. Ermeniler de “Ermeni Haçapuri’si” diye kendi ürünlerini dünyada tanıtmaya çalışıyor.
Fakat asıl mutfak kavgası Azerbaycan ve Ermenistan arasında. Örneğin, Azerbaycan, Ermenistan’ın dolma, bozbaş, haş (kelle paça), şaşlık (şiş kebap) gibi Türk kökenli yemeklerine sahip çıkmaya çalışmasına sert tepki veriyor. Azerbaycan, özellikle yemeklerin Türkçe isimlerine de dikkat çekiyor.
Ayrıca, Azerbaycanlı blog yazarları, Rusya’daki mağazalarda imambayıldı konservelerinin “Ermeni mutfağı” olarak tanıtmasını sürekli gündeme getirerek sert şekilde eleştiriyor. Bazı Rus dizilerinde Türk kahvesinin “Ermeni kahvesi” gibi sunulması da ayrı bir mutfak propagandası.
Fuad Safarov, Moskova
