İngilizce ilk olarak 5. yüzyılda İngiltere’de ortaya çıkmış bir Batı Germen dilidir.
Evet yanlış duymadınız İngilizce bir Germen dilidir. Zaten İngilizleri oluşturan halklar arasında da Saksonlar, Normanlar, Vikingler, Jütler, Angluslar gibi Germen kökenli topluluklar vardır.
Wikipedia bu konuda şu bilgileri veriyor:
İngilizce, Hint-Avrupa dil ailesinin Cermen dilleri alt ailesinin bir üyesidir. Diğer Cermen dillerinden Almanca ve Felemenkçe ile birlikte bu alt ailenin batı koluna mensup olan dil, bu grup içerisinde Friz dilleri ile beraber Anglo-Friz dilleri grubuna bağlıdır.
Yazının konusu İngilizce’nin kökeni olmadığı için bilgi verme faslını burada kesiyorum. Türkçe ile yine aynı kökenden başka bir dil olan Sahaca arasında İngilizce ile Almanca arasındaki kadar fark var mıdır acaba diye merak ettim. Sahaları hepimiz Yakutlar olarak biliyoruz. Sahalara Yakut adını Tunguzlar vermiş. Adın doğrusu Saha’dır ve Sahalar kendilerine bu adı verir ülkelerine de Saha Sire/Saha Yeri der.
Rusya Federasyonu içinde, federe cumhuriyetlerden biri olarak, Kuzey Buz Denizi kıyısında, devasa büyüklükteki (3.103.200 kilometrekare, Türkiye’nin 4 katı) ülkelerinde yaşayan Sahalar Orta Asya’dan kuzeye göç etmiş bir halktır ve Tuvaların soyundan geldikleri kabul edilir. 460 bin dolayında nüfusa sahip olan Sahaların Moğol akınları dolayısıyla 13 ve 14. yüzyıllarda Baykal Gölü çevresinden kuzeye göç ettikleri ileri sürülür. Çok uzun bir süre önce kuzeye göç etmeleri onların dillerini başka kültürlerin etkisinden korumuştur. Hani diyeceğim o ki en eski Türkçeyi Sahalar konuşuyor diyemesem bile Türkçe’nin en eski hallerinden birinin Sahaca olduğunu söylemek yanlış olmayacak.
Günümüzdeki Almanca ile İngilizce sözcüklerin bazılarını karşılaştırdım amatörce. Bir de Anadolu Türkçesi ile Sahaca cümleleri karşılaştırdım. Daha doğrusu Uluslararası Yakutça Araştırmaları başlıklı yapıttan aldığım Sahaca cümlelerin Türkçe çevirilerini karşılaştırdım.
Sahaca ile Anadolu Türkçesi arasındaki fark çağdaş Almanca ile çağdaş İngilizce arasındaki farktan daha küçük değil. Nasıl ki şu anda bir İngiliz bir Almanı anlayamıyor, bir Anadolu Türkü de bir Sahayı anlayamıyor.
Gerçi aşağıdaki örneklerde görüleceği gibi Türkçe “oğulları” ve Sahaca “uollara” sözcükleri arasında ses benzerliği var ancak hiçbir Anadolu Türkü uol dendiğinde bir şey anlamayacaktır eminim. Aynı şey “oldular” ve “buollular” sözcükleri için de geçerli, sondaki “lar” çoğul eki aynı. Tamamen aynı söylenen sözcük yok mu derseniz, bir tane buldum, mutlaka başkaları da vardır, at sözcüğü aynı yazılmasa bile aynı okunuyor. Daha fazla bir şey söylemeyeyim dil bilimcilerin sahasına girip rezil olmaya hiç niyetim yok.
Sahaca ve Anadolu Türkçesi aynı kökten geliyor ama birbirinden o kadar uzaklaşmış ki bu iki halkın çevirmensiz anlaşabilmeleri olanaksız. Aynı şey Germen kökenli İngilizce ve Germen kökenli Almanca konuşan halklar için de geçerli.
İngilizce: Yes, Almanca: ja
İ: No, A: nein
İ: Go, A: gehen
İ: Come, A: kommen
İ: Want, A: wany
İ: See, A: sehen
İ: Like, A: wie
İ: Love, A: liebe
İ: Sheep, A: schaf
İ: Cat, A:katze
İ: Dog, A:; hunt
İ: Table, A: tisch
İ: Chair, A: stuhl
İ: Arm, A: arm
İ: Sun, A: sonne
İ: Moon, A: mond
İ: Star, A: stern
İ: Earth, A: erde
İ: Ghost, A: geist
İ: Mountain, A: berg
Rakamların Sahaca okunuşundaki benzerlikler
Gelelim Sahaca ile Anadolu Türkçesi’nin karşılaştırmasına…
Sahalar örneğin birden ona kadar rakamları bizdekine benzer ama biraz farklı sesler çıkararak okuyor.
biir, ikki, üs, tüört, bies, alta,sette, ağis, toğus, uon.
Türkçe-Sahaca sözcük ve cümleler
Türkçe: orman
Sahaca: tıa,
T: Sahadili
S: Saha tıla,
T: at
S: ат (at),
T: koyun
S: хой (hoy),
T: Yay
S: саас,
T: Ee, uyurken üstüme ağaç devrilmiş
S: Ee, utuya sıttaxpına ürdüber mas suullubuta.
T: Yıldızın kayması, karın dağılması, yazlık evde kuşun ötüşü … yavrumun sesi gibi geldi
S: Sulus suullara, Xaar ıhıllara, Sayılıkka çııçaax ıllııra … oğom saŋata buolan Ihilinne.
T: Oğulları çok yaramaz hem de yalancı
S: Uollara olus menik, aaha baran, sımıyaççı,
T: Oğlumuzu neden ezdirecek mişiz, biz varız ya!
S: Uolbutun toğo aŋaardastıı küömçületixpitiy, bihigi baarbıt dii,
T: Kaderleri A. Kulakovskiy’den daha zor, düşünce sahibi ve eserleri bu şekilde olan — yazarların mirasları tamamen farklı, daha objektif biçimde değerlendirilir, okunur ve anlaşılır oldular
S: Kulakovskaydaağar buoluox uustuk cılğalaax, körüüleex uonna onnuk ayımńılardaax — suruyaaççılar nehiliestibelere bukatın atınnık, orduk obyéktivnaydık sıanalanar, aağıllar, öydönüller buollular.
Peki bu yazıyı neden yazdın derseniz, biz Anadolu’da yaşayanlar Sahalara ille de “Saha Türkü” diyoruz ama hiçbir Alman’ın aklına niyeyse “İngiliz Almanı” demek gelmiyor. Bu Almanlar çok naif insanlar galiba…
Herkese keyifli günler dilerim.
KAYNAKLAR
***
Medya Günlüğü sosyal medya hesapları:
