Fransa İmparatoru Napolyon Bonapart’ın yüz binlerce askerle çıktığı Rusya seferinin bozgunla sonuçlanmasının nedenleri arasında dondurucu kış koşulları ve Rus ordusunun yıldırma taktikleri hep başlarda sayılır.
Ancak son zamanlarda Rus tarihçiler, Moskova’ya girmeyi başaran Fransız ordusunun apar topar çekilmek zorunda kalmasının bir nedeninin de “diyera” (ishal) salgını olduğunu söylemeye başladı.
1812 yılında yaşanan savaşa ait tarihi belgelere atıfta bulunan Rusya Burdenko Askeri Hastane Araştırma Merkezi ve Müzesi yetkilileri, savaştan bir ay önce Napolyon’un askerleri arasında aniden “diyera” salgının başladığını söylüyor. Rusya’nın çok okunan günlük gazetelerinden Moskovski Komsomolets’e konuşan tarihçiler, “Fransız ordusundaki doktorlar ve tıp uzmanları hızlı hareket eden birliklere yetişemiyordu. Yetersiz beslenme ve aşırı yorgunluk askerleri yıprattı. Bu da orduda kitlesel hastalıklara yol açtı” diyor.
Tarihçilere göre, Fransız askerler arasında “diyera”nın giderek yayılması ordu komutanlarında büyük endişe yarattı. 9. Tabur Komutanı General Merl 3 Ağustos 1812 tarihli raporunda salgın nedeniyle çoğu askerin çatışmaya katılmadığını bildirmiş. Örneğin, sadece 6. Bavarya Birliği’nin 14 bin askeri bu yüzden savaşa katılamamış.
Rus ordusuyla çatışmalar artarken, Fransız seyyar askeri hastaneleri beklemedikleri oranda yüksek ”diyera” salgını karşısında çaresiz kalmış. 1812 yılının Ekim ayında Fransızlar Rusya’dan çekilirken, değişik hastalıklarına yakalanan binlerce askerini savaş meydanında bırakmış.
Ancak bu iddiaya katılmayanlar da var.
Rusya’nın askeri tarihçilerinden, yazar Prof. Dr. Rudolf İvanov, “Savaşı şanlı Rus ordusu ve askerlerimiz kazandı. Bazı hastalıklar ve ayrıca kış şartları da olabilir. Fakat o dönem Rus ordusu toparlandı ve Napolyon’a karşı hamleler geliştirdi. Sonuçta Rus askerleri Avrupa’ya kadar giderek işgalcileri topraklarımızdan kovdu” diyor.
