Rusya’nın Avrupa’ya doğal gaz sevkiyatını kesmesi, ülkeleri alternatif enerji kaynakları bulmaya zorluyor.
Birçok ülke bu boşluğu doldurmak için sıvılaştırılmış doğal gaza (LNG) yöneliyor. Ancak büyük çaplı LNG sevkiyatı nedeniyle limanlarda tanker kuyrukları da uzuyor.
LNG çoğunluğunu metanın oluşturduğu veya etan ile karıştırılmış ve yabancı maddelerden arındırılarak -160C’ye kadar soğutulup yoğunlaştırılmış bileşimdir.
Gaz sıvıya dönüştürülerek 600 kat daha az yer kaplayan bir hale getirilir. Daha sonra ham petrol gibi tankerlerle taşınır. Varış noktasında tekrar gaza dönüştürülür ve diğer doğal gazlar gibi ısınma, pişirme ve enerji için kullanılır.
LNG’nin üretim aşamaları:
Arındırma: Doğal gaz içerisindeki katışıklardan arındırılır
Sıvılaştırma: Yaklaşık -160 santigrat derecede soğutularak sıvılaştırılır
Nakliye: Gazdan 600 kat daha az yer kapladığından taşıması daha kolay ve güvenlidir
Crystol Enerji analisti Carole Nakhle, “LNG’den önce gaz sadece boru hatlarıyla naklediliyordu ve bu da satılabileceği yerleri sınırlandırıyordu. LNG okyanusları aşarak taşınabiliyor ve böylece çok daha fazla noktaya ulaşabiliyor” diyor.
Avustralya, Katar ve ABD dünyanın en büyük LNG ihracatçısı ülkeleri.
ABD, Avrupa’ya LNG ihracatını iki katından fazla artırdı. ABD, 2021’de 22 milyon ton LNG ihraç ederken 2022’nin ilk dokuz ayında bu miktar 46 milyon tona yükseldi. Avrupa’ya en fazla LNG ihraç eden ülke haline geldi.
Avustralya ise neredeyse tüm LNG’yi Asya’daki müşterilerine gönderiyor.
Katar da Asya’nın yanı sıra İngiltere, Belçika ve İtalya gibi Avrupa ülkelerine bir miktar LNG tedarik ediyor.
Katar Ocak ve Ekim 2022 arasında Avrupa’ya 13 milyon ton LNG gönderdi. Ancak üretiminin neredeyse tamamını uzun vadeli sözleşmelerle sattığından Katar’dan kısa sürede ekstra tedarik almak zor oldu.
Cezayir gibi ülkeler de Avrupa’ya LNG ihraç ediyor. Rusya ise boru hatları üzerinden gaz tedarikini kesmiş olsa da LNG satışına devam ediyor.
Rusya Şubat 2022’de Ukrayna’yı işgal ettiğinde, Avrupa ülkeleri Moskova’yı kınandı. Buna karşılık olarak Rusya, Avrupa’ya doğal gaz ihracatını yaklaşık yüzde 80 oranında azalttı. Doğal gazın küresel fiyatı dört kattan fazla arttı ve hanelerin faturaları yükseldi.
Elektrik kesintilerinden korkan AB, daha fazla LNG ithal etmek için ABD ile anlaşma imzaladı.
Avrupa Komisyonu’na göre şu anda LNG, AB ülkelerinin kullandığı tüm gazın yüzde 40’ını oluşturuyor.
LNG aynı zamanda İngiltere’nin ithal ettiği gazın da yarısını oluşturuyor ve ithalatın çoğu ABD’den yapılıyor.
Ekstra LNG arzı gaz fiyatlarının daha da yükselmesini engellemeye yardımcı oldu.
Ancak eleştirmenler LNG’nin üretimi ve nakliyesinin, boru hattı ile taşınan doğal gazdan on kat daha fazla karbon salımına yol açtığına dikkat çekiyor.
Avrupa neden daha fazla LNG alamıyor?
Enerji Enstitüsü’nden Kate Dourian, “Amerikan LNG’si Avrupa’yı zor bir durumdan kurtardı” diyor.
“Ancak şimdi piyasa doyuma ulaştı, zira Avrupa LNG alımının sınırlarına ulaştı.”
LNG ithal eden ülkelerde, bunu boşaltacak ve tekrar gaz formuna dönüştürecek tesisleri olması gerekiyor.
Fransa, İngiltere, İtalya ve İspanya bu tesisleri inşa etti ancak Avrupa’nın en büyük gaz ithalatçısı olan Almanya ve diğerleri bu alanda henüz geri.
Avrupa’da LNG terminallerinin eksikliği darboğazlara neden oldu.
Ekim ayı sonunda Avrupa sularında 51 LNG tankeri olduğu ve bunların çoğunun limanlara girmek için beklediği bildirildi.
Almanya ve Hollanda gibi ülkeler gazı depolamak ve dönüştürmek için yüzer terminaller kiralayarak bu sorunu çözmeye çalıştı.
Ancak yine de gelen tüm LNG’yi işleyecek kapasiteye sahip değiller.
Crystol Enerji analisti Carole Nakhle’ye göre “Bu yüzer terminaller küçük ölçekli. Büyük miktarlarda LNG’yi hızlı bir şekilde işleyemiyorlar. Bu nedenle gemi kuyrukları oluşuyor.”
Avrupa’nın gönderilen tüm LNG’yi alamamasının başka nedenleri de var.
Enerji Enstitüsü’nden Kate Dourian’a göre, “Ülkeler daha fazla LNG alamaz çünkü depolama tesislerinin çoğu zaten dolu”.
Avrupa ülkelerinin hepsi havalar soğudukça kullanmak üzere gaz depoluyor; ama bu sonbaharda mevsim nispeten ılık geçti.
Avrupa ülkeleri, kapasiteyi yüzde 40’tan fazla artıracak şekilde 17 LNG terminali daha inşa etmeyi planlıyor.
Ancak bunların çoğu ancak 2026 yılında faaliyete geçecek.
(BBC Türkçe)
