Fuad Safarov, Moskova
Şair Nâzım Hikmet’in, “canım kardeşim” dediği en yakın dostlarından Jak İhmalyan’ın (1922–1978) yaklaşık 200 resminden oluşan sergisi Moskova’da Devlet Şark Müzesi’nde açıldı.
Müze yetkilileri, “Gözlerdeki Pası Silme” adını taşıyan serginin, çağdaş resim sanatının önemli isimlerinden İhmalyan’ın doğumunun 100. yıl dönümü kapsamında açıldığını söyledi. Müze’den yapılan açıklamaya göre, İhmalyan’ın ailesiyle ve özel koleksiyoncuların da katkı sağladığı sergideki eserlerin çoğu sanatseverlerle ilk kez buluşuyor.
Müze yetkililerine göre, serginin adı, sanatın insanda çok şey değiştirebileceğine inanan ressamın bir şiirine gönderme yapılıyor. Müze açıklamasında, “Eserlerinde hem Fransız hem de Uzak Doğu sanatsal geleneklerinin yankıları bulunabilir. Fakat, sanatının oluşumunda kuşkusuz asıl faktörün ana vatanı Türkiye’nin kültürünün olduğu biliniyor. Bunu ressamın en yakın dostlarından, Rus okurlarının çok iyi bildiği şair Nazım Hikmet ve diğer Türk aydınlar da söylüyordu” denildi.
Sergideki izlenimlerini Medya Günlüğü’ne aktaran sanatsever Milena, “İhmalyan’ın Türkiye doğumlu öğrenince ilgim daha da arttı. Çünkü benim atalarım da Trabzon kökenli” dedi.
Vera adındaki kadın ziyaretçi de, “Eserlerinde Anadolu izleri hissediliyor. Türkiye sık sık tatile gidiyorum. Birleştirici bağları görüyorum” dedi.
İstanbul’da doğan İhmalyan’ın babası Konyalı, annesi Kayseriliydi. 1936 yılında dünyaca ünlü bir ressam Abidin Dino ile tanışınca güzel sanatlara ilgi göstermeye başladı. Daha sonra İstanbul Güzel Sanatlar Akademisinde Bedri Rahmi Eyüboğlu’nun sınıfına devam etti. 1939 yılında Türkiye Komünist Partisi’ne üye olan İhmalyan, siyasi faaliyetleri nedeniyle 1944 yılında tutuklandı ve üç yıl hapis yattıktan sonra göç etti. Suriye, Lübnan, Polonya, Çin’de yaşadı. İstanbullu Mari Abacıgil ile evlendi. 1959’da Pekin’e yerleşti.
1961’de ise Sovyetler Birliği’ne geldi ve Moskova’da yaşamaya başladı. Nazım Hikmet’le dostluk ilişkisi güçlendi, Azerbaycan asıllı dünyaca ünlü Sovyet ressamı Tahir Salahov’la (1928-2021) tanıştı. 1963’te Moskova Devlet Üniversitesi Şarkiyat Enstitüsü Türkoloji bölümünde öğretmenlik yaptı. Ayrıca Moskova Radyosunda Türkiye kökenli Fatma Romanova ile birlikte Türk komünist harekatını anlatan dizilerde rol aldı. 1974’te Salahov’un desteğiyle Sovyet Ressamlar Birliğine üye olan İhmalyan, 1 Nisan 1978’de Moskova’da öldü.
İhmalyan’ın eserleri Moskova Devlet Şark Müzesi, Tretyakov Galerisi, İstanbul Resim ve Mimarlık Müzesi, Ermenistan Ulusal Galerisi ve diğer müzelerin koleksiyonlarında yer alıyor. İhmalyan’ın sergileri Türkiye, Rusya ve diğer ülkelerde de açıldı.
Manşetteki küçük fotoğraf: Jak İhmalyan-Nazım Hikmet- Varşova 1958
Not: Sergiyle ilgili fotoğraflar “Foto Galeri” bölümünde yer alıyor.
