Gazze’de yaşananlar, İsrail’in politikaları ve trajedinin boyutları artık bir tartışma konusu olmaktan çıkmış, acı bir gerçeğe dönüşmüştür.
Ancak, bu süreçte şaşırtıcı olan, yaşananlar değil, özellikle Ankara’daki bazı siyasilerin bu duruma şaşırıyor gibi görünmesidir. Netanyahu ve savaş kabinesinin 7 Ekim 2023’ten bu yana dile getirdikleri hedeflerin bir bir hayata geçtiğini görüyoruz. Her şeyden önce bunun altını çizelim: Ortada bir sürpriz yok. İsrail, en başından beri Hamas ve İran’ın bölgedeki vekillerini yok edene dek bu savaşı sürdüreceğini, hatta İran’daki rejimi dahi değiştireceğini ilan etmiştir.
Gelinen son aşamada, Katar’da yürütülen ve rehine takasını amaçlayan müzakerelerin İsrail’in saldırısıyla fiilen sona erdiğini görmekteyiz. Müzakere heyetine yönelik bu saldırı, İsrail’in artık Hamas ile masaya oturmayacağının açık bir ilanıdır. Bu durum, birkaç gün önce Tel Aviv’de ABD Dışişleri Bakanı’nın Netanyahu ile yaptığı ortak basın toplantısında teyit edilmiştir. Rubio, “Hamas etrafta olduğu müddetçe bir barış müzakeresi olmayacak” diyerek Netanyahu’ya o bilindik soykırım politikalarına dönmesi için gereken yeşil ışığı yakmıştır. ABD’den alınan bu açık çekle Netanyahu, Gazze’de yeni bir insanlık dramını başlatmaktan çekinmemiştir.
Türkiye’nin etkisiz söylemi ve iç politikaya endeksli dış politika
Bu noktada asıl sorgulanması gereken, Türkiye’nin pozisyonudur. Bölgede İsrail’i durdurabilecek veya en azından yavaşlatabilecek tek potansiyel güç Türkiye iken, Ankara ne yazık ki kolay olan yolu seçmiştir. Sert söylemler, şiddetli kınamalar ve lanetlemelerle yürütülen dış politika, iç kamuoyunda Netanyahu nefretini konsolide etmenin ve Refah Sınır Kapısı’nda birkaç sembolik gösteri yapmanın ötesine geçememiştir. Bu yaklaşım, Gazze halkına somut bir fayda sağlamadığı gibi, Türkiye’nin bölgedeki diplomatik ağırlığını da sıfırlamıştır.
Oysa çözüm, İsrail ile ilişkileri koparmakta değil, tam aksine diyalog kanallarını sonuna kadar açık tutarak bir kontrol mekanizması oluşturmakta yatıyordu. Ne yazık ki bu değerli ilişki biçimi, ideolojik temelli bir dış politika uğruna feda edildi. Ankara’da oturup İsrail’i lanetlemek ve Netanyahu’yu Hitler’e benzetmek kolaydır; ancak bu tür eylemler ne Türkiye’nin kısa, orta ve uzun vadeli çıkarlarıyla örtüşmekte ne de başta Gazze halkı olmak üzere bölge halklarına olumlu bir sonuç üretmektedir.
Suriye’de açılan koridor ve Hamas tercihinin bedeli
İsrail’in bu denli fütursuzca hareket edebilmesinin ardında, Türkiye’nin son yıllarda izlediği Orta Doğu politikasının yarattığı boşluklar yatmaktadır. Özellikle Suriye politikamız, bu tablonun en net görüldüğü yerdir. Bir zamanlar Türkiye ile İsrail arasında bir “hava yastığı” vazifesi gören Esad rejiminin hedef alınması, İsrail’in Suriye hava sahasını ve güneyini fiilen kontrol etmesinin önünü açmıştır. Bugün İsrail, Şam’ın güneyini işgal edip silahsız bölge ilan ederken, Türkiye sadece kınamakla yetinmektedir. Bu durum, dolaylı olarak İsrail’in elini güçlendiren ve önünü açan bir politika olmuştur.
Daha da vahimi, Türkiye’nin Filistin davasında meşru Filistin Yönetimi yerine Hamas’ı tercih etmesidir. 2006-2007’den itibaren net bir şekilde Hamas’tan yana yapılan bu tercih, Türkiye’yi sadece İslam İşbirliği Teşkilatı nezdinde yalnız bırakmakla kalmamış, aynı zamanda Filistin davasının uluslararası hukuk zemininde taban bulmasının da önüne geçmiştir. Nitekim 7 Ekim’den bu yana yapılan tüm İslam İşbirliği ve Arap Birliği zirvelerinin sonuç bildirgelerinde Hamas’a tek bir kelime dahi atıfta bulunulmaması, bu stratejik hatanın en bariz kanıtıdır.
Sonuç: Netanyahu’nun değirmenine su taşımak
Bugün uluslararası hukukun ve küresel kamuoyu tepkisinin İsrail üzerinde caydırıcı bir etkisi olmamasının tek nedeni, ABD’nin verdiği koşulsuz destektir. Golan Tepeleri’nin ilhakında olduğu gibi, ABD “evet” demediği sürece dünyanın geri kalanının tepkisinin bir anlamı yoktur.
İronik bir şekilde, Türkiye’den yükselen sert açıklamalar, İsrail’de 7 Ekim öncesi popülaritesi dibe vurmuş olan Netanyahu’nun etrafındaki siyasi konsolidasyonu artırmaktan başka bir işe yaramamaktadır. Ankara’nın söylemleri, Netanyahu’nun iç kamuoyunu kenetlemek için kullandığı bir malzemeye dönüşmüştür.
Sonuç olarak, Gazze’deki trajedi, sadece İsrail’in acımasız politikalarının değil, aynı zamanda bölgede Türkiye gibi önemli bir aktörün etkisizleşmesinin de bir ürünüdür. Türkiye, hayalci ve iç politikaya dönük rüyalardan bir an önce uyanmalı, ideolojik saplantıları bir kenara bırakarak rasyonel ve dengeli bir dış politikaya dönmelidir. Aksi takdirde, kaybeden sadece Türkiye değil, tüm bölge halkları olmaya devam edecektir.
Gazze fotoğrafı: UNICEF
***
Medya Günlüğü sosyal medya hesapları:
