Yuriy Bezmenov (1939–1993), Sovyetler Birliği döneminde KGB için çalışan bir gazeteci ve propaganda uzmanıydı.
Daha sonra Batı’ya iltica eden ve Sovyet istihbaratının ideolojik manipülasyon yöntemleri hakkında konuşmalar yapan Bezmenov’un “İdeolojik Yıkım” adını verdiği ilginç bir teorisi vardı. Kendisi bu teoriyi Sovyetler Birliği ile özdeşleştirse de, aslında dünyanın herhangi bir ülkesinde kaos yaratmak için başka bir ülke tarafından yapılan uzun vadeli plan olarak günümüze de uyarlamak mümkün.
Bezmenov’a göre, KGB’nin asıl gücü casuslukta değil, toplumların zihinlerini dönüştürmesindeydi:
“Casusluk, KGB faaliyetlerinin yalnızca yüzde 15’idir. Geri kalan yüzde 85’i, toplumları ideolojik olarak altüst etmeye, düşmanın algısını, değerlerini ve inanç sistemini değiştirmeye yöneliktir. Bu sürecin amacı toplumun kendi kendini yok etmesini sağlamak. Düşman ülkeyi fiziksel olarak fethetmeye gerek kalmadan, o ülkenin insanlarını kendi değerlerine yabancılaştırmaktır.
Bezmenov bir toplumu yıkma sürecini dört aşamaya ayırıyor:
1-Ahlaki çökertme
Süre: Yaklaşık 15-20 yıl (yaklaşık bir nesil).
Bu aşamanın amacı, toplumun değerler sistemini, inançlarını, eğitimini, medyasını yozlaştırmak.
Eğitim kurumlarına, sanat dünyasına ve basına onlara çekici gelen ama aslında o ülke için yıkıcı olan fikirlerin sokulması.
Bezmenov bu konuda, “Gerçek bilgiye erişimi olan insanlar bile artık doğruyu yanlıştan ayıramaz hale gelir. Gerçek onlara gösterilse bile inanmazlar. Ancak kendi kafalarına taş düştüğünde anlarlar ama artık çok geçtir” diyordu.
Bezmenov’a göre bu evre, insanlara sürekli olarak “her şeyin göreceli olduğu”, “iyi ve kötü kavramlarının anlamsızlaştığı” fikrini empoze ediyor.
2-İstikrarsızlaştırma
Süre: 2-5 yıl.
Amaç: Toplumun ekonomik, politik ve sosyal sistemini dengesiz hale getirmek. Özellikle ekonomi, dış politika ve savunma gibi stratejik alanlara müdahale edilmesi:
“Bu aşamada artık eğitim değil, sistemin işleyişi hedef alınır. İşleyen bir toplumun temelleri, aile, din, iş disiplini zayıflatılır.
3-Kriz
Süre: Haftalar veya aylar.
Amaç: Toplumun ekonomik, siyasi ya da toplumsal büyük bir krizle karşı karşıya kalması sağlamak. Bu dönemde insanlar paniğe kapılır, yönlerini kaybeder ve “bir kurtarıcı otorite” arar:
“Kriz, halkı güçlü bir merkezi otoriteye razı etmeyi sağlar. İnsanlar güvenlik uğruna özgürlüklerinden vazgeçer.“
4-Normalleşme
Süre: Belirsiz.
Amaç: Krizden sonra gelen yeni düzeni “normal” gibi kabul ettirmek. Bezmenov bu konuda, Sovyetlerin Çekoslovakya’yı işgalini örnek veriyor ve “İşgaldenden sonra yetkililer, her şeyin normalleştiğini söylemişti. İşte bu normalleşmedir yani baskı ve korkunun normalleşmesi” diyordu.
Kimdir?
Yuriy Bezmenov 1939 yılında Moskova yakınlarında doğdu. Moskova Devlet Üniversitesi, Doğu Dilleri Enstitüsü’nü bitirdi. KGB’nin “Novosti Press Agency” adı altında faaliyet gösteren propaganda kolunda çalıştı. Bu ajans, Sovyet ideolojisini özellikle yabancı gazeteciler ve entelektüeller arasında yaymakla görevliydi. 1970’lerin başında Hindistan’da görevliyken kaçarak Kanada’ya sığındı ve Tomas Schuman adını aldı.
Antikomünist olan Bezmenov’un anlatımları tarihçiler arasında tartışmalı kabul ediliyor. Bazıları analizlerini, “Soğuk Savaş” döneminin korkularını yansıtan abartılı yorumlar olarak görüyor. Bir başka kesim ise, günümüzün bilgi savaşları, propaganda ve psikolojik operasyonlarını anlamak açısından önemli buluyor.
***
Medya Günlüğü sosyal medya hesapları:
