-Resmi dil nedir?
-Resmi dil, ülkedeki resmi iş ve yazışmalarda kullanılmak üzere anayasa ile tanınan dili tanımlar. Resmi dil devletin iletişim ve belgeleme dilidir. Örneğin Türkiye Cumhuriyeti anayasasında resmî dilin Türkçe olduğu yazılıdır. Bir ülkenin birden çok resmi dili olabilir ya da bazı ülkeler böyle bir dil tanımına gerek duymayabilir. Bazı ülkeler ise resmi dil yerine, çoğunluk tarafından konuşulan ulusal dil tanımını yeğler, örneğin ABD ve Birleşik Krallık.
-Dünyada kaç devlet var?
-Birleşmiş Milletler (BM) üyesi 195 bağımsız egemen devlet var. Ancak bir de BM’ye tam üye olmadığı halde uygulamada devlet işlerliğine sahip ülkeler var. Örneğin Tayvan, Kosova, KKTC, Vatikan, Filistin, Batı Sahra vb.
-Kaç devletin birden çok resmî dili var?
-BM üyesi ülkelerde ulusal düzeyde yaygın olarak konuşulan tüm diller aynı zamanda resmi dil olmayabiliyor. 195 üyeden 101 ülkede birden çok resmi dil kullanımdadır.
-En çok resmi dili olan ülkeler hangileri?
-Bolivya, 37 dili resmen tanıyan ve dünyada en çok resmi dili olan ülkedir. 23 resmi dil olan Hindistan ikinci sırada geliyor. Bolivya’da İspanyolca, Hindistan’da ise Hintçe öncelikliyken, Güney Afrika Cumhuriyeti’nin tümü eşit statüye sahip 11 resmi dili bulunmakta.
-En yaygın resmi diller hangileri?
-Dünyadaki tüm resmî diller karşılaştırıldığında, İngilizcenin açık ara en fazla ülkede resmî dil olarak benimsendiği görülmekte. 67 ülke İngilizceye resmî dil statüsü vermiş. Fransızca, en yaygın ikinci resmî dil olarak 29 ülkede, Arapça 26 ülkede, İspanyolca 21 ülkede ayrıca Portekizce 10 ve Almanca 6 ülkede resmî statüye sahip.
Bu diller arasında Urdu dilinin özel bir yeri vardır. Urduca hem Hindistan’da hem de Pakistan’da resmi dildir ancak Pakistan nüfusunun yalnızca %10’u tarafından konuşulur.
-Hangi ülkelerin resmi dili yok?
-Meksika’da fiili olarak İspanyolca herkes tarafından yaygın kullanılan ulusal dil olmakla birlikte, devletin resmi dili yoktur.
Esasen, ABD’nin de federal düzeyde resmi dili yoktur fakat İngilizce 31 eyalette resmî dildir. Alaska ayrıca 19 yerli dilini daha resmî dil olarak tanır. ABD’de resmî dil tartışmaları 1750’lerden beri sürmekte. Köken çeşitliliği bakımından dünyanın en zengin ülkelerinden biri olarak kabul edilen ABD’de, 350’den fazla dil konuşulmakta.
Birleşik Krallık’ta da benzer bir durum söz konusu. Ülkenin bir bütün olarak resmi dili yoktur ancak Galce Galler’de resmidir, İrlandaca ile İskoç Galcesi Kuzey İrlanda ve İskoçya’da bir dereceye kadar resmî tanınırlığa sahiptir. İngiltere 11. yüzyılın ortasından itibaren yaklaşık 250 yıl Fransızların (Normanlar) işgali altında kaldı. O dönemde resmi dil olarak kullanılan Fransızcadan İngilizceye 7000 kadar sözcük ödünçlenmiştir.
Amerika Birleşik Devletleri, Avustralya, Birleşik Krallık gibi bazı ülkelerde İngilizce, ulusal “de facto” (fiili) dildir ancak anayasada tanınan resmi dilleri yoktur. İlginçtir, İngilizce 67 ülkede resmî dil olmuş ama ABD, Avustralya, Birleşik Krallık’ta olamamış.
halilocakli@yahoo.com
