1. Gürcistan’daki protestoları ne tetikledi?
İktidar parlamento seçimlerini kazanıp muhalefet hile yapıldığını iddia ettikten sonra bile ülkede büyük protesto olmamıştı. Ancak son protestoların doğrudan nedeni, iktidardaki *Gürcü Rüyası* partisinin, ülkenin Avrupa Birliği’ne (AB) katılım müzakerelerini 2028’e kadar dondurma kararı oldu. Bu adım, Gürcistan’ın uzun zamandır sürdürdüğü AB üyeliği hedeflerini baltalamak olarak değerlendirildi. Gençler ağırlıkta olmak üzere Gürcistan halkının büyük bir kısmı, Avrupa ile entegrasyonu siyasi istikrar ve ekonomik kalkınma için hayati önemde görüyor.
2. AB, Gürcistan’ın kararına nasıl tepki verdi?
Avrupa Birliği, bu kararı bir geri adım olarak nitelendirerek hayal kırıklığını dile getirdi. Brüksel, Gürcistan’ın üyelik için gereken reformlarda yavaş kaldığını uzun süredir ifade ediyor. Bu karar, Gürcistan’a sağlanan mali yardımın bir kısmının dondurulmasıyla sonuçlandı. ABD de artık Gürcistan’ı “stratejik partner” görmediğini duyurdu.
3. Gürcistan için AB üyeliği neden bu kadar önemli?
AB üyeliği, Gürcistan için hem jeopolitik hem de ekonomik bir dayanak noktası anlamına geliyor ve muhaefet tarafından “ülkeyi Rusya’nın etkisinden uzaklaştırma” hedefinin simgesi. 2008’deki Rus-Gürcü Savaşı’ndan sonra, Saakaşvili yönetiminde Gürcistan, egemenliğini güçlendirmek ve modern, demokratik bir toplum oluşturmak amacıyla Batılı kurumlarla yakın ilişkiler kurmaya çalıştı. Ancak “Gürcü Rüyası” partinin lideri milyarder iş insanı İvanaşvili, Rusya ile dengeli ilişkiler yanısı olarak Batı ile ilişkilere sırtını dönmeye başladı. Ukrayna yaptırımlarına da katılmadı.
4. Krizde iktidar partisinin rolü nedir?
2012’den bu yana iktidarda olan *Gürcü Rüyası* partisi, kamuoyunda Avrupa yanlısı bir duruş sergilese de ülkeyi Rusya’ya yakınlaştırmakla suçlanıyor. Eleştirenler, partinin son kararlarının Gürcistan’ın demokratik gelişimini engellediğini ve Batılı müttefikleriyle bağlarını zayıflattığını savunuyor.
5. Tiflis’te protestolar nasıl başladı?
Tiflis’te parlamentonun önünde binlerce kişinin toplandığı büyük çaplı gösteriler başladı. Protestolar, polisin biber gazı ve tazyikli su kullanarak müdahale etmesiyle şiddetlendi. Göstericiler ise taş ve havai fişeklerle karşılık verdi. Bazı göstericiler parlamentonun bir bölümünü ateşe verdi.
6. Protestocuların talepleri neler?
Protestocular, hükümetin istifasını, AB müzakerelerinin dondurulması kararının iptal edilmesini ve Avrupa ile entegrasyona yönelik adımların hızlandırılmasını talep ediyor. Ayrıca erken seçim çağrısında bulunarak iktidar partisinin seçim zaferini meşru saymıyorlar.
7. Cumhurbaşkanı Salome Zurabişvili’nin rolü nedir?
Görev süresi 16 Aralık’ta sona erecek olan Cumhurbaşkanı Zurabişvili, protestoculara açık destek verdi. Zurabişvili, parlamentoyu gayrimeşru ilan ederek istifa etmeyi reddetti. Cumhurbaşkanı, *Gürcü Rüyası* partisini ülkenin anayasal AB entegrasyon taahhüdünü ihlal etmekle suçladı.
8. Uluslararası toplum nasıl tepki verdi?
ABD ve AB, Gürcistan’daki siyasi duruma ilişkin endişelerini dile getirdi. Washington, hükümeti protestoculara karşı aşırı güç kullanmakla eleştirirken, AB, demokratik reformların önemini vurguladı. Yorumcular, görece sessiz kalan Rusya’nın istikrarsızlıktan fayda sağladığını düşünüyor.
9. Bu kriz, Gürcistan’ın önceki siyasi çalkantılarıyla nasıl karşılaştırılabilir?
Gürcistan, 2003’teki Gül Devrimi ve 2007’deki seçim hilelerine karşı protestolar gibi birçok siyasi kargaşa yaşadı. Ancak bu kriz, AB entegrasyonu ve ülke içindeki Batı yanlısı ve Rusya yanlısı güçler arasındaki açık çatışma açısından farklı bir yerde duruyor.
10. Bu krizin olası sonuçları neler?
Kriz, hükümetin bazı talepleri karşılaması ya da tam bir siyasi değişimle sonuçlanabilir. Protestolar devam ederse, *Gürcü Rüyası* erken seçim çağrısı yapmak zorunda kalabilir. Ancak uzun süren bir çıkmaz, Gürcistan’ın Avrupa ile bağlarını daha da zayıflatabilir ve ülkedeki kutuplaşmayı derinleştirebilir.
Fotoğraf: Sputnik
