Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski’nin halk arasında ne kadar desteğe sahip olduğu konusu, ABD Başkanı Donald Trump’ın “yüzde 4” açıklamasıyla bir kez daha gündeme geldi.
Trump geçen hafta Zelenski’ye desteğin yüzde 4 kadar düşük bir seviyede olduğunu iddia ederek ülkede yeniden seçimlere gidilmesi çağrısı yapmış, Zelenski ise, Kiev Uluslararası Sosyoloji Enstitüsü’nün (KIIS) kendisine desteği yüzde 57 gösteren anketine atıfta bulunarak “Şu an beni değiştirmek isteyen varsa bu mümkün olmayacak” demişti.
KIIS’ın Şubat ayı başında bin kişiyle yaptığı ankette Zelenski’ye destek ülkenin tüm bölgelerinde yüzde 50’nin üstünde görünüyordu. Trump bu meydan okumaya sert karşılık verdi, Zelenski’yi “seçimsiz diktatör” diye nitelendirdi.
Trump’ın yakın çevresinde yer alan teknoloji milyarderi Elon Musk da KIIS’ın Trump yönetiminin hedef tahtasındaki ABD Uluslararası Kalkınma Ajansı’ndan (USAID) para aldığını iddia ederek kuruluşu taraflı olmakla suçladı. KIIS Direktörü Anton Hruşezkyi ise bu iddiayı reddederek anketi kendi girişimleriyle düzenlediğini savundu.
Ukrayna yönetimi, başka bir açıklamada Zelenski’ye desteğin yüzde 65 civarında olduğunu savundu. Bu iddiaya kaynak gösterilmese de Ukraynalı kamuoyu araştırma ensitüsü “Rating”in anketinden bahsedildiği anlaşılıyor. Rating’in 20-21 Şubat tarihlerinde bin 200 kişi ile yaptığı ankette üçte bire yakın kesim Ukrayna liderine güveninin tam olduğunu belirtirken diğer üçte birlik kesim “az ya da çok güvendiğini”, yaklaşık yüzde 34’lük kesim de hiçbir şekilde güvenmediğini belirtiyordu. Anket ayrıca Zelenski’ye desteğin Rusya’nın 24 Şubat 2022’deki işgali sonrasında ilk kez iyiye gittiğini gösteriyordu. Zelenskiy’e destek geçen yıl Kasım ayında yüzde 53, Ocak ayında da yüzde 57 çıkmıştı.
KIIS Direktörü sosyolog Anton Hruşezkyi, Trump’ın telaffuz ettiği yüzde 4 oranına şüpheli yaklaşıyor. DW’ye konuşan Hruşezkyi, “Zelenski’nin icraatına destek ile kendisine duyulan güven farklı kategoriler. Bu nedenle anketlerde bu iki soruyu ayırıyoruz. Zelenski’nin icraatına destek, yaptığımız diğer anketlerde de kendisine duyulan güvenden birkaç puan daha fazlaydı” diyor.
Zelenski’ye duyulan güvenin yeniden arttığını kendilerinin de anketlerde gözlemlediğini belirten Hruşezkyi, ancak bunun daha öncekiler gibi kısa vadeli bir artış olabileceğini kaydetti. Ukraynalı sosyolog, “Devlet Başkanı dış politika bağlamında değerlendirildiğinde, örneğin konferanslarda konuşup Batı’dan yardım aradığında destek yükseliyor. Ancak yolsuzluklar ya da askere almalar gibi iç politik konular ağır bastığında destek düşüyor” değerlendirmesinde bulundu.
Ancak Ukrayna’da kamuoyu araştırmacılarının anket yapabileceği alanlar kısıtlı. Rusya’nın ilhak ettiği dört bölge Kiev yönetiminin kontrolü dışında. Aynı şekilde anketler, savaştan yurt dışına kaçan 6 milyondan fazla Ukraynalı’nın görüşlerini de yansıtmıyor.
KIIS Direktörü Hruşezkyi, “Ukrayna telekomünikasyon şebekesinin kapsama alanındaki işgal altındaki bölgelerde telefonla anket yapma imkânı hâlâ var. Ancak kapsama alanı dışındaki bölgelerde yüz yüze anket çok tehlikeli olduğundan anket yapılmıyor” dedi.
Kiev’deki Mohyla Akademisi’nden siyaset bilimi profesörü Oleksey Haran, işgal altındaki bölgelerdeki Ukraynalıların görüşlerinin anketleri ne yönde etkileyeceğini kestirmenin zor olduğunu belirtiyor. Bu kişilerin Ukrayna seçimlerinde oy kullanabilmesinin muhtemel olmadığına işaret eden Haran, bu nedenle görüşlerinin Devlet Başkanının meşruiyeti konusunda etki yaratmayacağını kaydediyor.
ABD Başkanı Donald Trump gibi Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin de Ukrayna’da seçimler düzenlenmesinden yana mesajlar veriyor. Zelenski’nin görev süresinin dolmasına rağmen ülkede hâlâ seçimler düzenlenmemesine işaret eden Putin, olası bir barış anlaşmasını Ukrayna’yı temsil eden meşru bir liderle imzalamak isteyeceklerini vurgulamıştı.
Putin, Trump’ın yüzde 4 açıklaması sonrasında da “Yüzde 4 ya da kaçsa, asıl önemli olan şey destek oranı değil. Asıl önemlisi, bizim elimizdeki verilere göre Zelenski’ye desteğin, belki de en yakınındaki rakibinin, yani Londra’ya gönderilen eski Genelkurmay Başkanı Bay Zalujnı’nın yarısı düzeyinde olmasıdır” dedi.
KIIS Direktörü Hruşezkyi, bu tür karşılaştırmaların uygunsuz olduğu görüşünde. İngiltere Büyükelçiliği görevine atanan Valeriy Zalujnı’nın siyasî bir hedef açıklamadığına işaret eden Hruşezkyi, “Buna rağmen kendisi ve diğer komutanlar olası seçimlerle ilgili anketlere dahil ediliyor. Halkın büyük güven duyduğu ordu mensuplarının diğer adayların oyunu azaltma potansiyeli, ortaya çıkan tabloyu çarpıtabiliyor” değerlendirmesinde bulunuyor.
2019’daki seçimlerle göreve gelen Zelenski, Rusya’nın Ukrayna’ya saldırdığı Şubat 2022’de olağanüstü hal ilan etmişti. OHAL şartları altında seçim düzenlenemediği için 2024 Mayıs ayında yapılması gereken seçimler yapılmadı.
Kamuoyu araştırmaları enstitüsü SOCIS’in yaptırdığı ve kısa süre önce sonuçları “Ukrajinska Pravda” gazetesinde yayımlanan ankette “Yakında devlet başkanlığı seçimleri düzenlense kimi seçerdiniz?” sorusuna yüzde 27,2’lik kesim Zalujnı yanıtını verdi. Zelenski’yi ikinci dönem için göreve seçmek istediğini söyleyenlerin oranı yüzde 15,9 oldu.
İlgili haber:
***
Medya Günlüğü sosyal medya hesapları:
