Bazı insanlar var ki yapay zekâ olduklarından kuşku duyuyorum, çok yönlüler, çok çalışıyorlar, mağaralarımıza yansıyan gölgelerin ötelerini görebiliyorlar
Oysa yapay zekâlar böyle mi ki? Bazı yapay zekâlar var ki “herhalde karşımdaki insan” diyorum, o kadar hata yapıyorlar ki, “bu kadar hata ancak insanda olur” diyorum. Gelecek, beyin implantlarında. Yapay zekâyla doğal zekâ hibritlenecek. Kimin daha zeki olduğunun bir önemi kalmayacak. Parçalardan değil bütünden bir zeka doğacak.
Teknik olarak nasıl bir gelecek bizi bekliyor? Artık tasarımcılara, site oluşturuculara, hatta mobil uygulama yazılımcılarına gerek kalmayan bir gelecek. Canva gibi şablondan tasarım yapan programların devamı gelecek. Şimdiden paralı sürümlerle kendi mobil uygulamanızı yapmak olanaklı.
Böyle dedik ama herkes bunları yapabilecek mi? Yapamayacak. Toplum daha önce de teknolojiye yatkınlar ve olmayanlar diye bölünmüştü; fakat bu sefer fark daha da açılacak. Yapay zekâyı kullanabilenler, tasarıma, programlamaya vb. para ödemeyecekleri için, büyük kazançlar elde edecek. Hatta bu işlerden para kazanmaya da başlayacaklar.
E-devlet bir kırılma noktasıydı, mobil bankacılık da öyle. Herkes bu ikiliye alışamadı. Daha fazla teknik beceri gerektiren durumlarda, bu farkın açılmasıyla, yapay zekâ üreticileriyle yapay zekâ tüketicileri ayrımı derinleşecek.
Telefon kullanıyoruz, bilgisayar kullanıyoruz ama bunların çoğumuz nasıl çalıştıklarını bilmez. Teknoloji ve özelde yapay zekâ, kitleler için bir kara kutu olmaya devam edecek.
İlla dini her şeye katacaksınız değil mi?.. Papa, etik yapay zekâ konusunda açıklama yapacağını duyurdu. Bre Papa sen etik uzmanı mısın? Etikle din aynı şey mi? Bilimsel bir konuda dinin hükmü ne olabilir? Bir benzerini bir yapay zekâ etiği kitabında görmüştüm.
Kitap çok iyi gidiyordu; sonlarda iki bölümü ilahiyata ayırdılar. Bilim insanları da din hakkında yorum yapsa kıyameti koparırsınız. İnanç, bireyseldir; öyle kalmalıdır. Din ne kadar kurumsallaşırsa insanlığa o kadar zarar verir; çünkü birilerini kapsadığı her zaman başkalarını düşmanlaştırarak dışlar.
Öte yandan, Papa’nın yorum yapabileceği başka bir konu var: Sanki kıtlığı varmış gibi bir rahip robot yapmışlar. O da dinle uyumlu olmayan sözler sarf etmiş, cemaatin tepkisini çekmiş. Gelecekte rahip robotlar da yaygınlaşabilir. Budistlerin bu yönde denemeleri var.
Peki yapay zekâ nereye gidiyor? Bu konuda yapılan araştırmalarda dikkat çekici bulgular var: Bir kere, en ileri modeller çok pahalı. Bunun etkisini ücretsiz ve premium üyelik ayrımında görüyoruz. Ücretsiz üyelikte programın çok dar bir bölümü kullanılıyor, kullanıcıyı ücretsiz üyelikten premium üyeliğe geçirmek için büyük çaba sarf ediliyor.
Ama burada bir gerilim noktası var: Ücretsiz sürümde ne kadar çok özellik sunulursa, kullanıcı premium üyeliğe o kadar çok geçmeyi yeğliyor. Bunun çözümü kredi sistemi. Kullanıcıya ücretsiz sürümde çok az bir kredi veriliyor. Fakat bu, genellikle bir programı değerlendirmek için yeterli olmuyor. Yapay zekâ kimi alanlarda insanları geçti; kimilerinde henüz emekleme aşamasında. Bir diğer konu da, devlet-akademi-endüstri üçlüsünden kimin yapay zekâ çalışmalarında daha baskın olacağıydı.
Daha önce devlet ve akademi öndeyken, şimdi endüstri dikkat çekici bir ilerleme kaydediyor. Bu da yapay zekânın insanlık çıkarları zararına daha da ticarileşmesi eleştirisini getiriyor. Daha önce de belirttiğimiz gibi, şirket çıkarları bu araştırmalarda ön plana alınıyor.
Yapay zekâ uygulamalarında, ABD, şaşırtıcı olmayacak bir biçimde birinci sırada. Gerçekten de, incelediğimiz ve kullandığımız yapay zekâ araçlarının çoğu, ABD ürünü. Onu Çin, Fransa, Almanya ve Kanada izliyor; ancak ABD’yle aralarındaki fark çok büyük. Çin’in bu konuda büyük sıçrama yapması bekleniyor.
Bitirirken, birkaç yapay zekâ aracı önerisinde bulunalım:
Öncelikle en iyi sohbet robotu, Bing (https://www.bing.com/). Resim üretme seçeneği de var; çok ilginç resimler üretiyor.
Adobe Acrobat, 120 sayfayı aşmamak ve İngilizce olmak üzere, bir yapay zekâ eklentisine kavuştu.
Oluşturduğunuz kısa videolar için ses gerekirse, Free Sound’a bakabilirsiniz (https://freesound.org/). Bu, yapay zekâlı değil ama yine de işe yarar.
Chatlab’le çeşitli türlerde veri girerek kendi sohbet robotunuzu yapabilirsiniz (https://app.chatlab.com/).
Morphic, Bing’in bir benzeri, fakat bilgileri resimli olarak veriyor (https://www.morphic.sh/).
Son olarak, Summarize Tech, Youtube videolarını özetlemekte başarılı (https://www.summarize.tech/). Önce kaydı yazıya döküyor (transkripsiyon), sonra özetliyor.
Fotoğraf: Yapay zekâ ile oluşturulan Papa Francesco görseli.
ulasbasar@gmail.com
