İsveç merkezli düşünce kuruluşu Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü’nün (SIPRI) 2022 yılı küresel silah ihracatı raporu yayımlandı.
Rapora göre, listenin birinci sırasında yer alan ABD’nin 2018-2022 yılları arasında küresel silah ihracatındaki payı, önceki dört yıla göre yüzde 7 artış göstererek yüzde 40’a yükseldi. İkinci sıradaki Rusya’nın payı ise yüzde 22’den yüzde 16’ya geriledi. ABD ve Rusya’yı üçüncü sıradaki Fransa, dördüncü sıradaki Çin ve beşinci sıradaki Almanya izledi.
Küresel silah ihracatındaki payı 2018-2022 yılları arasında yüzde 1,1 olarak seyreden Türkiye, sıralamada 12’nci sırada yer aldı. Bir önceki dört yıllık zaman dilimiyle karşılaştırıldığında, Türkiye’nin küresel payının yüzde 0,5 arttığı gözlendi. Öte yandan iki zaman dilimi arasında Türkiye, silah ihracatını yüzde 69 dolayında artırdı.
Türkiye’nin silah ihraç ettiği ülkelerin başında Katar yer aldı. Söz konusu zaman diliminde Türkiye, silah ihracatının yüzde 20’sini Katar’a yaparken, yüzde 17’sini Birleşik Arap Emirlikleri’ne, yüzde 13’ünü ise Umman’a yaptı.
Silah ithalatı yapan ülkeler listesinde ise Türkiye 19’uncu sırada yer aldı. Söz konusu listede Hindistan ilk, Suudi Arabistan ikinci, Katar üçüncü sıralarda yer aldı. Türkiye’nin küresel silah ithalatındaki payı, 2018-2022 yılları arasında, yüzde 2,4’ten yüzde 1,3’e geriledi. Türkiye’nin toplam silah ithalatı, 2018-2022 zaman diliminde, önceki dört yıla göre, yüzde 49 oranında azaldı.
Raporda ayrıca, ABD’nin Türkiye’ye silah ihracatının 2013-2017 ve 2018-2022 yılları arasında azaldığı bilgisi yer aldı. Bu gelişmenin arka planında, iki ülke arasında yaşanan siyasi gerilimlerin yattığı belirtildi. Türkiye son dört yılda, ABD’den silah satın alan ülkeler sıralamasında 7’nci sıradan 27’nci sıraya geriledi.
ABD silahlarının yüzde 19’unu Suudi Arabistan’a satarken, yüzde 8,6’sını Japonya’ya ve yüzde 8,4’ünü de Avustralya’ya sattı. Küresel payı yüzde 4,2 olan Almanya’nın en çok silah sattığı ülkeler ise, yüzde 18 ile Mısır, yüzde 17 ile Güney Kore ve yüzde 9,5 ile İsrail oldu.
Küresel ihracattaki pay listesinde başı çeken ülkelerden ABD’nin toplam ihracatı yüzde 14 artarken, Fransa’nınki ise yüzde 44 arttı. Rusya (yüzde 31), Çin (yüzde 23) ve Almanya’nın (yüzde 35) ihracatlarında ise azalma meydana geldi.
Ukrayna üçüncü sırada
Rus işgali altındaki Ukrayna, silah transfer edilen ülkeler sıralamasında üçüncü sıraya yükseldi. Ukrayna, 2018-2022 zaman dilimi içerisindeki tüm veriler ele alındığında, 14’üncü sırada. Raporunda “silah ihracatı” yerine “silah transferi” terimini kullanmayı tercih eden SIPRI, bu tabirle hem silah ticareti, hem de ücretsiz askeri yardımları kast ediyor. Özellikle Ukrayna bağlamında, ihracat değil, yardım söz konusu.
Rusya’nın Sahara-Altı Afrika ülkelerine silah ihracatı yapan ülkeler arasında Çin’i geride bırakması da dikkat çekti. Rusya bu başarısını, Mali’ye yaptığı ihracata borçlu: 2020 ve 2021 yıllarındaki askeri darbelerden önce silahlarını aralarında Fransa ve ABD’nin de bulunduğu çeşitli ülkelerden alan Mali, darbelerden sonra Batı ülkelerinden ithalatını ciddi biçimde azalttı ve bu dönemde Rusya’dan yaptığı ithalatı artırdı.
(DW Türkçe)
