1915 olayları, Rusya’da da zaman zaman uzmanlar tarafından tartışılıyor. En çok dikkat çeken ise, Rusya’nın ünlü Kafkasya uzmanlarından siyaset bilimci Andrey Yepifantsev’in yaklaşımı.
Ama işin ilginç yanı, görüşlerini sık sık sosyal medya hesaplarından dile getirse de Rus uzman bu konuda Türk veya Azeri basınına açıklama yapmakta isteksiz. Bunun nedenini sorduğumda, “Ben kimsenin tarafında değilim. Doğrunun, objektif değerlendirmenin taraftarıyım. Dolayısıyla görüşümü sosyal medya hesabımdan açıklamayı tercih ediyorum” diyor.
24 Nisan 2015’de bir Rus kanalında Yepifantsev, “Evet 1915 olayları bir facia… Ama faciada çok sayıda sivil Türk de katledildi. Türkiye’nin doğusunda başlatılan Ermeni isyanlarında çok sayıda sivil Türk’ün katledilmesinin hesabını kim verecek” diye sormuştu.
Rus uzman Ekim 2017’de de, sosyal medya hesabında Ermenilerin sözde “soykırım”ın tanınması için Birleşmiş Milletler (BM) Uluslararası Adalet Divanı’na başvurmak istememelerinin nedeni için şunları yazdı:
“Sözde ‘soykırım’ın tanınması için herhangi bir ülkenin, parlamentosunun ve bir ülke liderinin konuyla ilgili açıklaması yeterli değil. Bunlar BM ilgili kurallarını ihlali anlamına geliyor. Çünkü BM tüzüğünde net bir şekilde, ‘Bir olayın soykırım olarak tanınmasına bazı ülkeler değil, BM Adalet Divanı karar verebilir’ yazıyor. Ermeniler ise on yıllardır BM mahkemesine başvurmak istemiyor. Çünkü bu mahkemede yüzde 100 kaybedeceklerini biliyorlar. Trajik olayların soykırım olarak tanınması için başvuracakları diğer uluslararası mahkemeleri de kaybedecekler. Bu çabalar boşuna. İnkar yasasının çıkarılması da saçmalık.”
Haziran 2016’da da Rus uzman benzer açıklamalarda bulundu:
“Gerçekten de ‘Ermeni soykırımı’ konusunda bazı şeyleri anlayamıyorum. Türkiye, soykırımın olup olmadığını netleştirmek için neden BM Uluslararası Adalet Divanı’na başvurmuyor? Ermeni tarafının neden başvuramadığı belli: Soykırımı kanıtlayamazlar. Peki Türkler neden bu konuya uluslararası hukuk çerçevesinde ebediyen nokta koymak için çaba göstermiyor? Türkler için alınacak kararın olumlu olma ihtimali neredeyse yüzde yüz.”
Rus uzman başka bir yazısında “Türklerin 1914-21 yıllarında 2 milyona yakın Ermeni insanını öldürdüğü ile ilgili şişirtilmiş rakamlar var. Ki bunlar kesinlikle şimdiye kadar kanıtlanmamış rakamlar. Türkler de aynı şekilde Ermenilerin kendilerine yaptığı katliamları kanıtlayabilir” diyor.
Yepifantsev, “Ermeniler için bu konu parçalanmış bir halkın birleştirilmesi açısından çok güçlü bir cıvata. Türkiye ve Azerbaycan’a yönelik dış politika baskı aletlerinin sınırlı olması nedeniyle Ermeniler için ‘soykırım’ çok önemli bir araç. Bunu durdurun, Ermenistan’la Ermeni diasporası arasındaki bağ zayıflar. Ermenistan’a destek azalır” diyor.
Haziran 2018’de de İsrail Parlamentosu Knesset’te sözde “soykırım”ın tanınmasını öngören tasarıyı geri çevirmesini yorumlayan Rus uzman, “Bu konu artık çok politize edildi. Zira bu konu Türkiye ile ilgili ilişkilerin durumuna bağlı. Herhangi bir ülkenin Türkiye ile ilişkileri kötüleşirse bu durumda o ülke ‘soykırım’ı tanıyor. Tam tersi ilişkiler iyileşirse o zaman tanımıyor. Hiç kimse bu konuda tarihi gerçeği araştırmak istemiyor” demişti.
Fuad Safarov, Moskova
