Hayatımda hiç kimseye açık mektup yazmadım ama bu kez şart oldu. İçeriği de Girne’nin antik limanının hali. Konu KKTC’de oldukça iyi biliniyor ama Türkiye’de çok kimsenin haberi yok.
KKTC yöneticileri uzun süredir kendi karar verme yetkilerini ve kaynak bulma görevlerini adeta Ankara’ya devretmiş olduğundan da, bu mektubu TC Kültür ve Turizm Bakanı’na hitaben yazıyorum. Evet başlayalım.
Sayın Mehmet Nuri Ersoy
Bakan
T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı
Atatürk Bulvarı No. 29
06050 Opera
Ankara –Türkiye
Konu: KKTC Girne Antik Limanı Restorasyon Çalışması
Girne, 8 Temmuz 2023
Sayın Bakan,
Girne Antik Limanı Altyapı, Çevre, Restorasyon Düzenlemesi ve Geliştirme Projesi Eylül 2022’de KKTC Turizm, Kültür, Gençlik ve Çevre tarafından ihaleye çıkarılmıştır. Projenin, 28 Kasım 2022 ile 30 Nisan 2023 arasında gerçekleştirileceği açıklanmıştır. Proje kapsamında altyapı, kanalizasyon, elektrik kablolarının yer altına geçirilmesi, limanda yol zemininin değiştirilmesi, yol aydınlatma, binaların yüzeylerinin restorasyonu ve çarpık yapıların kaldırılması yer almaktadır.
Yarım asrı aşkın bir zamandır hiçbir düzenleme ve restorasyon geçirmemiş olan antik limana el atılması limanda faaliyet gösteren esnaf, Girne halkı ve KKTC toplumu tarafından son derece olumlu karşılanmış ve desteklenmiştir. Hatta bu projenin neden hiçbir turizm faaliyetinin olmadığı korona döneminde yapılmadığı ve bu günlere bırakıldığı bile sorgulanmamıştır.
2023 Şeker Bayramı turizm hareketliliğinden faydalanamayacak olmasına rağmen, esnaf da bu dönemde zararı sineye çekmeyi kabul etmiştir. Ancak, restorasyon çalışmaları esnasında ortaya çıkan ve endüstriyel miras olarak tanımlanan bir dekovil hattı bahane edilerek inşaatta gecikmeler yaşanmaya başlanmıştır. Bilahare dekovil hattının nasıl korunacağı konusunda karar alınmış olmasına rağmen, restorasyon ihalesine proje olmaksızın başlandığından sorunlar devam etmektedir.
Örneğin, Ercan Havalimanı terminalinde pasaport ve gümrük alanlarının projelendirilmediğini son ana kadar fark etmeyen KKTC yönetiminin, bu kez de Girne Antik Limanı’nda elektrik altyapı projesinin olmadığını sonradan fark etmesi de gecikmeye neden olmuştur.
Şu anda ise ana konu, proje kapsamında limanı çevreleyen kıyı bandının ve yolun zemininin betonla kaplanmak istenmesinden kaynaklanmaktadır. Doğal olarak beton zemin Venedik döneminden kalan limana hiçbir şekilde uyum sağlamayacaktır.
KKTC Eski Eserler ve Müze Dairesi ve KKTC Turizm, Kültür, Gençlik ve Çevre Bakanlığı’nın bilinçsizce onay verdiği beton dökme çalışmaları, kamuoyundan gelen ciddi tepkiler nedeniyle durdurulmuştur. İlgili makamlar tarafından önce, projenin, zemine beton dökülmesi yöntemiyle devam etmesi halinde Eylül ayında, zeminin daha uygun ve estetik (kaldırım taşı vb) bir malzemeyle kaplanması halinde ise ancak 2024 Ocak – Şubat aylarında tamamlanabileceği söylenmiştir.
4 Temmuz 2023 tarihli KKTC Resmi Gazetesi’nde yayınlanan bir karar ile de zeminin aşağıdaki eklerde fotoğrafı bulunan doğal olmayan bir malzemeyle kaplanması uygun görülmüştür. Venedik döneminde bulunmayan bu malzemenin kullanılması da yine tartışmaya açıktır.
Öte yandan plansız ve projesiz başlandığı ortaya çıkan, gecikme ve yüksek enflasyon nedeniyle ayrılan bütçenin yetmesinin olanaksız olduğu bir ortamda, limanın uzun ve belirsiz bir süre kapalı kalacağı aşikardır. Yüklenici ile kamu arasında hukuksal sorunlar çıkması da çok muhtemeldir.
Sayın Bakan, sektörden gelen, başta Galata Kulesi, Kız Kulesi olmak üzere pek çok zorlu ve tartışmalı restorasyon çalışmasını başarıyla tamamlamış birisi olarak, konuya acilen el atmanız KKTC turizmine önemli katkılarda bulunacaktır. Tüm dünyadan, Türkiye’den ve Güney Kıbrıs’tan turist çeken, bu sayede döviz girdisi sağlayan veya yurtdışında yapılacak döviz harcamalarını ikame eden Girne Antik Limanı’nın vakit daha da geç olmadan yeniden faaliyete geçirilmesinin, ancak şahsen sizin, bu konularda deneyimi olan kadrolarınızın ve Türkiye Cumhuriyeti’nin ayıracağı mali kaynaklarla gerçekleşebileceği açıktır.
Konuyu gereği için ivedilikle bilgilerinize arz ederim.
Saygılarımla,
Alper Eliçin
Ek: Antik Liman’ın bugünkü halini gösteren fotoğraflar.
Son bir not: Girne Antik Limanı’nın beton zemin kaplamasıyla berbat edilmesini engelleyen sivil toplum kuruluşlarına (STK), sosyal medyada tepki gösterenlere, köşe yazarlarına KKTC halkı teşekkürü bir borç bilir. Aklını kullanan, analitik değerlendirme yapma kabiliyeti olan herkesin bu çabalara katkı koyması esastır. Bu kişileri, bazılarının yaptığı gibi “ağzı olan konuşuyor” diye kritize etmek doğru değildir. Halkı koyun gibi görmekten vazgeçmeliyiz. Demokratik toplumlarda sivil toplumun görüşlerini ortaya koyması ve yetkili kamu kuruluşlarının bu fikirleri analiz ederek, gerekirse STK’larla birlikte çözüm üretmesi esastır.
Limanın yarım bırakılmış hali-1
Limanın yarım bırakılmış hali-2
İmalatına başlanılan, sonra durdurulan beton zemin
26.6.2023 tarihli Taşınmaz Eski Eserler ve Anıtlar Yüksek Kurulu Kararı
Not: Bu yazım ilk olarak noktakibris.com sitesinde yayınlanmıştır.
