İran’ın başkenti Tahran’daki üçlü zirveye katılan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Rusya Devlet Başkanı Putin ve İran’ın dini lideri Ali Hamaney ile de bir araya geldi.
Erdoğan, Türkiye-İran-Rusya zirve toplantısının açılışındaki konuşmasında, “Milli güvenliğimize kast eden şer odaklarını Suriye’den söküp atmakta kararlıyız” dedi ve şunları söyledi:
“Bu formatta en son 2019’da Ankara’da bir araya gelmiştik. Önümüzdeki dönemde İnşallah daha sık görüşme fırsatı bulacağız. Terör örgütleriyle mücadelemiz her daim sürecektir. PKK, YPG, hepimizin ortak meselesidir. Bugüne kadar sergilediğimiz işbirliğini sürdürerek bu hedeflere birlikte ulaşacağımıza inanıyorum. DEAŞ, PKK, YPG ve diğer tüm terör örgütleriyle mücadele kesintisiz sürdürülmelidir.
Suriye halkına yapılacak en büyük iyilik, bölücü terör örgütünün işgal ettiği topraklardan sökülüp atılmasıdır. Türkiye güney sınırı boyunca terörden arındırdığı bölgelerle sivil kaybını korumuş, hem de Suriye toprak bütünlüğüne önemli destek vermiştir. “Milli güvenliğimize kast eden şer odaklarını Suriye’den söküp atmakta kararlıyız.
Bu sürecin nasıl hızlandırılabileceğini ve nasıl adımlar atılabileceğini istişare edeceğiz. Suriye halkının ihtiyaçlarının kesintisiz idame ettirilmesi hepimiz için öncelik taşıyor.
(Suriye’de terörle mücadele) Astana garantörleri olarak Rusya Federasyonu ve İran’dan beklentimiz, bu mücadelede Türkiye’ye destek olmalarıdır.
Bölgemizin geleceğinde bölücü teröre ve uzantılarına yer olmadığının kesin olarak anlaşılması gerekiyor.
Suriyeli sığınmacıların ülkelerine gönüllü, güvenli ve onurlu geri dönüşleri de Astana sürecinin önemli gündem maddelerinden biridir.
Suriyelilerin topraklarına güvenli, onurlu geri dönüşü temin edilmelidir.
“Önümüzdeki dönemde de eli kanlı terör örgütlerine yönelik tavizsiz mücadelemizi sürdüreceğiz.
“Suriyeli sığınmacıların ülkelerine gönüllü, güvenli ve onurlu geri dönüşleri de Astana sürecinin önemli gündem maddelerinden biridir.
Terör örgütlerinin sınırlarımızdan tamamen 30 km öteye çekilmesi zamanında yapılması. Tel Rıfat ve Münbiç terör yatağı haline dönüşmüştür. Terör yuvalarının temizlenmesi çoktan gelmiştir. Anayasa Komitesi gayretlerimiz sonucu faaliyete geçmiş bugüne kadar 8 defa toplanmıştır. Önümüzdeki hafta yapılması planlanan 9. toplantının ertelenmesi üzücüdür. Unutmayalım ki Anayasa Komitesi’nin başarısızlığı Astana sürecinin başarısızlığı olarak görülmektedir. Toplantı, BM’nin kolaylaştırıcılığıyla BM merkezlerinden birinde görüşülerek sağlanmalıdır.
Suriye’deki krizi biz çıkarmadık. Külfetinin de sadece bizler tarafından yüklenilmesini beklemek adil değildir.
Değerli dostum Putin’in müteakip zirvemize ev sahipliği yapma teklifini memnuniyetle karşılıyorum.”
Putin’le görüşme
Putin’le baş başa görüşme öncesi basın mensuplarına konuşmasına teşekkürlerini ileterek başlayan Erdoğan, yüz yüze görüşmedikleri süreç içinde Rusya ile diplomasiyi telefonla sürdürdüklerini belirtti.
Bugün de Astana formatında bir araya gelinmesinin çok büyük bir avantaj olduğunu vurgulayan Erdoğan, şunları söyledi:
“Dışarıda da dostları gördük. Gerçekten bugün yoğun bir gündemi sizlerle paylaşacağız. İnanıyorum ki bu süreç içerisinde hakikaten arabuluculuk formatında da Rusya’nın yaklaşım tarzı olumlu istikamette sürüyor. Son İstanbul görüşmelerinde de Rus heyetinin yaklaşım tarzı çok olumluydu. Buradan alacağımız netice, tüm dünyayı da olumlu etkileyecektir. Ben şahsım, heyetim adına teşekkür ediyorum. Görüşmelerimizin verimli geçeceğini umuyorum.”
Putin, Cumhurbaşkanı Erdoğan ile yaptığı görüşmede Ukrayna’nın Karadeniz limanlarından tahıl ihracı ile ilgili tüm sorunların henüz çözülmediğini, ancak ilerleme olmasının zaten iyi bir gelişme olduğunu söyledi.
Türk mevkidaşına ‘gıda sorunları, Karadeniz üzerinden tahıl ihracı ile ilgili sorunları konusunda müzakereler için Türk platformu sağlamada arabuluculuk yapma çabalarından’ dolayı teşekkür eden Putin, “Sizlerin arabuluculuğunuzla ilerleme kaydettik. Doğru, tüm sorunlar henüz çözülmedi, ancak ilerleme olması zaten iyi bir gelişme” diye konuştu.
Rus lider, Suriye çözümü ile ilgili konuların da ele alındığı görüşmede, “Suriye çözümü ile ilgili de birçok konu var, umut vaat eden büyük ikili projeler ilerliyor ve gelişiyor. Görüş alanımızdaki bir diğer önemli konu da Karabağ sorununun çözümü” diye konuştu.
Bu yakınlarda düzenlenen Hazar Zirvesi kapsamında Azerbaycan Devlet Başkanı Aliyev ile görüştüğünü hatırlatan Putin, Erdoğan’a, “Sizlere çok selamları var” dedi ve ekledi: “Çok geniş bir gündemimiz var.”
Erdoğan’ı gördüğüne sevindiğini de ifade eden Putin, “Neredeyse bir yıldır görüşmüyorduk” dedi.
Türk lider ise buna yanıt olarak, “Telefonda sık sık görüştük” diye konuştu.
Putin ise bunun üzerine, “Evet, doğru, bu iyi. Meslektaşlarımız da sürekli olarak görüşme halinde” diye konuştu.
Rusya ve Türkiye arasındaki ilişkilerin ‘her şeye rağmen geliştiğini, ticaret hacminin kayda değer bir hızla büyüdüğünü’ söyleyen Putin, ayrıca biriken çok konu olduğu için Astana formatındaki üçlü zirve kapsamında Erdoğan ile kendisinin ikili bir görüşme yapma fırsatı bulduğundan duyduğu memnuniyeti dile getirdi.
İki liderin Rusya’nın Ukrayna operasyonunun başladığı günden bu yana ilk yüz yüze görüşmesi, Tahran Uluslararası Konferans Salonu’nda gerçekleşti. Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Putin en son 29 Eylül 2021’de Rusya’nın Soçi kentinde yüz yüze görüşmüştü.
Hamaney’le görüşme
Cumhurbaşkanı Erdoğan, Tahran’da İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi ve İran’ın dini lideri Ayetullah Ali Hamaney ile de bir araya geldi.
Görüşme sonrasında Hamaney’in resmi sosyal medya hesabından yapılan açıklamada, “Türkiye’nin Suriye’nin kuzeyinde yapacağı herhangi bir askeri operasyon Suriye için, Türkiye için ve bölge için zararlı olacak ve sadece teröristler için faydalı olacaktır” denildi.
Açıklama şu şekilde devam etti:
“Böyle bir saldırı Türkiye’nin Suriye hükümetinden beklediği siyasi eylemi de yerine getirmeyecek. Terörizm ile mutlaka mücadele edilmelidir. Biz de elbette Türkiye ile terörizme karşı mücadelede iş birliği yaparız. Suriye meseleleri diyalogla çözülmeli ve İran, Türkiye, Suriye ve Rusya müzakere ile bu meseleyi bitirmelidir.”
(Sputnik, BBC Türkçe)
Fotoğraf: Cumhurbaşkanlığı
