Suriye’de rejim karşıtı dinci silahlı grupların başkent Şam’da kontrolü ele geçirmesiyle ülkeden kaçan Beşar Esad’ın 24 yıllık, Baas Partisi’nin ise toplamda 61 yıllık iktidarı son buldu. Esad, son yıllarda kendisine verdiği destekle iktidarda kalmasını sağlayan Rusya’ya sığındı.
Türkiye dahil pek çok ülkenin “terör örgütü” listesinde yer alan Heyet Tahrir eş-Şam’ın (HTŞ) liderliğindeki militanların 27 Kasım’da başlattığı saldırı iki haftadan az bir sürede başkente ulaştı. Ülkenin ikinci büyük kenti Halep’in ardından Hama ve Humus’u neredeyse savaşmadan ele geçiren militanlar Şam’ı da aldı.
Kaçan Esad’ı taşıyan uçağın düşmüş olabileceği söylentilerinin ardından devrik Suriye liderinin Moskova’ya sığındığı ortaya çıktı. TürkRus.Com’un haberine göre, Esad ailesiyle birlikte Moskova’ya ulaştı ve Rusya kendisine insani nedenlerle sığınma hakkı tanıdı. Kremlin’den bir kaynağa dayandırılan bu bilgi, TASS tarafından duyuruldu ve daha sonra RIA Novosti tarafından da doğrulandı.
“Suriye Cumhurbaşkanı Esad, ailesiyle birlikte Moskova’ya geldi. Rusya, insani nedenlerle kendilerine sığınma sağladı” diyen kaynak, silahlı muhalefet liderlerinin Rusya’nın Suriye’deki askerî üsleri ve diplomatik temsilciliklerinin güvenliğini garanti ettiğini belirtti. Ayrıca, Moskova’nın Suriye halkının çıkarlarını korumak adına siyasi diyaloğun sürmesini umduğunu vurguladı.
Suriye’de Baas Partisi iktidarı 1963 yılında darbeyle ele geçirmiş, Hafız Esad (fotoğrafta önde sağda) başka bir darbeyle 1971 yılında yönetime gelmiş, ölümünün ardından 2000 yılında yerine oğlu Beşar Esad geçmişti. Böylece, Suriye’de 2011 yılında başlayan iç savaş 13 yıl sonra Esad’ı koltuğundan etmiş oldu.
“Zalim kaçtı”
Bu gelişme öncesinde HTŞ sabah saatlerinde, örgütün Telegram kanalından Şam’a girdiklerini bildirdi. Açıklamada Esad’ın ülkeden kaçtığı ilan edilirken, ülke dışındaki Suriyelilere “Özgür Suriye’ye” dönmeleri çağrısı yapıldı ve Şam’ın “zalim”den kurtulduğu belirtildi.
Örgüt “Zalim Beşar Esad kaçtı ve Şam kentini özgür ilan ediyoruz. Baas yönetimi altındaki 50 yıllık baskı ve 13 yıldır işlenen suçlar ve zorla evinizden edinilmenizden sonra, bugün Suriye’de bu karanlık dönemin bittiğini ve yeni bir dönemin başladığını ilan ediyoruz” dedi.
Daha önceki kentlerde olduğu gibi Esad yanlısı güçler Şam’da da kritik noktalardan çekildi. Suriye ordusunun bıraktığı yerler arasında Savunma ve İçişleri bakanlığı binalarıyla Şam Uluslararası Havaalanı da bulunuyordu.
Milliyet’e göre, Şam’da rejimle özdeşlesen ve işkenceleriyle bilinen Sednaya Hapishanesi’ndeki tutuklular cezaevini basan göstericiler tarafından kurtarıldı.
20 Ocak’ta ABD’de başkanlık koltuğuna oturacak Donald Trump, Suriye’deki gelişmelerle ilgili Truth Social platformundan yaptığı açıklamada, “Suriye darmadağın ama bizim dostumuz değil. ABD’nin bu meseleyle işi yok. Bu bizim savaşımız değil. Bırakın ne oluyorsa olsun. Müdahil olmayın” diye yazdı.
Rusya’nın açıklaması
Sputnik’in haberine göre, Rusya Dışişleri Bakanlığı, Esad’ın muhaliflerle yapılan müzakereler sonucunda iktidarın barışçıl yolla devredilmesi talimatı vererek görevi bırakma ve ülkeden ayrılma kararı aldığını vurguladı. Rusya’nın söz konusu müzakerelere katılmadığının altını çizen Rus Dışişleri, “Bununla beraber, müdahil tüm taraflara, şiddet kullanmayı reddetme ve tüm idari sorunları siyasi yollardan çözme çağrısı yapıyoruz” dedi.
“Bu bağlamda Rusya, Suriye muhalefetinin tüm grupları ile temas halindedir. Suriye toplumundaki tüm etnik ve mezhepsel güçlerin görüşlerine saygı gösterme çağrısı yapıyoruz, BM Güvenlik Konseyi’nin oybirliğiyle kabul edilen 2254 sayılı kararına dayalı kapsayıcı bir siyasi süreç oluşturulmasına yönelik çabaları destekliyoruz” diye devam eden bakanlık, BM Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen’in Cenevre’de Suriyeli taraflar arasında kapsayıcı müzakerelerin düzenlenmesine yönelik inisiyatifi kapsamında bu yaklaşımların BM ve tüm ilgili aktörler tarafından dikkate alınmasını beklediklerinin altını çizdi.
Fotoğraf: Wikipedia
