Sudan’da 2013 yılında hükûmet tarafından paramiliter güç olarak kurulan Hızlı Destek Güçleri (RSF) ile Sudan ordusu arasında uzun süredir var olan gerginlik, 15 Nisan 2023 Cumartesi sabahı Hartum’da silahlı çatışmalara yol açmıştır.
Gelişmelerin arka planını şöyle özetlemek mümkün:
Sudan’da 2019 yılında Ahmed Awad Ibn Auf komutasındaki askerler Ömer El Beşir’i devirerek iktidara el koymuştur. Darbe sonrasında Geçici Askerî Konsey kurulmuş ve ülkede “olağanüstü hâl“ ilan edilmiştir. Geçici Askerî Konsey yönetiminde ülkedeki tansiyon düşmemiş, devam eden protestolarla birlikte çok sayıda sivil öldürülmüştür. Geçici Askerî Konsey ile protestocuların liderleri arasında sivil yönetime geçiş ile ilgili bazı kararlar alındıysa da bunlar gerçekleşmemiştir. Neticede Sudan 25 Ekim 2021 tarihinde yeni bir darbeyle karşı karşıya kalmıştır. Bu darbe sürecinde ise RSF’nin Hartum sokaklarında yer aldığı bilinmektedir.
RSF’ye biraz değinmek gerekirse; oluşum 2013 yılında Sudan hükûmeti tarafından alınan bir kararla Sudan ordusuna paralel bir oluşum olarak kurulmuştur. RSF’nin kökeninde, Sudan hükûmetinin geçmişte isyanları bastırmak için kullandığı silahlı bireylerden oluşan Cancavid milislerinin yer aldığını da söylemek mümkündür. RSF, Darfur’daki savaş haricinde uluslararası alanda da önemli misyonlarda bulunmuştur. Örneğin, Hafter güçlerini desteklemek için Temmuz 2019’da yaklaşık bin kadar RSF Askerî Libya’ya gönderilmiştir. Ayrıca Yemen iç savaşında da Sudan ordusu ile beraber, Suudi Arabistan liderliğindeki Arap koalisyon güçleri arasında yer almıştır.
Sudan’da siyasi ve askerî krizler devam ederken RSF’nin Hartum, Merowe ve El-Obeid’deki havalimanları ile başkanlık sarayını kontrol ettiği bilinmektedir. RSF, Sudan ordusu yanında yardımcı bir güç olarak bilinse de aslında bu iki oluşum arasında derin bir güç mücadelesi de mevcuttur. Yakın geçmişte RSF’nin orduya dahil edilmesine yönelik bir reform tartışması da gündeme gelmiştir. Ancak bu reformun nasıl gerçekleştirileceği, yeni askerî sistemin nasıl oluşturulacağı konusunda bir karara varılamamıştır. Bu belirsizlik içerisinde ordu birimleri ve RSF arasında dönem dönem gerginlikler yaşanmıştır.
Bu yüksek tansiyonlu sürecin sonunda 15 Nisan’da Hartum’da yine silah sesleri yankılanmıştır.
(Dr. Huriye Yıldırım Çınar, tasam.org)
Makalenin tamamını okumak için tıklayın
Görsel: Sözcü.
