Belaruslu bir aracının, Batılı lüks ürünlerin fiyatını düşük göstererek Rusya’ya ithal ettiği ileri sürülüyor.
Moscow Times gazetesinde yer alan habere göre, Belarus Devlet Başkanı Aleksandr Lukaşenko’ya yakın olduğu iddia edilen bir iş insanıyla bağlantılı söz konusu aracı, yaptırımları aşmak için gümrük belgelerinde fiyatları düşük beyan ederek lüks ürünleri Rusya’ya gönderiyor.
Konuyla ilgili iddiayı ortaya atan muhalif Belarus Araştırmacı Gazetecilik Merkezi (BIC) oldu.
BIC, bu yöntemin yalnızca ABD ve AB yasaklarını ihlal etmekle kalmadığını, aynı zamanda Belarus bütçesini vergi ve gümrük gelirlerinden mahrum bıraktığını belirtti.
Soruşturma, Litvanyalı araştırmacı gazetecilik platformu Siena ve Rusya merkezli Chronicles Media ile iş birliği içinde, siber aktivist grup CyberPartisans’ın desteğiyle yürütüldü.
Haberde, “Hiç yepyeni, orijinal bir Balenciaga ceketi 4 dolara ya da Dolce & Gabbana markalı bir yeleği 6,5 dolara gördünüz mü? Gümrük belgelerine göre, Belarus merkezli bir şirketin AB’den Rusya’ya gönderdiği lüks giysiler için beyan ettiği fiyatlar bu seviyede” denildi.
Şubat 2022’de Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik işgalinden sonra Christian Dior, Louis Vuitton ve Gucci gibi pek çok Batılı lüks marka Rusya’daki faaliyetlerini askıya almıştı.
11 Mart 2022’de ABD Ticaret Bakanlığı, toptan satış fiyatı parça başına 1.000 doları aşan lüks ürünlerin (giysi, ayakkabı, çanta ve parfüm dahil) Rusya ve Belarus’a ihracatını yasakladı. AB ise dört gün sonra benzer bir yasak getirdi ancak fiyat eşiğini parça başına 300 euro olarak belirledi.
Haziran 2024’te AB, Belarus’un savaşta Rusya’ya destek verdiği gerekçesiyle kısıtlamaları Belarus’a yönelik lüks ürün ihracatını da kapsayacak şekilde genişletti.
Ancak bu kısıtlamaların etrafından dolanmanın yolları var. Facebook’ta kendisini Belcargo olarak tanıtan bir şirket, AB’den Rusya’ya “fiyat sınırlaması olmadan” teslimat vadederek şunları yazdı:
“Fiyat avantajı: Ürün teslimatını bizim aracılığımızla sipariş eden alıcılar, 1.000 euroyu aşan ürünlerde gümrük vergisi ödemez. Bu durum, fiyatları bu eşiği büyük ölçüde aşan lüks markalar için özellikle geçerli.”
Konuyu soruşturan BIC, Belcargo ile WhatsApp üzerinden müşteri gibi iletişime geçti. Şirketin önerdiği teslimat planı şöyleydi:
- Müşteriler lüks ürünleri örneğin, İtalya’daki bir çevrimiçi mağazadan kendileri satın alacak.
- Satıcı paketi Litvanya’nın Vilnius kenti yakınındaki bir depoya gönderecek ya da Belcargo ürünleri doğrudan İtalya’dan alıp Litvanya’ya ulaştıracak.
- Ürünler Litvanya’daki depoda işlenip belgelerde düşük fiyatlı gösterilerek Rusya’ya gönderilecek.
BIC, Brunello Cucinelli, Cortigiani, HERNO ve Fradi gibi markalardan 10 erkek ceketi sipariş etti. Gerçek fiyatı 6.450 euro olan bu ürünler için beyan edilen toplam değer 1.730 euro oldu.
Bu tür ürünler Avrasya Ekonomik Birliği’ne (bu durumda Belarus üzerinden) ithal edildiğinde, yüzde 10 gümrük vergisi ve yüzde 20 KDV uygulanıyor. Ürünler düşük değerle beyan edildiğinde, bu vergiler önemli ölçüde düşüyor. Örnek siparişte 10 İtalyan ceketin ithalatında yaklaşık 1.500 euro vergi kaybı oluştu.
Maskenin ardındaki isim kim?
Belcargo’ya ait bir web sitesinde yer alan iletişim numaraları, Rusya merkezli Pascaltrade adlı şirkete ait. Rus gümrük kayıtlarına göre bu şirket, AB’den büyük miktarda lüks giysi aldı. Tek tedarikçisi ise, Belaruslu Torgovyi Dom Exporttorg şirketi.
Exporttorg, İtalya merkezli Lemon adlı limited şirketten giysi satın alarak bu ürünleri Litvanya üzerinden Belarus’a ithal ediyor. Siena tarafından elde edilen gümrük beyannamelerine göre Exporttorg, bu yolla 600’e yakın ürün (elbise, pantolon, ayakkabı dahil) ithal etti. Markalar belgelerde belirtilmemiş olsa da, Lemon’un web sitesinde lüks markalarla çalıştığı yazıyor.
Bu ürünlerin çoğu, Litvanya gümrük belgelerinde tanesi 40 doların altında olarak beyan edildi.
Belarus’a gelen ürünler, Exporttorg tarafından Rusya’ya yeniden ihraç ediliyor. Rus gümrük kayıtları belirli markaları ve ürün modellerini listeliyor. Bir örnekte, Exporttorg tarafından 3,98 dolar beyan edilen bir Balenciaga ceketin, Rusya’da çevrimiçi olarak 2.200 dolardan satışa sunulduğu görüldü.
Bu da şirketin, 2.200 dolarlık gerçek fiyat yerine, yalnızca 4 dolarlık sahte fiyat üzerinden yüzde 20 KDV ödeyerek büyük vergi avantajı sağladığını gösteriyor.
Exporttorg şu anda Rusya’ya lüks giyim sağlayan en büyük Belaruslu tedarikçi konumunda. 2024’te Rusya’ya yaklaşık 8.000 adet İtalyan yapımı erkek ceketi gönderdi; bu, Belarus’tan gelen toplam ürünlerin yüzde 68’ine, değer bakımından ise yüzde 59’una karşılık geliyor.
Exporttorg, yaptırımları aşma konusunda ilk kez gündeme gelmiyor. BIC’in daha önce yaptığı soruşturmalarda, şirketin 2022-2024 yılları arasında AB ve ABD yaptırımlarını baypas etmek için birçok farklı şemada yer aldığı ortaya çıkmıştı. Şirketin, en az 825 adet ABD ve AB yapımı mikroçipi ve yaptırımlara tabi İtalyan lastikleri Rusya’ya ulaştırdığı, ayrıca askeri üretimle bağlantılı Rus şirketlerle çalıştığı belirlenmişti.
***
Medya Günlüğü sosyal medya hesapları:
