Efsanevi Sovyet ajanı Richard Sorge’nin (1895-1944), 2. Dünya Savaşı’nın en kritik anlarında Moskova’yı Türkiye ile Almanya arasında yapılan müzakereler konusunda uyardığı ortaya çıktı.
Almanya’nın Tokyo Büyükelçiliği’nde basın ataşesi olan, ayrıca gazetecilik yapan Sorge, İkinci Dünya Savaşı öncesinde ve sırasında Moskova’ya çok önemli bilgiler göndermişti. 1941 yılında Almanların Sovyetlere saldıracağı tam tarihi öğrenmeyi başaran Sorge, Eylül 1941’de de merkeze Japonya’nın Almanya’ya destek amacıyla Sovyetler Birliği’ne saldırmayacağı bilgisini göndererek savaşın kaderini değiştirmişti. Bu bilgi üzerine Kızıl Ordu, Uzak Doğu’daki görevli Sibirya birliklerini stratejik önem taşıyan Moskova cephesine kaydırmıştı.
Rusya Strateji Kültür Vakfı’nın yayınladığı arşiv belgesine göre, kod adı “Ramzay” olarak geçen ajan Sorge, Tokyo’dan Almanya’nın SSCB’ye karşı savaş başlatma niyeti ve askeri operasyonların başlaması için beklenen tarihler hakkında gizli bilgiler gönderdi.
Söz konusu belgede şunlar yazılı:
“6 Mayıs 1941… Kızıl Ordu Genelkurmay Başkanlığı İstihbarat Şefi’ne… Almanya Büyükelçisi Ott ve Deniz Ataşesi ile Almanya ve SSCB arasındaki ilişki hakkında konuştum. Ott bana Hitler’in SSCB’yi yok etmeye ve Sovyetler Birliği’nin Avrupa topraklarını Almanların tüm Avrupa üzerindeki kontrolü için tahıl ve hammadde üssü olarak ele geçirmeye kararlı olduğunu söyledi. İkinci kritik nokta ise, Almanya ile Türkiye arasındaki müzakereler. Eğer SSCB, Türkiye’nin Alman taleplerini kabul etmesi konusunda herhangi bir zorluk yaratırsa, savaş kaçınılmaz olacak.”
19 Mayıs’ta ise Bulgaristan’daki kod adı “Kosta” olan diğer Sovyet ajanı da Moskova’ya, “Bugün çok önemli kaynaklar Türkiye’nin Alman önerilerini kabul ettiğini söyledi. Almanlar Çanakkale Boğazı’nda köprüler inşa etmek için ponton botlarını hazırlıyor” bilgisini gönderiyor.
Türk tarihçiler, Moskova’nın Haziran 1941’de Türk-Alman Saldırmazlık Paktı imzası öncesi süren ikili görüşmelerden endişe duyduğuna dikkat çekiyor. Tarihçilere göre Almanya, Sovyetler Birliği’ne saldırmadan önce Türkiye’den saldırmazlık garantisi istiyordu. Ankara ise, Almanya’nın kendisine saldırmasından endişe ediyordu.
Fotoğraf: 1tv.ru
***
Medya Günlüğü sosyal medya hesapları:
