Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in, Türkiye’nin Azak (Azov) Taburu’nun komutanlarını Ukrayna’ya göndermesi için, “Anlaşmamız vardı, başka bir yorumum olmayacak” demesi Moskova’nın bu olaydan duyduğu rahatsızlığın en açık ifadesi olarak görülüyor.
Rusya’daki siyasi gözlemciler, Moskova’nın “terörist örgüt” kabul ettiği Azak’ın komutanlarının Ukrayna’daki çatışmaların bitmesine kadar Türkiye’de kalacağı konusunda iki ülke arasında anlaşmaya varıldığını, beklenmedik iadenin Türk-Rus ilişkilerine hasar verdiğini ve gerginlik yarattığını düşünüyor. Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenski, geçen ayki İstanbul ziyaretinden dönüşte söz konusu komutanlarla uçakta çekilmiş bir fotoğrafı Twitter hesabından paylaşmıştı. (Manşetteki küçük fotoğraf)
Rusya Stratejik Araştırmalar Enstitüsü Başkanı Sergey Markov, Medya Günlüğü’nün sorularını yanıtlarken, bu olayın kabul edilemez olduğunu savundu. Markov, “Putin, Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’dan geçmişte birçok kez, ‘zor bir müzakereci ama sözünü tutan bir adam’ diye söz etmişti. Ama şimdi tüm dünyanın gözü önünde Erdoğan Putin’in sözlerini yalanlamış gibi oldu” dedi.
Markov, “Türkiye dünya siyasetinde önemli rol oynayan bir ülke. Rus-Türk ilişkileri de önemli. Bu nedenle sözlerin tutulması ve anlaşmaların bozulmaması gerekiyor. Bu olay, Erdoğan ve Putin arasındaki güvene dayalı ilişkileri olumsuz etkiledi, hatta zarar bile verdi” görüşünü savundu.
Valday Uluslararası Tartışma Kulübü Direktörü, Dış ve Savunma Politikası Konseyi Başkanı Fyodr Lukyanov da, Moskova’nın Azak komutanların “gösterişli” bir şekilde Ukrayna’ya dönmesinden rahatsızlık duyduğunu söyledi Lukyanov, “Türkiye’nin bu adımı atarken nasıl algılanacağını tam olarak anlayıp anlamadığı da bir soru işareti. Bence Türkiye, iade olayının Ukrayna’daki çatışmaların gidişatını etkilemeyeceğini düşünerek Moskova’nın tepkisini hafife almış” dedi.
Lukyanov, “Türkiye ile çok fazla konuda görüş ayrılığımız var ama aynı zamanda son derece yakın ilişkilere de sahibiz. Her iki ülke de bir takım sebeplerden dolayı ilişkileri koparamıyor. Moskova, şimdi Ankara’nın ilişkilerin soğumasından sorumlu olduğunu, bu yüzden adım atması gerektiğini düşünüyor. Bence Ankara’nın davranışından memnun olmadığını göstermek için ilişkileri canlandırmakta acele etmeyecek” diye konuştu.
Rusya’nın önde gelen siyaset uzmanlarının yaptığı bu değerlendirmeler, Putin’in Türkiye ziyaretinin tarihinin bir türlü kesinleşmemesinin asıl nedenlerinden birinin Azov olayı olduğunu düşündürüyor. İki liderin bugün yaptığı telefon konuşması Azak olayı, İsveç’e NATO üyeliği verilmesi ve Moskova’nın Tahıl Anlaşması’ndan çekilmesinden sonra iki lider arasındaki ilk temas oldu.
Azak komutanlarının iadesi konusunda şimdiye kadar sessiz kalan Putin hafta sonu St. Petersburg’da düzenlediği basın toplantısında, “Anlaşmamız vardı, başka bir yorumum olmayacak” demişti.
Fuad Safarov, Moskova
