Rusya’nın önde gelen Şarkiyat uzmanlarından Azat Ahunov, Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Türkiye ile ilgili son açıklamalarının da ışığında iki ülke arasında gerginlik ve soğukluk yaratan sorunları değerlendirdi.
Putin, St. Petersburg Uluslararası Ekonomik Forumu’nda Anadolu Ajansı’nın sorusunu yanıtlarken, Türk ekonomisinin Rusya ile ticari ve ekonomik ilişkilerinin kısıtlanması durumunda büyük kayıplar yaşayabileceği uyarısında bulunmuştu. Putin, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’un doğru bilgilendirilmediğini de ima etmişti.
Ahunov, Biznes Online’da yayınlanan “Türkiye artık dostumuz değil mi? Putin’in Erdoğan’a mesajı ne anlama geliyor?” başlıklı makalesinde şunları yazdı:
“Rusya Devlet Başkanı, Türkiye ekonomisinin sorunlar yaşayacağını öngördü ve Ankara ziyaretinin tarihine henüz karar veremedi. Böylece Ankara’ya, Moskova’nın çıkarlarına aykırı hareket ederken aynı zamanda Rusya’nın fırsatlarından yararlanmanın mümkün olmadığını açıkça söyledi. Dolayısıyla Türkiye’nin Batı’nın kredilerine ve yatırımlarına bağımlılığı önemini koruyor. Putin, bu açıklamasıyla sadece Türk ekonomisinin karşı karşıya olduğu mevcut sorunları ve zorlukları vurguladı.”
Ahunov, Erdoğan’ın Avrupa Birliği (AB) aleyhine daha önce yaptığı açıklamalarına rağmen, Ankara’nın uzun yıllardır Avrupa ailesine üye olmayı arzu ettiğini yazdı. Batı’nın Türkiye’ye büyük bir “memnuniyetle” kredi verdiğini söyleyen Ahunov, “Üstelik son zamanlarda Türk ekonomisi, Erdoğan’ın muhtemelen dışarıdan baskıyla getirdiği sözde ‘Chicago çocukları’ (Maliye Bakanı ve Merkez Bankası Başkanı’ndan söz ediyorum) tarafından yönetiliyor. Tüm kariyeri boyunca Erdoğan’ın karşı çıktığı faizi yüzde 50’ye çıkarma konusundaki rızasını ancak bu durum açıklayabilir” dedi.
Rusya liderinin Türkiye ziyaretinin defalarca ertelendiğine dikkat çeken Ahunov konuyla ilgili ilk açıklamanın Aralık 2023’te yapıldığını, o zamandan bu yana tarihin birkaç kez değiştiğini hatırlattı.
Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov’un, “İki liderin programlarının örtüşmemesi nedeniyle ziyaret henüz gerçekleşmedi. Moskova-Ankara ilişkilerinin bozulduğu yönündeki izlenimin yanlış olduğu” açıklamasını da aktaran Şarkiyat uzmanı, “Ama yine de belirli bir soğukluk var. Bunu kabul etmek lazım” dedi.
Ahunov, Rus-Türk ilişkilerindeki soğukluğu üç nedene bağladı:
1-Ankara’nın yaptırımlara uyması
2024 yılı ilişkilerde büyük sorunlarla başladı. ABD’nin uyguladığı ikincil yaptırımlar karşısında Türk bankaları Rus bankalarıyla ilişkilerini kesmeye başladı. Türk tarafının mümkün olan her türlü çabayı gösterdiğini defalarca belirtmesine rağmen sorun hâlâ çözülmedi.
2-Ukrayna’da SİHA fabrikası
Türk Baykar firmasının Ukrayna’da Bayraktar SİHA üretimi ile ilgili bir tesisin inşaatına başlayacağı haberi Moskova-Ankara ilişkilerinin soğumasında en önemli neden. Daha önce Moskova her yerde Türkiye’yi ulusal çıkarlarını ön planda tutan bir ülke olarak örnek gösteriyordu, şimdi bu tür söylemler azaldı. Aslında Türkiye, yaptırım baskıları konularında müttefiklik ilişkisinden çekilerek dost ülke olma özelliğini hızla kaybediyor. Ancak şimdilik Kremlin sabırlı davranıyor ve her iki tarafın da lehine olacak yeni gelişmeleri bekliyor. Fakat tedirginlik artıyor ve bu da Türk tarafına benzer “mesajlar” verilmesine neden oluyor.
3-Buğday ithalatının durması
Geçenlerde Türkiye Rusya buğdayının ithalatını belli bir süreye askıya aldığını açıkladı. Türkiye Tarım Bakanlığının açıklamasına göre, “yerel üreticileri desteklemek” amacıyla getirilen kısıtlama 21 Haziran’dan itibaren uygulanmaya başlayacak. Türkiye, Rus buğdayı ithalatında ikinci sırada yer alıyor ve büyük oranda Rusya’ya bağımlı durumda. Bu, Rusya’ya karşı bilinçli alınmış bir karar olabilir.
Fuad Safarov, Moskova
İlgili yazılar:
