2024 yılında dünya altın fiyatlarının uzun dönemde en yüksek seviyelerde seyretmesi, küresel ekonomideki çeşitli faktörlerin etkisiyle açıklansa da, en belirgin etki küresel savaş beklentisi kuşkusuz.
Savaş beklentisinin görünen en kolay yansıması kuşkusuz aşırı yükselen altın fiyatları. 2024 yılında küresel enflasyon oranlarının yüksek seyretmesi, altın fiyatlarının yükselmesinin temel nedenlerinden birisi. Özellikle gelişmiş ülkelerde merkez bankalarının parasal genişleme politikaları, düşük faiz oranları ve artan kamu harcamalarının enflasyonu tetiklemesi, enflasyon oranlarını birçok ülkede %5’in üzerine çıkarmış oldu. Bu durum haliyle yatırımcıları enflasyona karşı bir korunma aracı olarak altına yöneltmiş oldu. Örnek; 2024’te ABD’de enflasyon oranı %6 seviyelerine çıktı. Bu, 1970’lerden bu yana görülen en yüksek enflasyon oranlarından biri.
2024 yılı, ABD dolarının değer kaybı yaşadığı bir dönem oldu. Dolar Endeksi (DXY) 2024 yılında %10’a yakın bir düşüş yaşadı. Doların değer kaybetmesi, dolar cinsinden fiyatlanan altının daha cazip hale gelmesine yol açtı, bu da talebi ve fiyatları artırdı. Örnekleyecek olursak; 2024 yılının başında DXY 100 seviyesindeyken, yılın sonunda 90 seviyesine geriledi. Bu durum, altın fiyatlarını destekleyen önemli bir faktör oldu.
2024 yılında birçok ülkenin merkez bankası, altın rezervlerini artırma yoluna gitti. Bu adım, hem doların zayıflamasına bir yanıt hem de küresel ekonomik belirsizliklere karşı bir korunma stratejisi olarak görüldü. Bu durum, altın talebini artırarak fiyatları yukarı çekti. Örnek olarak; Çin Merkez Bankası, 2024 yılında altın rezervlerini %20 oranında artırarak toplam rezervlerini 2,500 tona çıkardı. Bu hamle, piyasalarda altına olan talebi daha da yükseltti.
2024 yılında dünya genelinde artan jeopolitik gerilimler, altın fiyatlarının yükselmesinde önemli etkenlerden birisi. Özellikle Orta Doğu ve Doğu Avrupa’daki çatışmalar, küresel tedarik zincirlerinde aksamalara ve enerji fiyatlarında artışa neden oldu. Bu gerilimler, yatırımcıların güvenli liman arayışını artırdı. Örneğin 2024’te Rusya-Ukrayna çatışmasının şiddetlenmesi, altın fiyatlarının günlük bazda %2-3 oranında yükselmesine neden oldu.
2024 yılında altın fiyatları ons başına 2,100-2,200 USD aralığına ulaştı, bu da tarihin en yüksek seviyeleri. Bu seviyeler, 2020 yılındaki COVID-19 pandemisi sırasında görülen en yüksek seviye olan 2,070 USD/ONS aşmış oldu. 2024 Ağustos ayında ise altın fiyatı ons başına 2,460 USD ile tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaştı.
Küresel savaş beklentileri, dünya ekonomisi üzerinde derin ve geniş çaplı etkiler yaratabiliyor. Bu etkiler hem kısa vadede hem de uzun vadede hissediliyor ve ekonomik belirsizlik, finansal piyasaların istikrarsızlığı, ticaretin bozulması gibi çeşitli alanlarda kendini gösteriyor. Küresel savaş beklentilerinin ekonomik etkilerinin en belirgini; piyasa volatilitesi ve finansal piyasaların istikrarsızlığı olarak karşımıza çıkıyor. Piyasalardaki istikrarsızlığı en hızlı olarak da, borsa ve finansal piyasalarda görüyoruz. Savaş beklentileri, hisse senedi piyasalarında da büyük dalgalanmalara neden oluyor ve yatırımcılar, savaş olasılığı karşısında riskli varlıklardan çıkma eğilimine giriyor ve bu durum da borsalarda sert düşüşlere yol açabiliyor.
(Prof. Dr. Metin Duyar, tasam.org)
Makalenin tamamını okumak için tıklayın
Görsel: vecteezy.com
