Türkiye, Avrupa Birliği ve ABD’nin yaptırım listesinde yer alan ürünlerin Rusya’ya satışını kısıtladı.
Bu ürünler başka ülkelerden alındıktan sonra Türkiye’nin transit ülke olarak kullanılmasının ardından Rusya’ya gönderilemeyecek.
Bu gelişme ilk olarak 9 Mart’ta, Rus ekonomi gazetesi Kommersant tarafından duyurulmuştu.
Geçen hafta Türkiye medyasına konuşan Rusya’nın Ankara Büyükelçisi Aleksey Yerhov da, ikili ticari ilişkiler de bazı sorunların ortaya çıktığını kabul etmiş, “Rusya ve Türkiye’nin ticaret yetkililerinin bu konu üzerinde çalıştıklarını size teyit edebilirim” demişti.
Dün de İngiliz haber ajansı Reuters, hükümet ve ticaret kaynaklarıyla görüşerek Türkiye’nin bu kararı nasıl aldığını yazdı.
Ajansa konuşan İstanbul Demir ve Demir Dışı Metaller İhracatçıları Birliği Başkanı Çetin Tecdelioğlu sürecin, Türk hükümetinin 1 Mart’tan itibaren Rusya’ya satılmaması gereken ürünler listesini bu işle uğraşan şirketlere iletmesiyle başladığını söyledi:
“Bu ürünler hangi ülkeden tedarik edilmiş olursa olsun Rusya’ya satılamayacak.”
Tecdelioğlu, Batı ülkelerinden gelen “ciddi uyarıların” ardından Türkiye’nin, dış ticaretinin yarısını yaptığı ve ortak gümrük birliğinde yer aldığı AB’yle çatışmadan kaçınmak için böyle bir adım attığını söyledi.
Reuters’a konuşan bir Avrupa Birliği kaynağı da Türk hükümetinin “AB, ABD ve İngiltere’nin yaptırım listesinde olan ürünler 1 Mart’tan itibaren Rusya’ya satılmayacak” diye sözlü bir taahhüt verdiğini aktardı.
ABD Adalet, Ticaret ve Hazine Bakanlıkları Mart başında ortak bir açıklamayla Türkiye’nin, “Rusya veya Belarus’a satılması yasaklanmış ürünlerin yasa dışı bir şekilde gönderilmesinde kullanıldığı” aktarmıştı.
Bu ürünler Türkiye’deki serbest ticaret bölgeleri üzerinden Rusya’ya transit olarak gönderiliyordu.
Türkiye’de üretilen ürünler muaf
Tecdelioğlu Türkiye’de üretilen ürünlerin, yaptırım listesinde yer alsalar bile, Rusya’ya satışının kısıtlanmadığını da söyledi.
Buna, üretiminde başka ülkeden alınmış parçalar kullanılan ürünler de dahil.
Kommsersant gazetesi de eskiden serbest ticaret bölgelerinden transit bir şekilde gönderilen ürünlerin artık Türkiye gümrüklerinden ülkeye sokulduktan sonra Rusya’ya satılabileceğini yazmıştı.
Gazeteye konuşan VIG Trans şirketinin kurucusu Igor Rebelsky, bunun 3-4 gün sürdüğünü ve KDV nedeniyle ürünlerin fiyatının yüzde 18 yükseldiğini söyledi.
Optimalog lojistik şirketinin CEO’su Georgi Vlastopulo aylık 200-400 milyon dolar arası malın Türkiye’yi transit olarak Rusya’ya gönderildiğini aktardı. Bunlar arasında ev eşyaları, elektronik ürünler, gıda, kıyafet ve yedek parçalar da yer alıyor.
TelecomDaily şirketinin CEO’su Denis Kuskov’a göre Rusya’nın yurt dışından aldığı akıllı telefon, tablet ve laptopların yüzde 20’si Türkiye üzerinden geliyor.
Reuters ve Kommersant’ın aktardığına göre Türkiye’nin yeni kararıyla birlikte bu ticaret Kazakistan gibi ülkelere kayabilir.
Reuters geçen hafta yayımladığı bir haberde, Türkiye’nin kararı nedeniyle Rus tüccarların Kazakistan pazarına yöneldiği yer alıyordu.
Rusya’nın banka kartı sistemi Mir’in geçtiği ülkeler arasında yer alan Türkiye, ABD’den gelen baskılar sonucu bu sistemin Türkiye’de kullanımını geçen yıl sonlandırmıştı.
Türkiye’nin Rusya ile ticareti yaptırımların ardından büyük bir hızla arttı.
2022’de Rusya’nın Türkiye’ye ihracatı yüzde 100’ün, Türkiye’nin Rusya’ya ihracatı ise yüzde 60’ın üzerinde arttı.
Rusya, Çin’i geçerek 58,8 milyar dolarlık ithalatla Türkiye’nin en büyük tedarikçisi konumuna geldi.
(BBC Türkçe)
