Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, sansasyonel bir çıkış yaparak ülkenin Bağımsızlık Bildirisi’ni “bölgede düşmanlık tohumları eken bir belge” olarak niteledi.
ABD’de Ermeniler tarafından yayımlanan Asbarez gazetesinde yer alan habere göre, Paşinyan resmi adı “Ermenistan’ın Bağımsızlığı Hakkında Deklarasyon” olan Bağımsızlık Bildirisi’nin kabul edilmesinin 33. yıl dönümünde açıklamalarda bulundu. 23 Ağustos 1990 tarihinde onaylanan söz konusu belge Ermenistan’ın 21 Eylül 1991’deki bağımsızlık ilanının temel taşı kabul ediliyor. Bağımsızlık Bildirisi bir yandan, o dönemde de yasal olarak Azerbaycan çatısı altında yer alan Karabağ’ın “Ermenistan’la birleşmesi”, diğer yandan “Osmanlı Türkiye’si ile Batı Ermenistan’daki soykırımın tanınması” çağrısı yapıyor.
Paşinyan, Bağımsızlık Bildirisi’nden, “Ermenistan’ı Sovyet sistemine bağımlı haline getiren bir SSCB kalıntısı” diye söz etti ve şunları söyledi:
“Bağımsızlık Bildirisi şimdiki devletimizin temellerini atan çok önemli bir belge. Göreve geldiğim 2018’de ve öncesinde ona kutsal bir belge gözüyle bakıyordum. Sovyetler Birliği’ndeki ekonomik, siyasi ve ideolojik kriz koşullarında Karabağ’daki olayların doruğa çıktığı bir dönemde kabul edildi. 2020 yılındaki savaştan önce ve özellikle sonra bu belgeyi defalarca okudum. Savaş sonrası yorumlarımın, savaş öncesi yorumlarında farklı olduğunu itiraf etmeliyim. Metin incelendiğinde bizi komşularımızla sürekli olarak karşı karşıya getirecek bir söylem ve bakış açısı seçtiğimiz görülüyor. Bağımsızlık Bildirisi ile bir yandan Sovyetlerden ayrılma sürecini başlatmışız ama diğer yandan da Sovyetlerden ayrılan bütün yolları kapatmışız. Bağımsızlık Bildirisi ile aslında bağımsızlığımızı kaybetmişiz.”
Hükümetinin önceliğinin “barış gündemi” olduğunu belirten Paşinyan, “Barış olmadığı sürece Sovyetler Birliği’nin hayali bizim ve bölgemizin göklerinde dolaşmaya devam edecek. Ben bağımsızlığı, egemenliği ve demokrasiyi seçiyorum. Ermeni halkı da…Barış sağlandığı zaman bağımsız olacağız” dedi.
Asbarez gazetesi, “Bir hükümet başkanının ülkenin kuruluş belgesini bu kadar açık şekilde eleştirmesi alışılmadık bir durum. Paşinyan mayıs ayında da Azerbaycan’ın toprak bütünlüğünü tanıma sözü vermişti. Son açıklaması gösteriyor ki, Karabağ ve Ermeni soykırımı meselesine barış gündemini zor sokan konular olarak bakıyor” yorumunda bulundu.
Açıklamasında doğrudan adları geçmesi de Paşinyan’ın sözleri Türkiye ile Azerbaycan’a yönelik mesajlar niteliği taşıyor. İktidara gelmesinden bu yana Rusya ile arasına mesafe koyan Ermenistan Başbakanı, özellikle Türkiye’ye ülkesinin bölgeye açılmasını sağlayacak kapı gözüyle bakıyor.
Bildiride ne diyor?
Ermenistan Yüksek Sovyeti (parlamento) Başkanı Levon Ter-Petrosyan’la Sekreter Ara Saakyan’ın imzalarını taşıyan 23 Ağustos 1990 tarihli 12 maddelik “Ermenistan’ın Bağımsızlığı Hakkında Deklarasyon”un yani kısaca Bağımsızlık Bildirisi’nin 11. maddesi şöyle:
“Ermenistan Cumhuriyeti 1915 yılında Ermenilerin Osmanlı Türkiye’si ve Batı Ermenistan’daki soykırımının uluslararası alanda tanınmasını destekler.”
Burada Türkiye için “Osmanlı Türkiye’si” ile “Batı Ermenistan” ayrımına gidilmiş. “Batı Ermenistan”la kastedilen, Osmanlı İmparatorluğu’nun Ağrı Dağı’nı da içeren doğu bölgesi. Böylece Türkiye’den toprak talebi dolaylı yoldan ifade edilmiş. Milliyetçi çevreler “Batı Ermenistan”ı “Büyük Ermenistan”ın bir parçası olarak görüyor, dolayısıyla hak iddia ediyor.
Ancak Bağımsızlık Bildirisi’nde yer alan “soykırım”la ilgili maddeye Ermenistan Anayasası’nda yer verilmiyor.
İlgili yazılar:
https://medyagunlugu.com/ermenistanin-toprak-talebi-var-mi-2/
