Katolik dünyasının ruhani lideri ve Vatikan Şehir Devleti’nin Başkanı Papa 14. Leo’nun 27 Kasım’da Türkiye’ye yapacağı resmi ziyaret spekülasyon yaratmaya aday görünüyor.
Agos gazetesinin haberine göre, Papa 14. Leo, ilk resmi yurt dışı ziyaretinde, 325 yılında Birinci Konsil’in toplandığı yer olduğuna inanılan İznik Gölü’nde su altında kalmış antik bazilikanın kalıntılarını gezecek. Papa’nın 27 Kasım- 2 Aralık 2025 tarihleri arasındaki ziyaretinin resmi programı da açıklandı.
Vatikan Basın Bürosu’nun açıkladığı programa göre Papa 27 Kasım’da ilk olarak başkent Ankara’ya gelecek. Anıtkabir ziyaretinin ardından Cumhurbaşkanı RecepTayyip Erdoğan’la görüştükten sonra akşam saatlerinde İstanbul’a geçecek.
Papa, 28 Kasım günü, sabah saatlerinde Harbiye’deki Kutsal Ruh Katedrali’ni ziyaret edecek. Ardından İstanbul’dan İznik’e giderek; Hıristiyanlık tarihinde önemli bir yeri olan Birinci İznik Konsili’nin 1700. yıl dönümü törenlerine katılacak.
Papa 14. Leo, 29 Kasım’da ise Sultanahmet Camisi’ni ziyaret edecek, ardından da İstanbul’daki Hristiyan topluluklarla bir araya gelecek. Papa’nın aynı gün Volkswagen Arena’da bir de ayin yönetmesi bekleniyor. 30 Kasım ise Kumkapı Meryem Ana Patriklik Kilisesi’nde ayine katılacak ve öğle saatlerinde Fener Rum Patriği Bartholomeos ile bir araya gelecek.
(E) Büyükelçi Ahmet Süha Umar, Papa’nın ziyaretiyle ilgili olarak Cumhuriyet’teki köşesinde şunları yazdı:
“Papa İznik Konsili’nden söz ederken ‘Günümüz kilise hayatındaki en derin yaralardan biri, Hristiyanlar olarak bölünmüş olmamızdır’ demiş ve İznik Konsili’ni, evrensel bağları yenilemek için örnek göstererek, toplantıya yalnız ev sahibi Fener Rum Patriği Bartholomeos’un değil, diğer kiliselerin de katılmasını istediğini açıklamıştı.
Önceki dört papa gibi Papa 14. Leo’nun da Türkiye ziyareti için Fener Rum Patrikhanesi’nin kuruluş tarihi kabul edilen, Havari Andreas Yortusu’nu (30 Kasım) seçmesi ve Patrik Bartholomeos’tan, “ev sahibi” olarak söz etmesi anlamlıdır.
Hristiyan dünyası 3. Konsil’den başlayarak Batı ve Doğu Hıristiyanlığı olarak bölünmüştür. Fener Patrikhanesi, Doğu (Bizans) Kilisesi’ni temsil ettiğini ve “ekümenik”lik iddiasını kendi cemaatine bile kabul ettirememiştir. Türkiye’yi, Amerikalı Papa 14. Leo’nun Hristiyan kiliselerini birleştirme amacından çok, Patrikhane’nin ve Patrik Bartholomeos’un düşünceleri, eylemleri ile 14. Leo’nun onlara vereceği destek yakından ilgilendirmektedir.“
Haber Global‘e göre, Fener Rum Patriği Bartholomeos’un da “ev sahibi” sıfatıyla katılması beklenen Papa 14. Leo’nun İznik ziyareti Türkiye tarafından dikkatle izleniyor. Zira Fener Rum Patrikhanesi’nin durum ve söylemleri, Türkiye’nin Lozan dengesi açısından kritik bir öneme sahip. Lozan Antlaşması’na göre Fener Rum Patrikhanesi, yalnızca İstanbul’daki Rum Ortodoks cemaatiyle sınırlı dini yetkilere sahip olsa da, Patrik Bartholemeos her fırsatta Türkiye Cumhuriyeti tarafından tanınmayan “ekümenik” sıfatını kullanıyor.
Atatürk’ün tavrı
Fener Rum Patrikhanesi’nin Türkiye’deki konumu, Bizans, Osmanlı ve Cumhuriyet’e uzanan uzun bir tarihsel gerilim hattına dayanıyor. Fatih Sultan Mehmet, 1453’te İstanbul’un fethinden sonra Patrikhane’ye geniş yetkiler tanımış; bu adım, Osmanlı’nın “millet sistemi” içinde Hristiyan tebaaya verilen özerkliğin bir göstergesi olmuştu. Ancak 16. yüzyıldan itibaren Patrikhane, zaman zaman Osmanlı karşıtı siyasi faaliyetlerle gündeme geldi. Sokollu Mehmed Paşa, Patrikliğin Balkanlar’daki etkinliğini kırmak için Sırp Ortodoks Kilisesi’ni yeniden kurarak güç dengesini değiştirmişti. Cumhuriyet döneminde ise Atatürk, Patrikhane’nin Lozan öncesi faaliyetleri nedeniyle sert bir uyarıda bulunarak, “Bir fesat ve hıyanet ocağı olan patrikhaneyi artık topraklarımız üzerinde bırakamayız” sözleriyle, kurumun siyasi sınırlarını belirlemişti. Lozan görüşmeleri sırasında, Müttefiklerin ısrarıyla Patrikhane’nin Türkiye’de kalmasına izin verildi; ancak bu durum, “siyasete karışmama” koşuluna bağlandı.
Kimdir?
Papa 14. Leo, gerçek adıyla Robert Francis Prevost, 14 Eylül 1955’te Chicago, Illinois’de dünyaya geldi. Fransız ve İtalyan kökenli bir baba ile İspanyol kökenli bir annenin çocuğu olan Prevost, matematik ve felsefe eğitiminin ardından 1978’de Augustinian Tarikatı’na katıldı.
Prevost, Villanova Üniversitesi’nde matematik eğitimi aldıktan sonra 1978’de katıldığı tarikatın ruhani formasyon süreçlerine başladı. Lisansüstü çalışmalarını Roma’daki Angelicum Üniversitesi’nde sürdürdü.
14. Leo, önceki papaların ardından gelen yeni düzenin temsilcisi olarak görülüyor. Seçimi Kilise’de farklı coğrafyalardan gelen kardinal ve piskoposlar için umut yarattı.
Öncelikleri ve mesajları
-Kilise içinde uluslararası iş birliği ve diyalog vurguları öne çıkıyor.
-Tarikat ve kıta kökenli geçmişinden gelen deneyimle, Latin Amerika ve Kuzey Amerika arasındaki ilişkilerde köprü bir rol üstlenmesi bekleniyor.
-Eğitimi ve felsefe geçmişi nedeniyle Kilise’nin gençlerle, eğitimle ve çağdaş düşünceyle ilişkisinde yeni bir enerji yaratma potansiyeli taşıyor.
Yeni papa olarak Leo’nun karşısında, küreselleşen dünyada Kilise’nin etik, sosyal ve çevresel gündemleriyle başa çıkma sorumluluğu var. Ayrıca, modern çağın talepleri, örneğin kadınların Kilise içindeki rolü, çevre alanındaki etik yaklaşımlar gündemdeki öncelikli maddeler.
Fotoğraf: vaticannews.va
***
Medya Günlüğü sosyal medya hesapları:
