Gittiğiniz müzelerde flaşlı fotoğraf çekmenin yasak olduğunu gösteren uyarı levhalarını görmüş ya da müze görevlileri tarafından yapılan uyarılara tanık olmuşsunuzdur.
Peki neden müzelerde fotoğraf çekmekle ilgili bazı kısıtlamalar var?
Müzelerde genellikle fotoğraf çekmekle ilgili çeşitli kurallar ve sınırlamalar vardır. Bazı müzelerde flaşlı fotoğraf çekilmesine izin verilmezken bazılarında fotoğraf çekmek tamamen yasaktır. Bu durumun iki nedeni var. Birincisi flaş ışığının sanat eserlerine zarar vermesi, ikincisi ise telif hakkı problemleri.
Flaş, ortamın fotoğraf çekmek için yeterince aydınlık olmadığı durumlarda sahnenin çok kısa bir süre için uygun aydınlık seviyesine getirilmesini sağlayan cihazlardır. Flaş ışığının milisaniye ölçeğinde yani saniyenin binde biri kadar kısa sürede ürettiği yoğun ışık sayesinde ortam geçici olarak aydınlatılır. Ancak flaş ışığının yoğunluğu çok yüksek olduğu için flaşlı fotoğraf çekmek, ışığa duyarlı malzemelerin -örneğin boya pigmentlerinin- kimyasal yapısının bozulmasına sebep olabilir. Bu durumda sanat eserlerinin renkleri solabilir, üzerlerinde küçük çatlaklar ve dalgalanmalar oluşabilir.
Müzelerde fotoğraf çekilmesine izin verilememesinin diğer bir nedeni ise telif hakkı problemleri. Müzelerin bazıları sergiledikleri tüm sanat eserlerinin telif haklarına sahip olmayabiliyor. Bu tür müzelerde ziyaretçilerin çektikleri fotoğrafları çeşitli sosyal medya platformlarında paylaşması telif hakkı ihlali sayılabiliyor.
Fotoğraf çekmeyle ilgili müzelerdeki kısıtlamaların bir nedeni de bazı müzelerde bulunan hediyelik eşya satış kısımlarında müzede sergilenen sanat eserlerine ait hediyelik eşyaların satışının bu durumdan olumsuz etkilenebileceği düşüncesi.
Günümüzde cep telefonu kameralarının ve dijital fotoğraf makinelerinin yaygınlaşmasıyla birlikte birçok müze sergiledikleri sanat eserlerinin fotoğraflarının çekilmesi ile ilgili düzenlemelerini yeniden gözden geçirmeye başladı. Bazı müzeler ticari olmayan amaçla kullanılması şartıyla fotoğraf çekilmesine izin verirken bazı müzeler sergiledikleri sanat eserlerinin fotoğraflarının yüksek çözünürlüklü hâllerini kendi web sitelerinde paylaşabiliyor.
(Dr. Tuba Sarıgül, bilimgenc.tubitak.gov.tr)
