Rusya’da muhalif lider Aleksey Navalnı’nın cezaevinde öldüğünün açıklanmasından sonra Moskova ve St. Petersburg başta pek çok kentte taraftarları “sessiz anma” törenleri düzenledi.
Moscow Times’ın haberine göre, Navalnı’nın destekçilerinin Sovyet dönemindeki siyasi kurbanların anısına dikilen anıtlara kırmızı beyaz çiçekler bırakmasına polis müdahale etmedi ancak “Katiller!” yazılı bir döviz taşıyan kişi, gözaltına alındı. Moskova’daki anıta “Mücadelen için teşekkürler” yazılı kağıt bırakılırken, bir kişi gazetecilere “Umudumuzu çaldılar” dedi.
Sözcüsü Kira Yarmış, “Navalnı’nın ölüm emrinin Putin tarafından verildiğine inandıklarını” bildirdi. Navalnı’nın ölümünün bir “cinayet” olduğunu öne süren Yarmış, “İzleri kapamaya çalışıyorlar, bu yüzden cenazesini ailesine teslim etmiyorlar” dedi.
Yarmış, Rus kanunlarına göre bir mahkumun cenazesinin iki gün içinde ailesine teslim edilmesi gerektiğini belirtti.
Rus yetkililer ise soruşturma bittikten sonra cenazesinin teslim edileceğini aktardı.
Rusya Federal Ceza ve Islah Servisi, iktidar tarafından “terörist” ilan edilen 47 yaşındaki Navalnı’nın dün hayatını kaybettiğini açıklamıştı. Navalnıy, Moskova’dan 1900 kilometre uzaklıktaki Yamalo-Nenets bölgesindeki 3 numaralı kolonide bulunuyordu. Cezaevinin internet sitesinde yayınlanan açıklamada, “Aleksey Navalnıy’nın 16 Şubat Cuma günü yürüyüş yaptıktan sonra kendisini iyi hissetmediği, düşerek bilincini kaybettiği” belirtildi. Açıklamada derhal sağlık personelinin çağrıldığı ama Navalnıy’ı hayata döndürmeyi başaramadıkları, ölüm sebebinin araştırıldığı bilgisi verildi.
BBC Türkçe’nin haberine göre, annesi, Navalnı’ı en son dört gün önce gördüğünde onun sağlıklı ve mutlu göründüğünü söyledi.
Eşi Yulia Navalnaya da “Bu korkunç habere inanıp inanmamam gerektiğini bilmiyorum” dedi.
Münih Güvenlik Konferansı’nda konuşan Navalnaya, kocasının ölüm haberinin şimdiye kadar sadece devlet kaynaklarından geldiğini belirterek “Putin ve hükümetine inanamıyoruz” diye konuştu. Eşinin ölüm haberi doğruysa, Putin ve destekçilerinin bunun ve “Rusya’ya yaptıkları” her şeyin sorumluluğunu üstlenmeleri gerektiğini sözlerine ekledi. Navalnaya, “Burada bulunan herkesten birleşmelerini ve Rus rejiminin cezalandırılmasına yardımcı olmalarını istiyorum” dedi.
TürkRus.Com’un haberine göre, Navalnı’nın annesi Lyudmila Navalnaya da Facebook üzerinden paylaştığı mesajda “Taziye duymak istemiyorum. Oğlumu kolonide ayın 12’sinde gördüm. Sağlıklı ve neşeliydi” diye yazdı.
Medyada, Navalnı’nın önceki gün çıkarıldığı duruşmada yargıç ile polemiğe girerek espri yaptığı, acil bir sağlık sorunu olmadığını gösteren bir video yayınlandı. Russia Today kanalı, Navalnı’nın beyin kanaması sonucu öldüğü iddiasını haber yaptı.
Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, Navalnı’nın hayatını kaybetmesiyle ilgili olarak Devlet Başkanı Vladimir Putin’e bilgi verildiğini açıkladı.
Biden’dan suçlama
ABD Başkanı Joe Biden muhalif politikacının ölümünden Putin’i sorumlu tuttu ve Ukrayna’ya yönelik yardımlara muhalefet eden Donald Trump ve Cumhuriyetçileri eleştirdi.
Biden, “Bu kritik anda Ukrayna’ya yönelik desteğin başarısız olması, unutulmayacaktır. Şimdi yardım etmeliyiz” dedi.
Diğer Batılı politikacılar da Kremlin’i suçlayan açıklamalar yaptı.
Yolsuzluklarla savaş
2008 yılında daha çok büyük kentlerde yaşayan orta sınıfın desteğini alarak yolsuzluklara savaş açan Navalnı, iktidara karşı hiçbir etkin muhalefet olmamasının da etkisiyle kısa sürede adını duyurdu.
2013 yılında Moskova belediye başkanlığı seçimlerine katılan muhalif politikacı engellemelere rağmen oyların yüzde 27’sini almayı başardı.
2020 yılının ortalarında zehirlenen Navalnı, bu olayın perde arkasında Rus gizli servisinin bulunduğunu ileri sürdü ve yurt dışına gitti. Almanya’da tedavi gördüğü sırada Başbakan Angela Merkel’in hastanede ziyaret etmesi uluslararası alanda tanınırlığını artırdı.
2021 başlarında tutuklanacağını bilerek ülkesine döndü ve havaalanına ayak basar basmaz tutuklandı. Karadeniz kıyısında Putin’e ait olduğunu ileri sürdüğü bir sarayın görüntülerini yayınlayan Navalnı’nın videosu tüm dünyada dört günde 80 milyondan fazla izlendi.
Avrupa Parlamentosu’nun her yıl insan hakları ve düşünce özgürlüğü alanında verdiği Sakharov Ödülü, 2021’de Navalnı’ya verilmişti.
İki ayrı davada 19 yıl aşkın hapis cezasına çarptırılan Navanı’nın sağlığının kötüye gittiği yolunda haberler yayılmıştı.
ilgili haber:
