Diyanet İşleri Başkanlığı ile Rusya Müslümanları Dini İdaresi arasındaki iş birliği kapsamında Rusyalı din görevlilerinin Türkiye’de eğitim programlarına katılması Moskova’da polemik yarattı.
Rusya Federasyonu Müslümanları Dini İdaresi ve Müftüler Konseyi görevlilerinin Diyanet Başkanlığı’nda eğitim programlarına katıldığı görüntülerin sosyal medyada paylaşılması tepkilere neden oldu.
Tsargrad TV haber sitesinin sorularını yanıtlayan Milletvekili Mihail Matveyev, Rusya Müslümanları Dini İdaresi ile Türkiye arasındaki yakın ilişkilerin özel endişelere yol açtığını söyledi. Matveyev, “Görevlilerin Türkiye’ye okumaya gittikleri ve ayrıca yurt dışındaki bazı merkezlerle de sürekli irtibat halinde oldukları yönünde bilgiler var. Kırgızistan’da din adamlarının yurt dışında din eğitimi almasını yasaklayan bir yasa çıkarıldı. Dolayısıyla bizim yetkililerimizin de bu konuyla ilgilenmesi gerekebilir” dedi.
Rusya Devlet Başkanlığı Sivil Toplum ve İnsan Haklarının Geliştirilmesi Konseyi Üyesi Kirill Kabanov da, “Ne yazık ki, bugün yürürlükte olan mevzuat dini örgütlere ‘yabancı ajan’ statüsü verilmesini öngörmüyor. Oysa dini inançları ve meslekleri ne olursa olsun, bazı vatandaşlar için bunu yapmak mümkün çünkü bence zaten durum tam olarak böyle” dedi ve imamlara “yabancı ajan” statüsü verilmesini istedi. (Rusya’da “yabancı ajan” terimi bilinen anlamda ajandan çok ülke dışından maddi dahil destek alan kişi ve kuruluşlar için kullanılıyor.)
Sosyal medyada ve basında çıkan tepkileri Telegram hesabından yorumlayan ünlü siyaset bilimci Sergey Markov ise, “Türkiye’de dinle ilgili bütün konuları doğrudan Diyanet yürütüyor. Diyanet, Türkiye’deki karmaşık dini durumu tamamen devletin çıkarları doğrultusunda kontrol ediyor. Rusya’nın da aynı sistemi kurması lazım” çağrısında bulundu.
Rusya’da dinle ilgili konuları daha sıkı kontrol altına alınması gerektiğine işaret eden Markov, “Böylece daha az skandal ve daha az dış etki olur. Dini konular çok kuvvetli, hassas ve ince meseleler” dedi.
Rusya Federasyonu Müslümanları Dini İdaresi tartışmalar üzerine internet sitesinde şu açıklamayı yaptı:
“Rusya Müslümanları Dini İdaresi Konseyi üyeleri, İslami finans, aile değerleri ve namaz vakitlerinin hesaplanması yöntemi konularında Ankara’da görüşmelerde bulunuyor. Konsey üyeleri ve uzmanlar, teolojik ve hukuki görüşlerin (fetvaların) geliştirilmesi konusunda deneyim alışverişinde bulunmak amacıyla derslere katılıyor ve bu konuları görüşüyor. Kurumumuz ile Türkiye Diyanet İşleri Başkanlığı arasında görüşmeler, 2022 yılında imzalanan İş birliği Muhtırası bağlamında Ankara’da yapılıyor.”
Görüşülen konuların her iki ülke açısından da önem taşıdığı belirtilen açıklamanın devamında şöyle denildi:
“Bunlar, özellikle Devlet Başkanı Vladimir Putin tarafından Rusya’nın bütünlüğünün sağlanması ve tarihi ilkelerinin korunması için bir öncelik olarak defalarca dile getirilen konular. Rusya’ya dost ülkelerle bu tür bir iş birliği hem fetva verme sürecinin gelişmesinde hem de genel olarak siyasi, ekonomik ve kültürel ilişkilerin güçlenmesinde önemli rol oynuyor. Türkiye, Rusya’nın uluslararası alanda önemli bir ortağı, dinden bilim ve ticarete kadar hemen her alanda güçlü bağlarımız var. Ayrıca Türkiye de Rusya gibi geleneksel değerlerin korunmasından yana.”
Cami krizi
Türk.Rus.Com‘un haberine göre, Moskova’nın doğusundaki Kosino-Uhtomskiy semtinde inşa edilmesi planlanan camiye belediyeden izin çıkmadı.
Semtte cami inşasıyla ilgili tartışmalar geçen yıl büyük yankı uyandırmıştı. Başlangıçta caminin, Kutsal Göl ve yakınında bulunan Yaşam Veren Kaynak Meryem Ana İkonası Kilisesi’nin yanında inşa edileceği yönünde söylentiler çıkmış, bu durum yerel halk arasında tepkiye neden olmuştu. Proje dokümanlarında camiden bahsedilmese de, inşaatın planlanan Ulaşım ve Transfer Merkezi (TPU) yerine bir cami olduğu iddiaları, protestolara yol açtı.
Yoğun tepkiler ve özellikle bölgedeki Ortodoks topluluğun itirazları üzerine, projenin yeri değiştirilerek Novouhtomskoe Şosesi’ne, Kosino metrosu ve MCD-3 istasyonu yakınlarına taşınması kararlaştırıldı. Ancak, caminin yeni yeri de yerel halkın tepkisini dindirmedi; protestolar, inşaat planlarının tamamen iptal edilmesi talebiyle devam etti. Moskova’da şu anda dört cami bulunuyor. Ayrıca dini bayramlarda namaz kılınması için bazı semtlerde geçici özel alanlar kuruluyor.
Fotoğraf: Rusya Federasyonu Müslümanları Dini İdaresi ve Müftüler Konseyi Başkanı Ravil Gaynuddin (solda) ve Diyanet İşleri Başkanı Prof. Dr. Ali Erbaş. Kaynak: diyanet.gov.tr
