1990’larda kasetlerle başlayıp 2000’lerde torrent sitelerine dönüşen ve günümüzde IPTV’lerle altın çağını yaşayan korsan yayıncılık, tüm dünyada sorun olmaya devam ediyor.
Kalitesiz, düşük çözünürlüklü, reklamlarla dolu ve yasa dışı olmasına rağmen streaming siteler ve IPTV’lerle geniş kitlelere erişen kaçak yayınları izleyenler için de ciddi cezalar söz konusu. TCK md. 163/2 de yer alan düzenlemeye göre: “Telefon hatları ile frekanslarından veya elektromanyetik dalgalarla yapılan şifreli veya şifresiz yayınlardan; sahibinin veya zilyedinin rızası olmadan yararlanan kişi, altı aydan iki yıla kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır” hükmünü içeriyor.
İzleme alışkanlıklarının dijitalleşmesiyle birlikte suçun da dijitalleşmesi en çok futbol, dijital platformlar ve dizi film yapımcılarına zarar veriyor. Özellikle büyük kitlelere hitap eden futbol, korsan yayınlarla mücadelede en ön safta yer alıyor.
MTM (Medya Takip Merkezi) yurt dışı medya takip sonuçlarına göre; konu sadece Türkiye’de değil dünya genelinde de sıkı tedbirlerle bastırılmaya çalışılıyor. İspanya ve İtalya, illegal yayın için en ciddi ünlemleri alan ülkeler olarak ön plana çıkıyor. Sadece İspanya’da LaLiga öncülüğünde Android’de dünya çapında 4 milyon indirmeye ulaşan 58 IPTV uygulaması kaldırılmış durumda. Buna rağmen her iki ülkede de henüz korsan yayınların önü tam olarak kesilebilmiş değil.
Yeni sezonda kaçak yayınları bitirmeyi amaçlayan federasyon ve canlı yayın haklarını ellerinde bulunduran yayıncı kuruluşlar, yasadışı yayınlarının önüne geçmek için yazılım ekipleri öncülüğünde mücadeleye hazırlanıyor.
Tüm bu mücadeleye rağmen korsan yayıncılar; sadece futbol kulüpleri ve dijital platformları değil, abone yaptıkları kullanıcıların da gelirlerine göz dikmekten geri durmuyor. IPTV uygulamaları adeta dolandırıcıların yeni gelir kapısı haline gelmiş durumda. Basına yansıyan pek çok haber ve şikâyet siteleri verilerine bakıldığında; ucuza maç ve dizi film izlemeyi hayal eden kullanıcıların, cihazlarına indirdikleri IPTV uygulamaları ile farkında olmadan banka hesaplarını kaçak yayıncıların eline teslim ettiği görülüyor.
Peki; çıkarılan kanunlar ve farklı kurum ve kuruluşlar nezdinde sürdürülen bunca mücadele basına ve sosyal medyaya nasıl yansıyor? IPTV ve korsan izlemeye yönelik içerik sayıları ne durumda?
Medya Takip Merkezi’nin (MTM) internet haber siteleri, sosyal medya, yazılı basın ve televizyon kanallarını kapsayan araştırma sonuçlarına yansıyan rakamlar bir hayli ilginç. Buna göre; kaçak yayınlar yılın ilk 6 ayında medyaya 28 bin 162 haberde kendine yer bulurken sosyal medyada ise liglerin başlamasıyla sadece son 30 günde 186 bin 52 paylaşıma konu oldu.
Araştırma sonuçlarına yansıyan haber ve paylaşım dağılım ve içeriğine bakıldığında, medya ve sosyal medyanın kaçak yayın konusunda farklı kutuplarda yer aldığı görülüyor. Medyada daha çok kaçak karşıtı içerikler yer alırken sosyal medyada ise tam tersi korsanı meşrulaştırmaya çalışan, tanıtımlar ve paylaşımların öne çıktığı gözleniyor.
Ana akım medyanın korsan karşıtı paylaşımları dışında sosyal medya paylaşımlarının çok büyük bir bölümü kaçak yayıncıların linkleri ve reklam amaçlı içeriklerinden oluştuğu görülüyor. Geri kalan tekil sosyal medya paylaşımlar ise daha çok korsan yayın izleyenlerin mağduriyet ve şikayetlerinden oluştuğu gözleniyor.
Konu ile ilgili medyaya yansıyan haberlerin anahtar sözcük dağılıma bakıldığında; haberlerin %88’inin “izle / canlı izle” ile ilgili olduğu, %9’unun ise “IPTV” ile ilgili olduğu görülüyor.
Sosyal medyada konu ile ilgili yapılan paylaşımların anahtar sözcük dağılımına bakıldığında ise paylaşımların %90’ının “izle” sözcüğüyle, %4’ünün ise “canlı izle” sözcüğüyle yapıldığı ortaya çıkıyor.
Türkiye’de illegal yayınlarla mücadele anlamında yazılım birimleriyle koordineli bir şekilde TFF ve dijital yayın platformları öncülüğünde başlayan bu vites yükseltme sürecinin nereye evrileceği ve korsan yayıncılığa nasıl yansıyacağı ise şimdiden merak konusu.
(Medya Takip Merkezi)
