Radyo Televizyon Üst Kurulu (RTÜK) TELE 1, Halk TV, Flash Haber, KRT, FOX TV, Star TV ve Show TV’de yayımlanan 11 içeriğe ceza verdi. Ayrıca, DW Türkçe’nin Türkiye’deki alternatif adreslerine de erişim engeli getirildi.
RTÜK üyesi Tuncay Keser’in Twitter hesabı üzerinden yaptığı açıklamaya göre, kurul, gazeteci Merdan Yanardağ’ın TELE1’deki “18 Dakika” programındaki ifadeleri nedeniyle iki kez yüzde 3, bir kez de yüzde 5 idari para cezası verdi.
Medyaradar’ın haberine göre, “Kayda Geçsin” programında gazeteci Timur Soykan’ın “Sinan Ateş cinayeti” ve “Nasıl Olacak” programında da gazeteci Bahadır Özgür’ün IŞİD ile ilgili değerlendirmeleri nedeniyle Halk TV’ye iki kez yüzde 3 idari para cezası verildi.
Gazeteci Zafer Arapkirli’nin “Medya Terapi” programında “köprü ve otoyol zamları” ve “Fidan-Blinken tokalaşması” ile ilgili değerlendirmelerinin eleştiri sınırlarını aştığını iddia eden kurul, KRT’ye iki kez yüzde 3 idari para cezası yaptırımı uyguladı.
Yine gazeteci Fatih Ertürk’ün “Başkentte Gündem” programında “5 Bin TL’lik emekli ikramiyesi” ile ilgili değerlendirmeleri, karar vericilere yönelik, eleştiri sınırlarını aştığı gerekçesiyle Flash Haber’e yüzde 3 idari para cezası verildi.
Kurul ayrıca, “şiddete özendirici ve çocuk ve gençlerin zihinsel ve ahlaki gelişimine aykırı” sahneler gerekçesiyle, “Hudutsuz Sevda” dizisi için FOX TV, “Sakla Beni” dizisi için Star TV ve “Didem Arslan Yılmaz’la Vazgeçme” programı için Show TV’ye yüzde 3’er para cezası verdi.
Kararlar oy çokluğuyla alındı.
Edinilen bilgiye göre “Kayda Geçsin” programına “Sinan Ateş cinayeti” üzerine açıklamalar gerekçe gösterilerek verilen cezada şikayeti yapan Ülkü Ocakları Başkanı oldu.
DW Türkçe’ye engel
İfade Özgürlüğü Derneği projesi EngelliWeb, Deutsche Welle’nin (DW) Türkiye’deki alternatif adreslerine erişimin engellendiğini açıkladı. İnternet sayfasında yer alan duyuruda, RTÜK’ün Deutsche Welle’nin Türkiye’de 1 Temmuz 2022 tarihinde erişime engellendikten sonra alternatif olarak kullanmaya başladığı dwturkce.com ve inspiredminds.de/tr adreslerinin Ankara 9. Sulh Ceza Hakimliğinin 2023/9903 ve 2023/9904 sayılı kararlarıyla erişime engellendiği belirtildi.
DW Türkçe’nin içeriklerine dwturkce1.com adresinden ulaşılabiliyor. Ayrıca VPN aracılığıyla da içeriklere erişmek mümkün.
DW Türkçe’de yer alan habere göre, RTÜK 8 Kasım’da aldığı karara ilişkin 10 Kasım’da yaptığı yazılı duyuruda, DW’nin alternatif adresleri için lisans başvurusunda bulunması halinde faaliyetlerine devam edebileceğini belirterek bunun için kendisine 72 saat süre verildiğine dikkat çekmişti. Söz konusu sürenin duyurunun yapıldığı 10 Kasım’dan itibaren başladığını kaydeden RTÜK, aksi halde alternatif adresler için de mahkemeden erişim yasağı talep edileceğini kaydetmişti.
Almanya’nın 32 dilde yayın yapan uluslararası yayın kuruluşu DW ile birlikte ABD’nin uluslararası yayın kuruluşu Voice of America’nın (VOA) Türkçe yayınlarına lisans başvurusu yapmadıkları gerekçesiyle Türkiye’de erişim engeli getirilmişti.
RTÜK, 2019’da yürürlüğe giren yönetmelikle internet yayıncılarına lisans alma şartı getirmiş ve ardından Şubat 2022’de DW, VOA ve Euronews’un Türkçe yayınlarına başvuru için 72 saat süre tanımıştı.
Euronews, haber sitesi üzerinden Türkçe canlı yayın yapmadığı ve görüntülü bülten yayınlamadığı için başvurudan muaf tutulmuştu.
RTÜK, VOA Türkçe ve DW için ise verilen sürede lisans başvurusu yapmadıkları gerekçesiyle yargı yoluna gitmiş ve bu çerçevede yargı yoluyla da uluslararası program sağlayıcıların Türkiye’de lisans almasını talep etmişti.
Ankara 1. Sulh Ceza Hakimliği de lisans başvurusu yapmadığı gerekçesiyle 30 Haziran 2022’de VOA Türkçe ve DW’ye erişim engeli getirilmesine karar verdi. 1 Temmuz 2022 tarihinden itibaren de erişim engeli kararı uygulanmaya başlandı.
DW, sadece Türkçe servisinde değil diğer dillerde de canlı yayın ve görüntülü içerik butonlarını kaldırmadığı için Türkiye’de 32 dil yayını ile birlikte erişime engellendi. VOA’in ise sadece Türkçe yayınları için erişim engeli kararı alındı.
DW Türkçe, engelleme kararının uygulanmasının ardından içeriklerini okuyuculara ulaştırabilmek için dwturkce.com ve inspiredminds.de/tr alternatif adreslerini kullanmaya başlamıştı.
Lisans koşullarının Almanya’daki yasalarla uyumsuz olması ve sansüre yol açabileceği gerekçeleriyle DW bu talebi yerine getirmedi.
İtirazını Türkiye’de Anayasa Mahkemesi’ne taşıyan DW, Anayasa’nın 26 ve 28’inci maddeleri ile Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin (AİHS) düzenlediği ifade ve basın özgürlüğü, ayrıca Anayasa’nın 36, 40 ve 141’inci maddeleri ile AİHS’nin 6’ıncı maddesindeki adil yargılanma ve etkili başvuru hakkının ihlal edildiğinin tespitini talep etti.
DW’nin Kurum Sözcüsü Carla Hagemann, DW’nin Almanya’daki yasal düzenlemeler nedeniyle RTÜK’e lisans başvurusu konusunda Türk hukukunun gereklerini yerine getiremediğine dikkat çekerek şunları söyledi:
“Türk hukukunda lisans için yerine getirilmesi istenen koşullardan biri, DW’nin sorumluluğunun yüzde 50’si bir Türk vatandaşında olan bir tüzel kişilik oluşturmasıdır. Bu yayın sorumluluğunun başka bir kişiye devri anlamına geliyor. Söz konusu talep, yayın içeriklerinin tüm sorumluluğunun DW yöneticisine ait olduğunu ve bunun dışarıdan bir kişiye devredilemeyeceğini öngören Deutsche Welle Yasası ile uyumlu değildir. Ayrıca RTÜK lisansı, Türk hükümetinin DW’nin içeriklerine sansür uygulamasına yol açabilir.”
DW Türkçe Yayınlar Sorumlusu Erkan Arıkan da RTÜK’ün kararının basın özgürlüğü ilkelerini ihlal ettiğine dikkat çekerek teknolojik imkanların kısıtlamaların önüne geçebildiğine işaret etti. DW Türkçe’nin tarafsızlık çizgisindeki yayınlarına devam edeceğini belirten Arıkan, “Günümüzde dünyada bilgi ve haber alma özgürlüğünün önüne geçmek ilerleyen teknoloji sayesinde artık çok zor. Elimizdeki imkanlarla dünyada, Avrupa’da, Almanya’da ve Türkiye’de yaşanan gelişmeleri farklı bakış açılarıyla, arka plan bilgileri ile okuyucularımıza, izleyicilerimize her zaman olduğu gibi farklı platformlarda aktarmaya devam edeceğiz” dedi.
