Rusya’nın güneyinde yaşayan Slav asıllı Don Kazaklarının kahve içme geleneğinin Osmanlı’dan geldiği ortaya çıktı.
KP-Rostov-on-Don Radyosunda bir programa konuk olan tarihçi Galina Astapenko Don Kazak halkının geleneklerini anlattı.
Astapenko, “18. yüzyılda kahve içme ritüeli, Kazak ailesinde bir refah ve iyilik sembolü haline gelmişti. Örneğin, bir Kazak kadının kahve çekirdeklerini havanda ezmemesi o ailenin maddi durumunun iyi olmadığı anlamına gelirdi” dedi.
Kahvenin 17. yüzyıldan itibaren Osmanlı’dan bölgeye getirildiğini anlatan Rus tarihçi, “Don’da Doğu’nun etkisi çok güçlüydü. Çünkü toprakları Kafkasya, Novorossiya (Yeni Rusya) ve Türkiye ile sınır komşusuydu. Tabii arada Karadeniz vardı ama yine de sınırdaştık” diye konuştu.
Kazakların Osmanlı topraklarında Karadeniz üzerinden seferlee çıktığını belirten Astapenko, “Doğudan çok miktarda silah, para, halı, tabak getirdiler. Tüm bu zenginlikler arasında kahve de vardı. Ayrıca daha sonra eş olarak aldıkları Türk kadınlarını da Don’a kaçırıyorlardı. Zaten Türk kadınları kahveyi nasıl pişireceklerini çok iyi biliyorlardı” dedi.
Kazakların “Kohviy” ismini verdiği kahveye çok düşkün olduğunu belirten Astapenko, “Her gün ‘kohviy’ içmek gibi bir gelenekleri vardı. Mevsim yazsa, hava sıcaksa, kesinlikle verandada içerlerdi” diye anlattı.
Özellikle Kazak kadınların asla yalnız kahve içmediğine dikkat çeken tarihçi ilginç bir ritüeli, “Mutlaka komşularını veya arkadaşlarını davet ederlerdi. Uzun bir direğe beyaz bir mendil bağlarlardı. Bu, ‘kohviy ezildi, kaymak hazır, kohviy içmeye gel’ anlamını taşırdı” sözleriyle aktardı.
Astapenko, Kazakların kahveyi sütten hazırladıkları kaymakla içmeyi çok sevdiklerini de söyledi.
Rusya’da Türklerle Don Kazaklarının akrabalığı eskiden beri biliniyor. Ünlü Sovyet yazar Mihail Şolohov’un eserinden uyarlanan “Durgun Don” filminde olayların odak noktası onun da doğum yeri olan bir Kazak köyü, başkahraman ise köyün sakini Grigori Melehov. Dedesi Rus-Türk savaşında kaçırdığı bir Türk kızla evlenmiş ve bundan dolayı Türk kanı karışmış. Çekimlerde Melehov’un burnunun Türk ninesinin burnuna benzetilmesi için bir makyöz her gün stüdyoda iki saat uğraşmış.
Rus tarihçilerine göre, Don Kazaklarının Türk kızlarıyla evlenmesinin birkaç nedeni vardı. İlk neden siyasiydi: Asırlar boyu Ruslarla Türkler arasında savaşlar yaşanmıştı. Rus çarları çok güvendikleri Kazaklara görev yapması için sınır birliğinde özel statü verdi. Ardından Kazaklar Karadeniz’de Türk kıyılarına ani saldırılar düzenlemeye başladı. Saldırılardan eli boş dönmüyor, çeşitli ganimetlerin yanı sıra kaçırdıkları güzel Türk kızlarını getiriyordu. Kazaklar Türk kızlarına “Yasırka” adını vermişti.
Fuad Safarov, Moskova
İlgili yazı: https://medyagunlugu.com/kahvenin-150-yillik-hatiri/
