Dünya Turizm Örgütü’ne (WTO) göre, 2024’te dünyadaki toplam bir yıllık turist sayısı 1.4 milyar kişiye ulaşmış.
En basit turizm tanımına göre, “Evinin dışında 24 saat herhangi bir nedenle başka bir yere hareket eden kişi turisttir.” Elbette burada evinin dışında bir yerde konaklama şartı vardır. Bu yüzden istatistiklerde “ziyaretçi” sayısı ayrı, “konaklama yapan” gerçek turist sayısı ayrı verilmektedir.
Aksi taktirde aynen bizde olduğu gibi, Bulgaristan’dan “Hanım kalk” deyip elinde fileyle Edirne’ye alışverişe gelip ciğer bile yemeden dönen kişilerden tutun, Irak’tan yüklediği petrolü Diyarbakır’a döküp dönen kamyoncuya ve ülkemiz sınırlarında İran’dan Suriye’ye ve de hatta İstanbul Havalimanı’na Sibirya’dan gelip Afrika’ya uçan ama bu arada memlekete giriş çıkış yapan herkes turist olmakta… Bu nedenle ülkemiz turizmi 60 milyonlara doğru koşarken, otelci ve acentacılar, “Kardeşim nerede bu turistler, bizde bunun yarısı bile yok” diyerek sızlanmakta çünkü bu gibi transitler de “turist” diye şişirilmekte! Bu açıdan bakıldığında Türkiye’nin 2024 yılında konaklama yapan turist sayısı 42 milyonken, yabancı ziyaretçi sayısı 52 milyon, yurt dışı Türkler dahil ziyaretçi sayısı 62 milyon olarak verilmekte.
Benim geçen yazıda olduğu gibi esas derdim de işte bu gerçek turistlerin gittikleri otellerde özellikle büfelerde arsızca doldurdukları tabaklarda bıraktıkları yemekler, tatlılar, meyveler… hatta sular, şerbetler vs. neler neler! O bir tabak yemek artığı için dakikada bir çocuk Afrika’da açlıktan ölürken, şu anda her gün TV’lerde Gazze’de millet açlıktan kırılırken, bu turist arsızlığını durdurmak için sert uyarılar ve sert önlemler gerekli.
Hele bizim gibi her şeyle dahille iyice şımartılmış turistlere, büfelerin önüne ölümcül açlık manzaraları ve aşağıdaki rakamlar da koyularak ana baba ve de çocukları korkutarak eğitmek şart. “Efendim tatilde kimsenin konforunu kaçırmak istemeyiz” diyen otelciler aynı anda bu uygulamayı yaparsa, rekabet sorunu ortadan kalkar ve turistler 5 saniye göreceği bir uyarıyla masaya oturduğunda herhalde 1-2 dakika bunu konuşur ve ana babalar utanırken, çocuklarına da bir uyarıda bulunurlar… diye ümit ediyor ve elbette bunun evlere yayılması, hükümet politikası olması, anaokullardan eğitimine başlanması gibi uzayıp giden bir politika olmasını arzuluyoruz. (Diğer yandan yeme içme atıklarının azalması elbette otelcilerin kârınadır ve bu ileride işlenecek konulardan biridir.)
Dünya genelinde 1.4 milyar turistin yarattığı tabak atığının yılda 1.68 milyon TON olduğu hesaplanmakta. Düşünsenize, yıllık 1.68 milyar KİLO yiyecek artığı ile kaç kişi doyar? Bu rakam 1.4 milyar turistin her birinin 1 kilogramdan (kg) fazla atık yarattığını da göstermekte.
Hesap şöyle:
1-Dünya genelinde uluslararası turist sayısı
1,4 milyar turist (2024 tahmini, WTO)
2-Ortalama kalış süresi
UNWTO ve çeşitli kaynaklara göre uluslararası turistlerin ortalama kalış süresi yaklaşık 4–5 gece. Biz: 4 gece varsayalım: 1,4 milyar×4=5,6 milyar geceleme
3-Ortalama öğün sayısı (Otel büfesi veya restoranda) Otel konaklamalarında turistlerin büyük çoğunluğu günde 2 öğün (kahvaltı ve akşam yemeği) tüketir.
- 5,6 milyar geceleme×2 öğün=11,2 milyar öğün
4-Tabak atığı oranı (ortalama)
Bilimsel çalışmalara göre otel büfelerinde tabak atığı oranı yüzde 10-25 arasında değişiyor.
- Ortalama kişi başı öğün israfı: 120–200 gram (FAO, WRAP, UNEP verilerine dayalı)
Ortalama 150 gram/tabak atığı varsayarsak:
- 11,2 milyar öğün×150 gram=1,68 milyon ton tabak atığı
Elbette, şimdi benzer yöntemi kullanarak Türkiye’deki uluslararası turistlerin otellerde yarattığı yıllık tahmini tabak atığı miktarını adım adım hesaplayalım:
1-Türkiye’ye gelen yabancı turist sayısı (2024)
- 52,6 milyon yabancı turist (Kültür ve Turizm Bakanlığı verisi)
2-Ortalama kalış süresi
- 2024 için yaklaşık 3,2 gece (Bakanlık verisi)
- 52,6 milyon×3,2=168,32 milyon geceleme
3-Otellerde tüketilen öğün sayısı
Burada her şey dahili esas almadan yukarıdaki dünya verisi ile uyumlu olması için otellerde günde 2 öğün (kahvaltı + akşam yemeği) tüketimini esas alıyoruz ama bu rakamı 20-25 milyon civarı her şey dahil turistimiz ile rahatlıkla ikiyle çarpmak gerekir:
- 168,32 milyon geceleme×2 = 336,64 milyon öğün
4-Tabak atığı oranı (Türkiye için tahmini)
Türkiye’deki açık büfe sisteminde yapılan çalışmalarda:
Kişi başı tabak atığı: 100–200 gram arasında
(Her şey dahilde rahatlıkla 24 saatte 300-400 gm. Sular ve tüm diğer içecekler hariç)
- Ortalama 150 gram (0,15 kg) alalım.
- 336,64 milyon öğün×0,15 kg=50 milyon kg=50.000 ton
Not:
- Bu rakam sadece yabancı turistleri ve otel büfelerini kapsar.
- Yerli turistler, yazlıkçılar, günübirlikçiler, ev dışı yemekler dahil değildir.
- Türkiye’deki toplam gıda israfı bu sayının çok üzerindedir (yıllık 18 milyon ton; TÜBİTAK ve FAO verileri).
Yani Türkiye’de de turist başına 1 kg’dan fazla tabak atığı çöpe gitmekte… ve bu rakam en az 20-25 milyonluk her şey dahil turistiyle rahatlıkla kişi başı 2 kg atık rakamına kadar çıkacaktır.
İşte bu vahşeti ve vicdansızlığı durdurmak için önerimiz, gittikçe bu vahşi turizmden lüks boyutlarda gelişen Dubai’den tutun Suudi Arabistan’a İslam ülkelerinin öne çıkması ve Türkiye’nin de liderliğinde uluslararası bir kampanya ile tüm otel büfelerine vicdanları sızlatan açlık manzaraları konmasıdır.
Dünya turizminde en fantastik yatırımlarla liderliğe oynayan zengin İslam ülkeleri, israfın haram sayıldığı bir inanca sahip olarak esas helal turizmin bu israfa son vermek olduğunu tüm dünyaya örnek bir kampanya ile başlatmalı ve tüm otel büfelerine israfı önleyici, uyarıcı tabelaları aynı anda koymalı, tüm hükümetler bu konuyu yasalarla teşvik edip dünyada açlık sürerken turistlerden başlayarak, evlerin içine, okullara, iş yerlerine kadar yemek atıklarını önlemelidir.
Gazze’de, Afrika’da insanlar açlıktan ölürken, turistlerden başlayarak yemek israfını önlemek, turizmde zirveye oynayan İslam ülkelerinin tüm dünyaya örnek ve lider olabilecekleri belki de tek konudur!
İlgili yazı:
***
Medya Günlüğü sosyal medya hesapları:
