Osmanlı padişahlarının annelerinden hangilerinin Türk olmadığı hep merak konusudur. Çetrefilli bir konu olduğu için çok araştırmak gerekse de bazı bilgiler edinmek tabii ki mümkün. Haydi başlayalım.
Gündüz Alp
Babası ve annesine ilişkin hiçbir bilgi bulunmamaktadır.
Ertuğrul Gazi
Annesi Hayme Hatun veya Hayma Ana’dır. Türk kökenli olma ihtimali yüksektir.
Otman Bey (*)
Annesi Halime Hatun’dur, kökenine ilişkin hiçbir bilgi yoktur. Ancak Türk kökenli olma ihtimali yüksektir.
Orhan Gazi
Annesi Mal Hatun’dur. Hayatı ve kimliğine dair bilgi yoktur. İlk Osmanlı kaynaklarında Mal Hatun / Malhun Hatun olarak geçer. Orhan Bey’in annesi olduğuna ilişkin kayıt yoktur. (İslam Ansiklopedisi-İA)
1. Murad
Annesi Nilüfer Hatın. Asıl adı Holifera / Olivera idi. Nilüfer bu isimlerin Türkçeleşmiş halidir. Rum asıllıdır. (Wikipedia-WP)
1. Bayezid
Annesi Gülçiçek Hatun’dur, Rum kökenlidir. (WP)
1. Mehmed
Annesi Devlet Hatun’dur. Vakfıyesinde adı Devlet bint-i Abdullah olarak kaydedlen Devlet Hâtûn’un Müslüman-Türk kökenli olmadığı anlaşılıyor. (WP)
2. Murad
Annesine dair kesin bir bilgi yoktur, çeşitli rivayetler vardır. Emine Hatun veya Şehzade Hatun adları verilir ki ikisi de Türk’tür. Ancak 15.yüzyıl tarihçisi Şükrullah ve Halil İnalcık annesinin cariye kökenli olduğunu belirtir. (WP)
Fatih Sultan Mehmed
Annesi Hüma Hatun bir vakfiyede Hatun binti Abdullah, “Abdullah kızı” olarak geçer. Tarihçi Babinger ve yazar Lord Kinross’a göre Fatih’in annesi gayrimüslim bir köledir. Tarihçi Halil İnalcık’a göreyse Fatih’in annesi cariye ve Hristiyandı. (WP)
2. Bayezid
Annesi Gülbahar Hatun’dur. Arnavut, Fransız veya Sırp asıllı olduğuna çeşitli rivayetler vardır ancak hayatı hakkında kaynaklarda bilgi yoktur. Osmanlı belgelerinde adı Gülbahar bint Abdullah olarak geçmektedir. Babasının adının Abdullah olarak yazılması cariye kökenli olduğunu gösteriyor. (WP)
1. Selim
Annesi Gülbahar Sultan bazı kaynaklarda adının Ayşe Hâtûn ve babasının Dulkadiroğlu Alaüddevle Bozkurt Bey olduğu geçer. Kayıtlarda baba adının Abdüssamed olduğu için bazı tarihçiler cariye kökenli olduğunu söyler. Bir başka rivayete göre Trabzon’da bir Rum papazının kızıdır. Türk Tarih Kurumu’nun yayımladığı bir belgedeyse Dulkadiroğulları beyliğinden olduğu yazmaktadır. (WP)
1. Süleyman
Annesi Ayşe Hafsa Sultan’dır. Kendisi ya Abd’ûl-Muin adında birinin kızıdır veya Kırım Hanı Mengli Giray’ın kızıdır. Bir başka sava göre Avrupa kökenlidir. (WP)
2. Selim
Annesi Rogatin (Rohatyn, Ruthene) bölgesinde yaşayan fakir bir Katolik papazının kızıdır, asıl adı Alexandra Lisowska’dır. (İA)
3. Murad
Annesi Nurbanu Sultan’dır, Venedikli, Yahudi veya Yunan kökenli olabilir.
3. Mehmed
Annesi Safiye Sultan’dır. Arnavut veya Boşnak kökenlidir. (WP)
1. Ahmed
Annesi Handan Sultan’dır. Son incelenen Balyos Raporları’na göre Boşnak asıllı ve Cerrah Mehmed Paşa’nın cariyelerinden olan bir kızdı. (WP)
1. Mustafa
Annesi Halime Altunşah Sultan’dır. Kökeni bilinmemektedir. (WP)
2. Osman veya Genç Osman
Annesi Mahfiruz Hatice Sultan’dır. Grek asıllı olduğu ileri sürülür. (WP)
4. Murad
Annesi Kösem Sultan’dır. Kökenine ilişkin bilgi yoktur. Çeşitli kaynaklarda Rum, Bosnalı veya Çerkes asıllı olduğuna dair bilgiler vardır. Halil İnalcık Rum asıllı olduğunu belirtir. (WP)
Sultan İbrahim
Annesi yine Kösem Sultan’dır.
4. Mehmed
Annesi Turhan Sultan’dır Ukraynalı olduğuna dair çeşitli rivayetler vardır. Tavernier anılarında Çerkes olduğunu iddia eder. (WP)
2. Süleyman
Annesi Saliha Dilaşub Sultan’dır. Kimliği kesin olarak bilinmemekle birlikte adının Katerina olduğu ve Sırp asıllı olduğu tahmin edilmektedir. (WP)
2. Ahmed
Annesi Hatice Muazzez Sultan’dır. Kökeni bilinmemektedir. (WP)
2. Mustafa
Annesi Emetullah Rabia Gülnuş Sultan’dır. Rum asıllı olduğu ileri sürülür. (WP) Venedik asıllıdır. (İA)
3. Ahmed
Annesi yine Emetullah Rabia Gülnuş Sultan’dır.
1. Mahmud
Annesi Saliha Sultan’dır. 1680 yılında doğduğu ve Rum asıllı olduğu ileri sürülür. (İA) Kökeni bilinmemektedir. (WP)
3. Osman
Annesi Şehsuvar Sultan’dır. Kökeni bilinmemektedir. (WP)
3. Mustafa
Annesi Emine Mihrişah Kadın Efendi’dir. Kökeni bilinmemektedir. (WP)
1. Abdülhamid
Annesi Rabia Şermi Kadın Efendi’dir. Kökeni bilinmemektedir.
3. Selim
Annesi Mihrişah Valide Sultan’dır ve Gürcü asıllı, Ortodoks bir papazın kızıdır. (WP)
4. Mustafa
Annesi Ayşe Sineperver Sultan’dır. 18. yüzyılda cariyeler genelde Kafkasya’dan getirildiği için Gürcü veya Çerkes asıllı olduğu tahmin ediliyor. (WP)
2. Mahmud
Annesi Nakşıdil Valide Sultan’dır. Kafkas kökenli olması muhtemeldir. (WP/İA)
Abdülmecid
Annesi Bezmialem Sultan’ın doğum yeri ve tarihi hakkında kesin bilgi bulunmamasına rağmen küçük yaşta esirciler tarafından saraya cariye olarak getirilen bir Gürcü kızı olduğu iddia edilmektedir. (WP)
Abdülaziz
Annesi Pertevniyal Sultan Romen veya Çerkes asıllıdır. (WP)
4. Murad
Annesi Kösem Sultan’dır. Kökeni bilinmiyor, Çerkes, Bosnalı veya Rum olduğu ileri sürülür. Halil İnalcık Rum asıllı olduğunu ileri sürer. (WP)
2. Abdülhamid
Annesi Tirimüjgan Kadın Efendi Çerkes asıllı olduğu ileri sürülür. (WP)
5. Mehmed
Annesi Gülcemal Kadın Efendi’dir. Kökeni bilinmemektedir. (WP)
Vahdeddin ya da 6. Mehmed
Annesi Gülüstü Kadın Efendi ise Abhazdır. (WP)
Herkese keyifli günler dilerim.
(*) Enver Benhan Şapolyo, Hasan Adnan Erzi, M.Tayyip Gökbilgin, Gyula Moravcsik, Yusuf Gedikli ve daha birçok tarihçi bizim Osman olarak bildiğimiz kişinin adının Otman olduğunu belirtir.
KAYNAKLAR
Wikipedia
İslam Ansiklopedisi
